Eimreiðin - 01.07.1954, Síða 60

212
ÖLAFUR 1 HVALLÁTRUM
EIMREIÐlN
vegun lánsfjár voru vitanlega sáralítil eða engin í afskekktri
sveit, eins og hér ræðir um. Hins vegar voru ýmsar leiðir aðrar
til þess að afla þess, er heimilið þarfnaðist, og koma undir sig
fótum á ný, og enginn maður líklegri til þess að láta það ekki
fara í handaskolum en einmitt Ólafur í Hvallátrum. Eyjajarð-
irnar voru þá og eru enn auðugar að hlunnindum, dún, sel
og fugli. Þetta var þá allt nytjað til fullnustu. Ennfremur voru
verstöðvarnar utar í firðinum þá mjög fiskisælar, og eyjabænd-
ur höfðu þá allir vinnumenn sína í veri hluta af árinu, fóru enda
oft og einatt í róður og róður að heiman frá sér, ef tími vannst
til frá öðrum störfum. Hlunnindin og sjávargagnið voru dug-
andi mönnum ótrúlega drjúg til afkornu. Kartöflurækt var þa?
cins og löngum síðar, mikið stunduð í eyjunum, en miklu minna
í sveitunum norðan Breiðafjarðar. Var það alsiða þá og miklu
lengur, að skipta á sel, kofu, fiskifangi og garðávöxtum við
landbændur og taka á móti fráfærnalömb, sem voru léleg til
frálags, en döfnuðu vel í eyjabeitinni á haustin og urðu engu
síðri sem liflömb en dilkar þeir, sem eyjabændur áttu sjálfu'-
Með þessum hætti var tiltölulega auðvelt að koma upp búi, þ°
að fækka þyrfti í bili. — Allt þetta er Ólafi fullljóst, þegar hann
tekur þá djarfmannlegu ákvörðun að láta lokið skiptum sínuni
í bráð við Flateyjarverzlun og leita sér annarra fanga. Vafa-
laust voru og smíðar Ólafs honum nokkur tekjulind framan af
árum, og aldrei féll honum verk úr hendi.
Ólafur mun hafa verið leiguliði í Hvallátrum fyrstu tuttugu
árin, sem hann bjó þar, að minnsta kosti að mestu leyti, en 1916
keypti hann hluta jarðarinnar og á næstu árum smám sarnan
það, sem falt var af henni. Um 1925 munu um % hlutar jarðar-
innar hafa verið komnir í eigu Ólafs. Það, sem þá var eftiU
vildu eigendur aldrei selja, og eignuðust þau Hvallátrahjon
aldrei meira af jörðinni.
Mjög var jafnan mannmargt í heimili á Hvallátrum, búið
stórt og umsvif mikil, börn þeirra hjóna, sem upp komust, niU
að tölu, og auk þess tóku þau að sér og ólu upp sex fósturbörn
að öllu leyti. Hér við bættist og það, að mörg börn önnur tóku
þau um lengri eða skemmri tíma og sum svo árum skipti. VoiU
oft á heimilinu fjórtán börn innan við fermingu. Gamalmenm
voru þar og oft svo árum skipti, þótt ekki væru þau vanda-