Sumargjöf - 01.01.1905, Page 14

Sumargjöf - 01.01.1905, Page 14
grein firir verandinni. En birjunin er sett af handa- hófl og rökin eru hugarburðui' um, að allir lilutir, jörðin og sjórinn og himininn og endalaus geimurinn, hafl sálarlíf i líkingu við manninn. Þegar ég meiði einhvern viljandi, þá er það af reiði eða hatri, og það veií ég vel. En ef annar meiðir mig, þá tel ég það sjálfsagt, að eins hafl verið ástatt i geði hans, áður en hann gerði það, eins og í mínu skapi, áður en ég frem sama verk. Þetta ræð ég af sjálfum mér. En áður en reinslan liefir sínt mér, að maðurinn sé ólíkur steininum, þá hefi ég eins mikla ástæðu til að halda að steinninn sé reiður, ef hann meiðir mig. Maðurinn birjar með að hugsa aðra í líkingu við sig og sér ekki að það er rangt, fir en haiin rekur sig áþreifanlega á það. ]Jetta stiðja einnig draumar og spegilmindir og annað, er auðveldlega getur glapið þeim sin, sem kunna ekki að meta ástæður né heldur rekja réttan orsakaferil viðburðanna. Þetta er á beinskuskeiði visindanna. En þegar þau komast á unglings og þroska aldur, fara þau að reina að skira náttúi'una með sjálfri sér, þ. e. tínna orsakarsam- bandið milli hluta og viðburða. En first er þessi viðleitni í brotum og er oft af brugðið, en seinna verður úr henni lögmál, sem engum skinsömum og mentuðum manni dettur i hug að óhliðnast. Þessi viðleitni hefst hjá Grikkjum um 600 ái'um f. Kr. Voru þar uppi margir heimspekingar, liver fram af öðnun. En heimspeki þein'a er ófullkomin. Þar leggur hver þá höfuðskepnu eða náttúruafl til grund- vallar, sem lionuin flnst mest til um. Þeir biggja ekki hver á annars kenningum né reina að hrekja þær. Og þó að margt sé þar vel athugað og komi lieim við kenningar þessarar aldar, þá kennir þó um

x

Sumargjöf

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Sumargjöf
https://timarit.is/publication/547

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.