Ægir - 15.12.1959, Page 17

ÆGIR — AFMÆLISRIT
15
um í þessu ofviðri og með þeim 48 manns.
í næstu blöðum Ægis birtast öðru hvoru
samskotalistar fyrir björgunarskútusjóð-
inn, en síðan er ekki frekar á þetta minnzt
fyrr en í október—nóvember blaðinu 1912
að svofelld smáfrétt birtist:
Björgunarbát er verið að reyna að koma upp
handa Reykjavík og er byrjað á samskotum í
þessum tilgangi. Pegar hið sorglega og mikla
slys varð við Viðey 1906, og höfuðstaðarbúar
liorfðu á 20 manns drukkna án þess að geta
neina björg veitt, meðfram af bátleysi, þá var
þegar byrjað á samskotum í sama tilgangi; en
fénu sem inn kom þá í því augnamiði var sum-
part varið til ekkna og munaðarleysingja sem
misstu alla forstöðu þá sömu daga í sjóinn,
bæði þar og annarsstaðar, og sumpart til björg-
unarbáts.
Pað sein inn kom og ákveðið var til björg-
unarbáts liefur legið ólireyft síðan, en nú hef-
ur aftur lireyfing komizt á málið, mest fyrir
fyrirlestur er hr. landlæknir Guðm. Björnsson
hélt í vor um sjóskaða hér við iand. ...
Björgunarbátur var ekki heldur keypt-
ur í þetta skipti, og mun samskotaféð hafa
legið óhreyft þangað til Slysavarnafélag
Islands var stofnað 1928, en þá mun það
hafa verið lagt í björgunarskútusjóð fyrir
Reykjavík.
Sjómanncvmál — ill danska.
í júníblaði 1906 er smápistill eftir
„sveitakarl" og segir þar m. a.:
íslendingar hafa verið sjómenn frá því er
land þetta byggðist. Nú er runnin ný öld yfir
þessa stétt hér á landi, eða réttara sagt, sjó-
mannastétt hefur ekki verið til hér á landi fyrr
en allrasíðustu áratugina. Mundu allir lands-
menn vilja óska þess, að hún yrði sem afla-
mest og auðugust. Höfum vér sveitamenn mikið
gagn af að verzla við þá með ýmsum hætti, og
eigi sízt að senda vinnumenn vora til sjávar
og láta þá „draga gull úr græði sollnum“. En
eitt er það þó í fari þessarar stéttar, er vér
mundum vilja kjósa öðruvísi. — Það er vel
sagt, sem Einar Benediktsson kvað einhverju
sinni: „--- íslenzk orð eru það sem skipa að
herða á strengjum“. En eftir því sem vinnu-
maður minn segir mér, er hann kemur heim
frá sjónum, þá hefir hann ekki heyrt þar nein
íslenzk boðorð, heldur illa dönsk. Slíkt er
meira en meðalskömm, ef sú þjóð getur eigi
sagt fyrir verkum á sjó á móðurmáli sínu, sem
er alin upp á sjó að kalla má. ...
Ægir tekur undir þessi orð frá sveita-
karli og kveðst ætla að reyna að koma því
til leiðar að stýrimenn komi sér saman um
íslenzk orðtæki í stað þeirra orðskrípa,
sem nú tíðkast.
Togarafloti EvrópuþjóSa.
í ágústblaðinu 1906 segir í stuttum
fréttaklausum m. a. að 1904 hafi Bretar
átt 1049 botnvörpunga, Þjóðverjar 141,
Hollendingar 36, Belgir 22 og Frakkar 3.
Fari þeim stöðugt fjölgandi. Þá segir, að
sama ár hafi 43 gufuskip stundað hval-
veiðar við ísland, Færeyjar og Shetlands-
eyjar og veitt 1827 hvali.
SíldveiSarnar 1906.
I desemberblaðinu 1906 er birt bréf frá
Th. S. Falk konsúl í Stavanger til Thor
E. Tuliníusar um síldveiðarnar við ísland
þetta sumar. Þar stendur m. a.:
Eins og kunnugt er, hafa fleiri þjóðir tekið
þátt í veiðinni, en nokkru sinni áður, það er
fyrir utan íslendinga, Dani og Norðmenn, hafa
bæði Svíar, Englendingar og Pjóðverjar tekið
þátt í veiðunum. Eins og ég benti á í fyrra,
hafa menn meir og meir tekið upp snyrpinæt-
ur og ég býst við að gera megi ráð fyrir að
70 slíkar nætur hafi notaðar verið í ár.
Síðan ég byrjaði þessa veiði í smáum stíl ár-
ið 1900 hefur veiðin orðið sem hér segir:
1900 536 tunnur
1901 816 —
1902 5.000 —
1903 40.000 —
1904 85.000 —
1905 120.000 —
1906 175.000 —
Nokkrir íslenzkir kaupmenn hafa tekið þátt
í veiðinni í sumar, svo áhuginn sýnist vera
vaknaður þar Iíka, og ég heyri nú sagt, að
næsta ár sé gert ráð fyrir, að tvö íslenzk félög
ætli sér að hafa gufuskip og snyrpinót til veið-
anna. Snyrpinótin liefur í ár reynzt ágætt veið-
arfæri, einstöku gufuskip hafa fiskað allt að
5000 tn. með einni nót, þennan stutta tíma sem
veiðin stóð.