Ægir - 15.12.1959, Blaðsíða 86

84
ÆGIR —AFMÆLISRIT
nú notar. Meðalaflinn er hér miðaður við út-
haldsdag öll árin og hvergi dregið frá vegna
siglingatíma.
Meðaláhöfn á togara er fundin með því að
leggja til grundvallar mánaðarlegt yfirlit Fiski-
félagsins yfir fjölda togara á saltfiskveiðum og
fjölda skipverja þeirra. Talan fyrir 1955 er þó
fundin á þann hátt, að tekið er einfalt meðal-
tal af meðalfjölda skipverja á saltfiskveiðum, en
sá meðalfjöldi var aftur miðaður við fjölda
ferða hvers togara. Ekki fœst nákvæmur meðal-
fjöldi skipverja með þessum aðferðum og hefði
þurft að miða við fjölda skipverja á úthaldsdag
á hverju skipi. Aftur á móti eru ekki til ná-
kvæmar upplýsingar um þetta á tímabilinu fyr-
ir styrjöldina og var því sama aðferð viðliöfð
öll árin að undanskildu frávikinu 1955.
Meðalstærð togara á úthaldsdag er fundin
með því að margfalda stærð hvers togara með
fjölda úthaldsdaga hans á saltfiskveiðum á
liverju ári. Síðan eru niðurstöðurnar lagðar
saman og deilt í með úthaldsdagafjölda flotans
á saltfiskveiðum og kemur þá út meðalstærð
hans á úthaldsdag.
Dálkar 3 og 4 þarfnast ekki skýringa.
4) Línurit II. Afli áranna 1930—1938 er tek-
inn úr Fiskiskýrslum og Hlunninda. Hann er
þar gefinn upp sem flattur nýr fiskur. Sú
þyngd er síðan umreiknuð í slægðan fisk með
haus samkvæmt hlutföllunum 90 kg. flatt og
hausað á móti 125 kg. slægður með haus. Er
þetta í samræmi við aðferðir Hagstofunnar frá
þessum árum, sem tilgreindar eru í Fiski-
skýrslum og Hlunninda frá 1940, bls. 14. Töl-
urnar fyrir árin 1952—1956 eru í samræmi við
skýrslur Fiskifélagsins. Pví miður voru ekki
aðgengilegar tölur til fyrir togaraflotann árin
1950 og 1951. Allur karfi til fiskimjölsvinnslu
er miðaður við lieilan fisk öll árin nema 1955
og 1956. Pau ár er hann reiknaður slægður
með haus, þ. e. um 94,5% af heilum fiski.
Karfaafli er enginn á árunum 1930—1934, en
var hin árin fyrir styrjöldina sem hér segir:
Karfaafli iogaranna.
Ár 1000 tonn
1935 6
1936 32
1937 12
1938 6
5) Tafla III. Tekjur togaraflotans eru teknar
úr Fiskiskýrslum og Hlunninda fyrir árið 1935.
í bókinni „Álit og tillögur" Skipulagsnefndar
atvinnumála frá árinu 1936 eru birtir rekstrar-
reikningar 31 logara frá árinu 1935. Þar eru
skráðar tekur af 1) beinum og hrognum 2)
leigu fyrir skip og 3) aðrar tekjur, sem ekki
eru skráðar í Fiskiskýrslunum og er þeim hér
bætt við tekjuliðina í Fiskiskýrslunum. Gjalda-
liðirnir eru að mestu byggðir á niðurstöðum
rekstrarreikninga togara frá 1935, sem birtar
voru í „Skýrslu um liag og rekstur togaraút-
gerðarinnar" frá milliþinganefnd kosinni á Al-
þingi árið 1938. Bók sú er út gefin árið 1939.
Ná niðurstöðurnar yfir 29 togara. Til viðbótar
voru teknar niðurstöður frá 6 togurum úr „Álit
og tillögur“, þar sem þær voru ekki í bók
milliþinganefndarinnar. Fengust þannig niður-
stöður af rekstrarreikningum 35 togara árið
1935 af 37, sem gerðir voru út það ár. Má sá
árangur teljast allgóður. Voru niðurstöðurnar
síðan margfaldaðar með 37:35 til þess að fá
rekstrarkostnað flotans miðað við fjölda skipa.
Urðu gjaldaliðirnir þá lieldur lægri en tekjurn-
ar, þegar tillit hafði verið tekið til taps á rekstr-
inum og nam sá mismunur 403 þús. króna.
Þótti eðlilegast að draga þá upphæð frá tapinu
og var svo gert. Kostnaði við fiskverkun í
landi var sleppt úr niðurstöðunum og reiknað
ineð, að enginn liagnaður hefði orðið af henni
fyrir togarana, ]>. e. að liún hafi aðeins staðið
undir sér.
6) Tafla IV. Tekjur flotans eru reiknaðar
með því að leggja til grundvallar annars vegar
aflaskýrslur Fiskifélagsins og hins vegar al-
mennt verð á togarafiski innanlands, meðal
útflutningsverð og upplýsingar frá viðkom-
andi aðilum um rekstrarframlag til togaranna.
Bátagjaldeyrisálag Flateyrartogara er áætlað út
frá aflamagni þeirra og hve miklar afurðir
hefðu fengizt úr honum. Liðurinn „aðrar tekj-
ur“ eru tekjur af farþegum og flutningi, skips-
leigu, tjónabætur o. þ. h. Liðurinn „mismunur"
er óskýrðar tekjur, sem bætt var við til að
jafna tekjur og gjöld.
Erfiðara var að setja sainan gjaldaliðina hér
en árið 1935. Upplýsingar fengust um 6 helztu
gjaldaliðina af 28 togurum, en aðeins 13 togara
var hægt að leggja til grundvallar hinum liðun-
um, þ. á. m. liðnum „aðrar tekjur“ á tekjuhlið
töflunnar. Taflan á næstu síðu sýnir hvernig
unnið var úr upplýsingunum.
Kostnaður á úthaldsdag var liér álitinn skásta
aðferðin til að reikna út rekstrargjöld flotans.
Þetta hefði einnig verið betri aðferð fyrir töflu
V, en þar voru ekki nægilegar upplýsingar
fyrir hendi til þess. Gildi talnanna í töflu VI
rýrnar mikið við það á hve fáum reikningum
rekstrargjöldin byggjast. Um liina einstöku liði
þarf að taka fram eftirfarandi:
Laun í pcningum: þar í eru talin öll laun
og akstur nema laun á skrifstofu. Réttara
hefði kannske verið að draga 50% frá akstr-
inum eða þar um bil fyrir rekstrarkostnaði
bifreiða, en hann á ekki að teljast til vinnslu-