Eimreiðin - 01.07.1933, Síða 71

eimreiðin
KOLBEINSEY
295
í Svarfdælu er getið um uppruna eyjarnafnsins.1) Kolbeinn
(Sigmundsson) landnámsmaður2) í Kolbeinsdal átti í deilum
miklum og róstum við Una (Unason), en beið lægri hlut í
þeim viðskiftum sökum þess að fylgismenn hans brugðust
honum og snerust í lið með Una. Varð Kolbeinn þá svo
reiður, — — — »at hann stökk á skip ok sigldi í haf, ok
braut skipit við klett þann er liggr í útnordr undan Grímsey,
°k týndist Kolbeinn þar, ok er eyin við hann kend ok kölluð
Kolbeinsey . . .«.
Hvernig menn hafa vitað eða talið sig vita, að Kolbeinn
kafi brotið skip sitt á þessum stað, er hulin gáta. Kolbeinn
iýndist með skipi og allri áhöfn, eftir því sem hermt er í
frásögninni. Kolbeinsey er svo langt norður í hafi og fjarri
öllum siglingaleiðum, að um þær slóðir hafa að líkindum
ekki verið tíðar ferðir í þá daga. Er því lítt hugsanlegt, að
nokkur hafi verið til frásagna um skiptapann. Annað er þó
ekki með öllu ósennilegt, að Kolbeinn og fólk hans hafi
komist upp á eyna og jafnvel, að hann í byrjun fararinnar
hafi hugsað til að nema eyna, en skipið brotnað við flúð-
irnar og skipshöfnin síðan látist á eynni vegna þrenginga.
Hafi svo verið, gátu vegsummerki eftir skipshöfnina fundist
þar löngu síðar, með því full líkindi eru til að eyjan hafi á
teim tíma verið bæði hærri og ólíkt meiri og stærri ummáls
en nú er hún, svo sjóar hafi ekki gengið yfir hana. Heyrst
hafa ævagamlar sagnir er herma, að fundist hafi endur fyrir
(öngu mannabein og fleiri einkenni þess, að þar hefðu menn
dvalist, en allar eru þær sögusagnir um mannavist í Kolbeins-
eY svo ónákvæmar og sundurleitar, að ekkert mun á þeim
að byggja frá sannsögulegu sjónarmiði.
Líða svo margar aldir, að hljótt er um Kolbeinsey og mun
lítið á hana minst í sögum og sögnum þar til árið 1580, að
Guðbrandur Þorláksson biskup á Hólum gerir út leiðangur
að leita að Kolbeinsey og rannsaka hana í fræðilegum til-
Sangi. Mun þetta fyrsta landfræðilega rannsóknarför, er hafin
!) Svarfdæla, útg. 1883, bls. 64.
2) Kolbeinn var sonur Sigmundar á Vestfold. Hann fór til íslands og
nam land milli Orjótár og Deildarár, Kolbeinsdal og Hjaltadal (Landnáma).