Eimreiðin - 01.07.1954, Side 20

172
ISLENZKAR NÚTlMABÓKMENNTIR
EIMREIÐIN
ur þeirra getið síðar. Ævisagnaritun blómgast meir eftir 1930
en nokkur önnur bókmenntagrein, og hafa þeir Hagalín og
Þórbergur Þórðarson verið langmikilvirkastir á því sviði. Meðal
listfengra ljóðskálda, sem kveðja sér hljóðs fyrir 1930, en færast
fyrst verulega í aukana eftir þann tíma, má nefna Tómas GuS-
mundsson og Guómund Frímann.
Af sumum hefur því verið haldið fram, að síðustu áratugir
væru blómaskeið íslenzkrar skáldsagna- og ævisagnagerðar, hins
vegar hefði gróskumagn Ijóðlistarinnar rénað. Fjarri fer þvi?
að ég vilji gera lítið úr skáldsögum þessa tímahils. Meðal þeirra
eru sérstæð öndvegisverk eins og Skálholt Kambans, fyrra bindi
Sjálfstœðs fólks og HiS Ijósa man eftir Kiljan, Kirkjan á fjallinu
og Svartfugl eftir Gunnar Gunnarsson (þær sögur komu ekki
út á íslenzku fyrr en nokkru eftir 1930), Helgafell og Morgunn
lífsins eftir Kristmann og Iíristrún í Hamravík og Blítt lcetur
veröldin eftir Hagalín •— svo að nokkur dæmi séu nefnd. Sama
er að segja um ævisögur eins og Virka daga Hagalíns, í verum,
sögu Theódórs FriSrikssonar, gefna út af Arnóri Sigurjónssyni,
og ævisögu séra Árna Þórarinssonar, skrásetta af Þórbergi Þórðar-
syni. Ekki mega heldur gleymast styttri æviminningar, sem
hafa að geyma svo skarpan skilning á sálarlífi og örlögum manna,
að telja má skáldlegt innsæi. Sem dæmi má nefna sumar greinar
SigurSar GuSmundssonar og SigurSar Nordals um látna menn-
Óvarlegt mun þó að telja ljóðlist þessara síðustu áratuga standa
þessum bókmenntagreinum neðar. Verða siðar leidd nokkur rök
að þvi.
Hins vegar sýnist þróun leikritagerðar hafa dregizt aftur nr,
enda hafa færri skáld lagt rækt við hana en sagnasmíði og
samningu ljóða. Verður þó vitanlega ekki gengið fram hjá leik-
ritagerð með öllu. Árið 1930 komu út Tíu leikrit eftir Guttorm
J. Guttormsson, öll góð, en sum snilldarleg að gerð, til dærms
Hringurinn, önnur hárbeitt ádeila, svo sem Spegillinn. Sama
ár gaf FArus Sigurbjörnsson út Þrjá þœtti, haglega gerða, e”
virðist hafa látið staðar numið. Á efri árum sínum birti SigurSW
Eggerz nokkur leikrit, og mun LíkkistusmiSurinn (1938) vera
heilsteyptast þeirra, enda prýðisverk. Þá hefur Davíð Stefánsson
lagt stund á leikritasmíði. Er Gullna hliSiS (1941) þeirra vin-
sælast og hefur verið sýnt við fádæma aðsókn. Annars hafa