Eimreiðin - 01.09.1965, Page 24

VíxlkveSandi
eða andsvarasöngur
á íslandi
Eftir
dr. Stefán Einarsson.
Árið 1951 ritaði ég „Víxlkveðandi í Wídsiþ (?) Sturlungu og á
Finnlandi (Kalevala)“ og var svo heppinn að ég gat helgað Sigurði
Nordal hálfsjötugum greinina. í þessari grein sýndi ég fram á það
að hin fræga aðferð víxlkveðandi, eða nánar tiltekið að kveða ann-
aðhvort vísuorð á víxl, sem í þá daga þekktist aðeins í meðferð
finnskra kvæðamanna á Kalevala, þeir töldu handabandið þjóðar-
einkenni sitt og settu það í frímerki, eins og íslendingar fálkann og
síldina, var líka forn-íslenzk. En aðferðin var þannig að kvæða-
mennirnir tókust í hendur (1) settust niður hvor á móti öðrum (eða
hlið við hlið og tókust þá aðeins í hægri hendur) (2) röru sér hraust-
lega) fram og aftur (3) og kváðu annaðhvort vísuorð kvæðisins (4)
og þannig áfram til loka kvæðis.
Þessi sama aðferð er líka notuð til þess að kveða ferlega drauma-
vísu eftir bardagann í Víðinesi í Sturlungu, það var 1208—09. I
Sturlungu segir svo um þetta: „Um veturinn eftir bardagann i
Víðinesi voru dreymdir draumar margir. Það dreymdi mann i
Skagafirði að hann þóttist koma í hús eitt mikið. Þar sátu inni
konur tvær blóðugar og réru áfram. Honum þótti rigna blóði i
Ijórana. Önnur kvað konan:
Róum við og róum við / rignir blóði
Guður og Göndul / fyr gumna falli.
Við skulum ráðast í Raftahlíð
þar munum blótaðar / og bölvaðar.