Sjómannadagsblaðið - 01.06.1992, Blaðsíða 37

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
35
MARGREYNDUR TIL SJÓS OG LANDS
órhallur Hálfdánarson er
fæddur í Stykkishólmi 30.
okt. 1916. Almanaksárin eru
orðin mjög villandi heimild eins og
margt annað í nútímanum. Þórhallur
ber ekki utan á sér árafjöldann, enda
er hann ekki til að státa sig af, þegar
annar hvor maður í landinu er aldar-
gamall, þeir sem ekki falla um
fimmtugt, en Þórhallur var 30 ár til
sjós og þeirra ára ætti að sjá stað en
það er ekki. Þetta er ungur maður.
Foreldrar Þórhalls voru hjónin
Málmfríður Valentínusdóttir og
Hálfdán Eiríksson. Móðurætt Þór-
halls er breiðfirsk og vestfirsk.
Málmfríður var systir Odds Valen-
tínusarsonar hins þekkta Breiðfirð-
ingakappa. Hálfdán er frá Djúpalæk
í Norður Þingeyjarsýslu, en þann
garð hefur Kristján frá Djúpalæk,
bróðursonur Hálfdáns gert frægan.
Þessi ætt er lang-þingeysk. Hálfdán
hafði borist ungur til Stykkishólms
með kaupmanni frá Vopnafirði sem
settist þar að, þar stundaði Hálfdán
sjósókn og verkamannavinnu.
Þórhallur á sér fjölbreyttan starfs-
feril bæði til sjós og lands og kann frá
mörgu að segja. Hann byrjaði eftir
fermingu að stunda sjó á trillum og
smærri bátum, en síðan á línuveiðara
og bátum syðra, en hann var mest á
togurum á styrjaldarárunum. Eftir
stríð gekk það mest svo til fyrir hon-
um að hann var á síld á sumrin, fór
síðan á togara á haustin fram að ver-
tíð, að hann fór á bát og þá sem stýri-
maður eða skipstjóri eftir að hann
lauk við Stýrimannaskólann.
Af þessu hátterni varð sjómanns-
ferill Þórhalls fjölbreyttur og hann
kynntist þekktustu skipstjórum tog-
ara og bátaflotans á sinni tíð. Þór-
hallur tók meira fiskimannaprófið
1949 og tók skólann á einum vetri,
því hann hafði ekki efni á að vera tvo
vetur. Hann las fyrri veturinn um
borð í togaranum Bjarna riddara.
Þórhallur var kominn með 6 manna
fjölskyldu þegar þetta var. Það er
Þórhallur Hálfdánarson.
aldrei svo, þótt menn væru lítið við
land að þeim gæfist ekki stund til að
fjölga mannkyninu. Þórhallur var
heppinn með konu, Guðmundu
Halldórsdóttur frá Hnífsdal. Hún
var þó ekki af hinu fræga Hnífsdals
fiskimannakyni heldur annarra mik-
illa kappa úr Inn-Djúpinu. Halldór
faðir hennar var formaður í Hnífs-
dal, en var innan úr Ögurnesi, sonur
Auðuns á Svarthamri í Álftafirði.
'Mikið kappakyn það.
Þórhallur hætti til sjós 1964 og
lagði þá fyrir sig allmikið ólíkara
starf en sjómennskuna. Hann gerðist
forstöðumaður með konu sinni við
unglingaheimilið í Breiðuvík og voru
þau hjón við það starf í 8 ár.
Þegar Þórhallur kom frá Breiðu-
vík 1972 fór hann til Fiskmats ríkisins
og var þar í rúmt 1 ár en gerðist þá
starfsmaður Rannsóknanefndar Sjó-
slysa og þar til að hann varð sjötugur,
óferjandi lögum samkvæmt. En
starfsferli Þórhalls karlsins var ekki
lokið. Hann fann sér vettvang utan
laga og réttar því hann gerðist sendi-
sveinn í Sjávarútvegsráðuneytinu en
hætti þar störfum 30. apríl 1991 og
urðu þeir samferða úr húsinu hann
og Halldór Ásgrímsson ráðherra þar
sem ný ríkisstjórn tók við þann dag.
Þórhallur hafði reist sér hús í
Hafnarfirði 1945 og búið þar síðan,
nema þau ár sem hann var í Breiðu-
vík. Sem stýrimaður og skipstjóri
hafði hann verið í félagi Skipstjóra-
og Stýrimannafélaginu Kára og for-
maður félagsins 1954-56.
Árið 1974 varð Þórhallur fulltrúi
félagsins í Sjómannadagsráði og kos-
inn í stjórn 1983 sem varagjaldkeri,
en varð aðalgjaldkeri ráðsins að
Guðmundi H. Oddssyni látnum 1983
og hefur verið það síðan.
Þórhallur leyfði Sjómannadags-
blaðinu að birta nokkrar sögur og
víkur þá aftur að sjómannsferli Þór-
halls.
Þórhallur var á togaranum Óla
Garða og þaðan man hann sögu sem
sýnir hversu oft stóð glöggt fyrir skip-
um á stríðsárunum á veiðunum á
Halamiðum og út af Vestfjörðum.
Það mun hafa verið 25. nóv. 1940 að
Bretarnir lögðu tundurdufl úti fyrir
Vestfjörðum 4 sjóm. frá ströndinni
allt frá Skaga í Dýrafirði og að Geir-
ólfsnúpi við vestanverðan Húnaflóa.
Þetta belti náði út yfir Halamiðin
einkum Djúphalann. Nú var það í
einum túrnum á Óla Garða að
Baldvin Halldórsson skipstjóri
bregður sér nokkru dýpra en al-
mennt var togað um þessar mundir,
yfirleitt ekki lengra út en að Djúpáls-
haftinu eða svo, þótt þetta breyttist
síðar svo sem segir í vísu Þorbjarnar
Friðrikssonar á Júpíter:
Ýtar sigla á ystu mið
Ægis rista kuflinn
Hættir að vera hræddir við
Hala tundurduflin.
Þórhalli segist svo frá:
Ég var hleramaður við afturhler-
ann og þegar við vorum að hífa í einu
halinu, þá komst hlerinn ekki að síð-
unni, og sá ég ekki betur en að það