Ægir - 01.01.1941, Blaðsíða 27

Æ G I R
21
a. Bræðslusíldaraflinn.
Eins og þegar er getið í upphafi þessa
máls, var allt í óvissu um rekslur verk-
smiðjanna þangað til 21. júní, að at-
vinnumálaráðherra ákvað að Ríkisverk-
smiðjurnar skyldu liefja móttöku á
síld. Skyldu allar Rikisverksmiðjurnar
starfræklar nema Sólbakkaverksmiðjan.
I hóp ríkisverksmiðjanna hafði nú, eins
og áður er sagt, bætzt hin nýja verk-
smiðja á Raufarhöfn, og var hún til-
húin til móttöku, er veiðin hófst. Hafði
verið hafður hraðinn á við byggingu
þeirrar verksmiðju, en allt tekizt mjög
vel, miðað við hve erfitt var um alla
aðdrætti. Vinnsluafköst hennar skyldu
nema 5 000 máluni á sólarhring. Hafði í
allmörg ár staðið nokkur styrr um bygg-
ingu þessarar verksmiðju, en nú mun
engum detta í hug að mótmæla, að liún
hafi sannað tilverurétl sinn. Er ekki að
efa, að það tjón verður aldrei metið til
fulls, sem hlotizt hefir af því að liafa
ekki baft slíka verksmiðju á þessum stað
undanfarin aflaár. Þar sem verksmiðjan
er nú komin upp, þvkir tilhlýðilegt að
minnast örfáum orðum á sögu málsins,
sem er alllöng.
Það var árið 1923, að fyrst var reist
síldarverksmiðja á Raufarhöfn. Voru
vélar verksmiðjunnar mjög ófullkomnar
°g var verksmiðjan byggð i sambandi
við lýsisbræðslustöð, sem þar var áður.
Seinna voru þó gerðar allmiklar endur-
bætur á þessari verksmiðju. Árið 1934
var skipuð síldarverksmiðjunefnd til að
gera tillögu um hentugan stað fvrir
nýja síldarverksmiðju á Norðurlandi.
^ oru skiptar skoðanir um það innan
uefndarinnar, hvar hin fyrirhugaða
verksmiðja skjddi reist, og kom aðallega
hl greina Ingólfsfjörður eða Reykjar-
fjörður og hinsvegar Siglufjörður. En
1 sambandi við störf þessarar nefndar
var því hreyft, að ríkið keypti verk-
smiðjuna á Raufarhöfn, með það fyrir
augum að þar jrrði síðar reist stór og
fullkomin verksmiðja. I áliti minni-
hluta nefndarinnar (þeirra Trausta
Ólafssonar, Lofls Bjarnasonar og Sveins
Benediktssonar) segir m. a. á þessa
Jeið: „Raufarhöfn liggur ágætlega við
síldarmiðum á Axarfirði, fyrir Sléttu, á
Þistilfirði og Langanesmiðum. En breyt-
ist síldveiði á þessum slóðum eða sé
meiri annarsstaðar, er Raufarhöfn samt
ekki svo austarlega, að ekki sé tiltæki-
legt að fara þangað með síld af vestari
miðum norðanlands“. „En þessi veiði
(þ. e. veiði á austursvæðinu) eyðileggst
oft, sérstaklega fyrir hinum smærri
skipum, vegna þess hve erfitt er að fara
með síldina þaðan til Siglufjarðar, eink-
um þegar áliðið er sumars og allra
veðra er von. Það mundi lijálpa þess-
um skipum mikið, ef þau ættu vísan að-
gang að bræðslu á Raufarhöfn, og gera
yfirferðarsvæði þeirra stærra og þar
með aflamöguleika meiri en nú er, enda
hlýtur það að verða markmiðið i fram-
tíðinni, að ekki verði einungis öflugar
síldarverksmiðjur á Siglufirði, heldur
einnig vestan Sigiufjarðar og austan,
sem taka við síld skipanna, þegar hæg-
ara er að fara með síld til nærliggjandi
slöðva.“ Kemur greinilega fram i því,
sem hér liefir verið tilfært, að ætlasl
var til að siðar jTði reist stór verk-
smiðja á Raufarhöfn er gæti lekið við
síld af austursvæðinu. Á Alþingi 1934
var borið fram og samþykkt frv. til
laga um heimild fvrir ríkisstjórnina
til að kaupa og starfrækja síldarverk-
smiðju á Raufarhöfn.
Með lögum frá 13. jan. 1938 var svo
ákveðið að byggja verksmiðju á Raufar-
höfn, er gæti unnið éir 2 400 málum á
sólarhring, en eigi að siður varð drátt-