Eimreiðin - 01.05.1969, Síða 35

háskólabréf frá laganema
105
Sjötti bekkingurinn trúir því, að hann hafi nú til að bera þá eigin-
leika, sem hann áður sá i hyllingum. Framundan eru áfangar af svipuðu
tagi, hver upp af öðrum: háskóli, og síðan þjóðfélagsleg metorð. Á
hvaða þrepi sem hinn framsækni er staddur trúir hann, að hann sé
vegna aðstöðu sinnar orðinn merkilegri hinum sem neðar standa.
Skýrt konkret dæmi er fundur um fjármál, sem ég slæddist inn á í
vetur. Þar var mættur seðlabankastjóri auk annarra framámanna á
sviði fjármála. Fræðimaður nokkur flutti gagnmerkt erindi og hóg-
vært. Síðan var beint fyrirspurnum til seðlabankastjóra og þeirra hinna.
En það var dagskrárliður, að fyrirspurnum yiði svarað. Viðbrögð
bankastjórans urðu þó þau, að hann gerði lítið annað en umla þverlega
eða snúa útúr. Og spurningar fræðimannsins, mæltar fram bljúgri
rödd, hæddi hann.. Hann beitti öllum þeim orðatiltækjum, sem nú-
verið eru einkennismerki meðalmennskunnar: „segja má,“ „náttúrlega,"
„auðvitað," „vitaskuld," „eins og allir vita,“ „einkum og sérílagi,“ „ég
mundi segja" . . . Það í mæli hans, sem var mælt mál, voru loðin svör
og sjálfsbirgingsleg, fór í kringum efnið, sagði málið of flókið til að það
væri útskýrt. En viðbrögð áheyrenda, sem flestir voru hagfræðingar,
staddir í embætti og ætluðu lengra — þeir voru samþykkir.
Hin rétta aðferð við skólun er að láta lærisveininn ná því meira jafn-
ræði við meistarann, þeim mun fleiri vígslustig sem hann hefur lagt að
baki. Og eðlilegast væri að efsta stigi menntunar, þ.e.a.s. í háskólan-
um, færi kennsla fram með samræðum milli kennara og nemenda; enn-
fremur að kennarinn væri því þjálfaðri í að leiða efnið með skynsam-
legum tengslum og sýna kjarna þess frá sem flestum hliðum. Það er
náttúrlega að einræðisafstaðan kennari/nemandi sé sem mest gagn-
vart fyrsta bekk barnaskóla en fari svo minnkandi stig af stigi, eftir því
sem hærra dregur í menntakerfinu. Ef þessi leið er farin, skilar kerfið af
sér hlutgengum þegnum lýðræðisþjóðfélags. En það skortir sannarlega
mikið á að menn séu það við núverandi aðstæður.
í raun eru hin endanlegu mörk, sem háskólinn setur á þá mann-
gerð, er þjóðfélagið hefur með uppeldi sínu haft í smíðum, annað
hvort að gera hana að valdafýknum eiginhagsmunasegg, eða óper-
sónulegum jámanni. Það er ekki hin rétta aðferð til að móta félagslyndi
þegns að keyra stjórntæki spjaldgosans inn í hausinn á honum með upp-
styttulausum ræðuhöldum.
Nú sé ég ekki betur en prófessor Ólafur Jóhannesson gangi eftir
stígnum handan grasflatarinnar framan við gluggann hjá mér — ég skrifa
þetta bréf á Nýja Garði. Sjá hann kringluleitan og stuttan með svartan
hatt í svörtum frakka. Sólskin úti og hiti. Fæturnir hreyfast setlega
hvor framfyrir hinn, slyttislega, líkt og hann vaði í grunnu vatni á ó-
traustum botni; höndunum sveiflað dálítið um of og alltaf að líta niður-