Sjómannadagsblaðið - 01.06.1992, Síða 63

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
61
landnáms og eitthvert fólk þó nafn-
laust sé, bollokað með rolluskjátur,
lagt net í Hvaleyrartjörn og dorgað í
firðinum fyrir fisk, en það er ekki svo
mjög undarlegt að við fjörðinn festist
engin byggð, sem sögur fari af fyrr en
það verður að útlendingar gera garð-
inn frægan.
Fjörðurinn var einangraður, um-
kringdur hraunkarganum illum yfir-
ferðar og engar búsældarlegar sveitir
á næstu grösum og því um langan veg
og torfæran að sækja kaupstefnur, ef
skip hefði komið af hafi með varn-
ing, siglingamenn hylltust til að taka
hafnir þar sem þeir lágu fyrir fjöl-
mennum sveitum. Þá hefur og verið
svo fámennt við fjörðinn að ekki hef-
ur verið leitað þangað í liðsafnaði og
hetjur ekki riðið þar um héruð til
mannvíga.
Það urðu sem sé útlendingar, sem
leystu Hafnarfjörð úr álögum ein-
angrunar og færðu staðinn inní
landsöguna. Utlendingar hafa alla
tíð verið hrifnir af þessarri höfn og
komið mikið við sögu staðarins.
Þegar útlendingum verður leyft að
landa hér afla, væri það ekki undrun-
arefni að þeir sæktu mikið til Hafnar-
fjarðar.
Það er um það löng saga í Sögu
Hafnarfjarðar hinni fyrri, þegar Rík-
harður hinn enski valdi sér Hafnar-
fjörð fyrstur manna svo sögur fari af
sem verzlunarstað 1412, en einmitt
það ár hófust siglingar Breta hingað
til kaupskapar og fiskveiða.
„Sumarið 1415 var mikil erlend
sigling til Hafnarfjarðar. Þangað
sigldi þá knör sá, er Arni Ólafsson
Skálholtsbiskup hafði látið gera er-
lendis og komið síðan á út hingað.
En þetta sumar er einnig sagt, að 6
skip frá Englandi hafi legið í Hafnar-
firði. Gæti það bent til þess, að stað-
urinn hafi þá þegar verið orðinn mið-
stöð enskra siglinga hér við land.
Skipverjar á einu þessarra ensku
skipa rændu nokkurri skreið bæði á
Romshvalanesi og í Vestmannaeyj-
um og var slíkt ekki eindæma um
Englendinga, sem hingað komu á
þessum tíma. Með einu þessarra
skipa sigldi Vigfús ívarsson, fyrrver-
andi hriðstjóri til Englands.“ Vigfús
sigldi með fullt skip skreiðar en
Hafnarfjörður 1810.
skreiðarverð var þá hátt í Englandi.
En Englendingum reyndist ekki
lengi friðsamt í Hafnarfirði. Bæði
Hansakaupmenn og Hollendingar
tóku að leita eftir bækistöð uppúr
1471. Stríðið um Hafnarfjörð stóð þá
mest milli Þjóðverja og Englendinga
og fóru Englendingar mjög halloka í
þeim viðskiptum, en létu sig þó ekki,
þeirri þjóð er ósýnt en að láta sig, og
héldu Englendingar áfram að auka
sókn sína hingað til lands og voru
fjölmennir víða sunnanlands og vest-
an allt norður í Jökulfirði og suður í
Vestmannaeyjar. Og ekki hefur
Þjóðverjum tekizt að hrekja þá með
öllu úr Firðinum fyrr en kom fram
undir 1520. Eftir það sátu Þjóðverj-
arnir að höfninni og bjuggu Vel um
sig á Óseyri. Alls sóttu Þjóðverjar á
39 hafnir hér við land og er af því
mikil saga hversu valdamiklir þeir
voru orðnir á 16. öldinni og jafnvel
svo að þeir létu orðið til sín taka störf
og samþykktir Alþingis. Allt fram-
ferði Þjóðverjanna féll landsmönn-
um miklu betur en Englendinga og
miklu betra skipulag var á verzlunar-
háttum, og var Hafnarfjörður þeirra
aðal bækistöð, og þar fastir kaup-
menn, sem reistu hús myndarleg og
kirkju. Veldi Hamborgara stóð með
miklum blóma allt til 1543 að Dana-
konungur lét gera upptæka alla
þýzka fiskibáta 40-50 skip, sem
gengu frá Suðurnesjum og aðrar
eignir Þjóðverja þar.
Veldi Hamborgara fór að hnigna
eftir þetta og með Einokun 1602,
misstu Þjóðverjar verzlunarleyfi sitt
(1603) í Hafnarfirði. En ekki var að
fullu slitið sambandi Hamborgara og
Hafnafjarðar fyrr en á þriðja tug
17du aldar.
Hafnarfjörður 1834.