Eimreiðin - 01.05.1969, Page 76

146
EIMREIÐIN
óþrjótandi auð, sem bókmenntirnar gætu veitt slíkri stofnun. Einn-
ig er á það að líta, að sjónvarp dregur (einkum fyrst í stað) úr
bóklestri. Þess vegna ber því sérstök skylda einmitt nú til að koma
vönduðum bókmenntum á framfæri við áhorfendur í því formi, sem
sjónvarpi hæfir. En að því er tekur til kynningar sjónvarpsins á ís-
lenzkum bókmenntum, má í skemmstu máli segja, að auganu mætti
auðnin ber. Hér verður að koma til algjör stefnubreyting í
grundvallaratriðum: ráðamenn Ríkisútvarpsins verða að líta á
stofnunina sem tæki til miðlunar islenzks menningarefnis öðru
fremur. Án slíks viðhorfs geta útvarp og sjónvarp ekki rækt hlutverk
sitt í samfélaginu: að örva skapandi menningarstarf í landinu og
veita landsmönnum greiðan aðgang að því, sem vel er gert í þeim
efnum.
Það eru engar ýkjur, að útvarpið hafi frá upphafi lifað í menn-
ingarlegu tilliti á verkum íslenzkra rithöfunda: frumortum og
þýddum ljóðum, sögum, leikritum, söngvum og margvíslegri orð-
list annarri. Lengi nutu höfundar því nær engrar þóknunar fyrir, og
fram á þennan dag hefur þeim verið svo illa launað, að góðir höf-
undar geta ekki unnið í þágu Ríkisútvarpsins, hversu fegnir sem
þeir vildu. Einna helzt sjá þeir sér fært að lesa í útvarp sögur, sem
eru orðnar nokkurra ára eða áratuga gamlar. Það er ekki tilviljun,
hve frumsamin íslenzk útvarpsleikrit eru fáséðir gripir, að ekki sé
minnzt á sjónvarpsleikrit.
Rithöfundasambandið telur, að eftirfarandi þurfi að gera um-
svifalaust til úrbóta:
a) Stofna bókmenntadeild útvarps og sjónvarps undir stjórn
fastráðins bókmenntafulltrúa með hliðstætt verksvið og tón-
listarstjóri eða leiklistarstjóri hafa. Bókmenntafulltrúi sé
annað hvort rithöfundur eða bókmenntafræðingur.
b) Menntamálaráðherra gefi fyrirmæli um, að tilteknum hundr-
aðshluta afnotagjalda eða heildartekna Ríkisútvarpsins skuli
varið til kaupa á ritverkum eða greiðslu fyrir afnot af þeim,
t. d. 5%.
Útvarpið greiðir samkvæmt fyrirmælum nokkrar milljónir króna
árlega til Sinfóníuhljómsveitar íslands (margfalt hærri fjárhæð
en goldin er öllum höfundum Rithöfundasambandsins samanlagt).
Öllum er ljóst. að án sinfóníuhljómsveitar getur íslenzk menning
ekki þrifizt, og hvort hún fær rekstrarfé úr þessum sjóði eða hin-