Ægir - 15.12.1959, Blaðsíða 15

ÆGIR — AFMÆLISRIT
13
stöðskip hér á sumriim, Englar hafa í 6 árin
siðustu sent hingað stórt varðskip 3J/4 mánuð
á ári, en Þjóðverjar hafa 2 síðustu árin sent
hingað fregnsnekkju í stuttan leiðangur.
I 6. tbl. 1. árg, er enn vikið að landhelgis-
gæzlunni í tilefni þess, að „Hekla“ hafði
þá haft á hendi gæzlu í 4 ár. Þetta ár, 1905,
hefur Hekla verið óvenju fengsæl. Árið
1902 tók hún 5 togara í landhelgi, 1903
áttá, 1904, átta, en 1905 alls 25. Tafla er
birt yfir fenginn 1905. Hinn fyrsti er tek-
inn 3. marz og hinn síðasti 2. nóv-
ember. Fimm voru teknir við Vestmanna-
eyjar, átta við Portland, tveir í Reykja-
víkurhöfn, einn norðan Reykjaness, fimm
við Ingólfshöfða, einn á Patreksfirði, einn
á Aðalvík og tveir við Garðskaga.
Mátorafli'ö í þjónstu fiskimanna.
I 2. tbl. er grein, sem heitir Mótoraflið
í þjónustu fiskimanna. Þar er tekin upp
úr norsku blaði hvatning til norskra fiski-
manna um að taka vélaraflið í þjónustu
sína, bæði til að knýja skipin og draga
inn veiðarfærin. Höfundur segir, að þetta
eigi einnig við á íslandi:
Að brúka mótorbáta við þorsknetaveiðar,
lóðir og hákarlaveiðar ætti að hafa mjög mikla
þýðingu, jafnframt sem bátarnir ættu að vera
stærri en venjulegir róðrarbátar, með skýli að
minnsta kosti að framan, þá mundu þeir að
líkindum geta sótt lengra sjó og þar að auki
tekið aflann fljótar og borið meira. Menn sem
þegar eru byrjaðir að brúka mótorbáta hér á
landi eru mjög ánægðir með árangurinn að
öðru leyti en því, að á einstöku mótorum hafa
komið fyrir, að mótorarnir hafa hætt að vinna,
eða að einhver stykki í þeim hafa bilað, sem
getur verið mjög bagalegt, og orðið til tjóns
eða hættu. Þetta kemur oft af því að mótor-
arnir eru illa og hirðulauslega passaðir.
Kolaveiðar.
1 3. tbl. er grein um kolaveiðar. Þar seg-
ir m. a.:
Það mun víst flestum í minni sem kunnugir
voru, hve mjög mikið af kola skip Garðar-fé-
lagsins á Seyðisfirði fiskuðu þann stutta tíma
er þau voru gerð út til þessara veiða með drag-
nót á fjörðum og víkum við Austurland, og
þeim sem við fiskveiðarnar fengust, mun enn
þá í fersku minni, hve sorglegt var að sjá fleiri
tugi þúsunda af þessum fiski fleygt dauðum í
sjóinn aftur, þegar skipin sem flytja áttu fisk-
inn lifandi á markaðinn utanlands komu ekki
á réttum tíma og stundum ekki. ...
Á Aðalvík í sumar var dregið fyrir frá Hekhi
einu sinni, og fékkst svo mikið í þessum eina
drætti, að yfirmönnunum þótti ekki ráðlegt að
draga aftur, þar eð talið var víst að fiskurinn
mundi ónýtast ef hann væri geymdur, og fisk-
urinn sem fékkst var næg máltíð tvisvar handa
skipshöfninni (125 manns).
Þetta sem hér er sagt, er aðeins gert til þess
að vekja athygli manna á því, að nóg sé til af
þessari fiskitegund hér upp við strendurnar,
og það alveg uppi í flæðarmáli. Það er óþarfi
að taka það fram, að þessi fiskitegund er ein
hin verðmætasta, og ein aðalvaran sem mest
er sókst eftir á fiskimarkaðinum erlendis, því
hinir útlendu botnvörpungar sem fiska hér
við land, sýna það svo ljóslega, að þeim er það
kappsmál að ná í liann, þar sem landhelgisbrot
þeirra stafa mest megnis af því. .. .
Það er ekki ófróðlegt að sjá hvernig útlend-
ingar líta á þetta mál með tilliti til íslendinga,
og leyfi ég mér í sambandi við þetta, að taka
eftirfarandi kafla úr bók dr. Joh. Smith,
„Fiskeri undersögelser ved Færöerne og Is-
land 1903“. Þar segir svo:
„Á meðan íslendingar hér um bil ekki, eða
að mjög litlu leyti, hagnýta sér kolann, sem er
svo mikið til af við landið, fiska útlendir botn-
vörpungar, einkum enskir, þessa fiskitegund
oft fyrir auð fjár, bæði fyrir utan og innan
landhelgi, jafnvel innst inni á fjörðum.
Að fsl. fiska ekki kola er hryggðarefni, sem
hlýtur að vekja undrun þeirra manna, sem
íhuga þetta og ekki sízt þeirra manna, sem
þekkja fiskiveiðar Dana, og vita hve mikið
kapp er lagt á að veiða hann þar, og hvað
gagnleg sú veiði er.
Ég hefi orðið var við það á fjörðum á ís-
landi sem ég hefi komið á, þar sem hefur ver-
ið fullt af kola, að fiskimennirnir hafa setið
með hendur í vösum og kvartað yfir fiski-
leysi, þar eð þorskur var enginn kominn. Á
öðrum firði sem ég kom á, var ástandið sama,
menn sögðu jafnvel að það væri ekki laust við
að fiskimennirnir og fjölskyldur þeirra liðu
skort, af því að þorskurinn væri ekki kominn
inn að fjarðarmynninu. Svona hjárænulegur er
hugsunarhátturinn vissulega, að minnsta kosti
á sumum stöðum á íslandi, að menn segja fiski-
laust og reyna alls ekki að bera sig eftir neinni
björg, ef þorskur og ýsa lætur bíða eftir sér
að koma upp að landinu. Maður vonar, að sú
öld upprenni innan skamms, að íslenzkir fiski-
menn opni augun fyrir þvi mikla bjargræði
sem þeir eiga liggjandi í fjörðum og víkum við
landið í kolanum eingöngu, svo að sá auður