Eimreiðin - 01.07.1954, Síða 47

eimreiðin
ÓLAFUR I HVALLÁTRUM
199
minni, að hún sé ríkari í þeim en ég hef orðið var við með
mönnum i öðrum landshlutum. Ég geri ráð fyrir, að nokkurn
þátt eigi í því hin sérkennilega náttúra héraðsins, sem beint
ieiðir af sér sérstaka lífs- og starfsháttu. En hér koma og áreið-
anlega gamlar erfðir til greina. E}rjabyggðin í Breiðafirði hafði
allt til þess, er ég fluttist vestur, verið æði einangruð löngum,
en drjúg til bjargræðis og fanga og sjálfri sér nóg. Eyjabænd-
urnir ríktu eins og konungar yfir eyjum sínum og löndum,
óháðir og sjálfstæðir í ríkara mæli en bændur víðast annars.
^að gæddi þá ríkri sjálfskennd, og gerði þeim eiginlegt, sem
uokkuð var í spunnið, að treysta á eigin forsjá. Og látlaus háska-
glima við viðsjálan sæ og vandrataðar leiðir hefur stælt seiglu
°g þol í skapið. Fyrir því gat ókunnugu auga komið svo fyrir
sjónir, að skelin á Breiðfirðingum væri nokkuð hörð og hrjúf
hið ytra, en inni fyrir bjó varmur, traustur hugur, gestrisni,
greiðvikni og drengskapur í raun. En ég varð þess fljótlega
askynja, að það tók sinn tíma í þá daga að verða sannur Breið-
firðingur. Mér er það í minni, að ég sat að kaffidrykkju í
Hvallátrum sunnudag einn, litlu eftir að ég var seztur að vestra,
var að koma úr messuferð ofan frá Skálmarnessmúla. Var all-
viargt manna í stofunni. Varð þá tilrætt um mann einn í
hyggðarlaginu, hvort hann myndi vera Breiðfirðingur. „Nei,“
kvað Snæbjörn hreppstjóri í Hergilsey, „afi hans fluttist til
Breiðafjarðar að norðan“! Og ég, vesalingur minn, sem farinn
var að líta á mig sem Breiðfirðing! Þrjár kynslóðir dugðu ekki
til þess að gera mann að Breiðfirðingi á mælikvarða Snæbjarnar
í Hergilsey. Hann hefur ef til vill verið í strangasta lagi, en
þó ekki allfjærri hugsun fólksins almennt. En mælikvarðar
almennings eru aldrei alin þeirra eða mælir, sem miklir eru
borði; yfirburðamaðurinn hefm- jafnan sinn eigin mæli. Og
nú, eftir öll þessi ár, ber Ólaf í Hvallátrum hæst i endurminn-
ingu minni, þeirra bænda, sem ég kynntist þar vestra. Kom þar
til bæði líkamlegt atgjörvi hans og karlmennska, en þó miklu
fremur stórbrotin skapgerð hans, drengskapur og rausn.
Ólafur Aðalsteinn Bergsveinsson fæddist í Sviðnum á Breiða-
firði 7. júni 1867. Foreldrar hans voru Bergsveinn Ólafsson,
hóndi þar, og kona hans, Ingveldur Skúladóttir bónda í Fagurey
•fónssonar. Bergsveinn mun, um það leyti sem Ólafur fæddist