Ægir - 15.12.1959, Síða 159

ÆGIR — AFMÆLISRIT
157
ekki síður stórkostlegt hagsmunamál fyr-
ir Norðmenn. En einnig hér á íslandi
fögnuðu menn þessum sigri Norðmanna,
í tvennum skilningi. Að sjálfsögðu sam-
fögnuðu íslendingar frændum sínum í
Noregi, en menn gerðu sér einnig ljóst,
að sigur Norðmanna gæti verið mikilvæg-
ur stuðningur fyrir fsland í þeirri bar-
áttu, sem íslendingar áttu fyrir höndum.
Eftir að dómurinn í Haag var fallinn
var í rauninni ekki eftir neinu að bíða
fyrir fslendinga, enda var nú hafinn loka-
undirbúningurinn.
Hinn 19. marz 1952 gaf atvinnumála-
ráðherra síðan út reglugerð samkvæmt
lögunum frá 1948 og skyldi sú reglugerð
ganga í gildi 15. maí s. á. Samkvæmt þeirri
reglugerð voru hinar beinu grunnlínur nú
dregnar umhverfis allt landið eftir sömu
reglum og gert var 1950 fyrir Norður-
landi. Þá var fiskveiðilandhelgin einnig
ákveðin fjórar sjómílur frá grunnlínunni.
Þegar reglugerð þessi var birt gerði þá-
verandi atvinnumálaráðherra Ólafur
Thors grein fyrir þeirri ákvörðun ríkis-
stjórnarinnar að gefa út fyrrnefnda
reglugerð og sagði við það tækifæri m. a.:
„Eftir að málið hafði verið athugað
frá öllum hliðum, þótti rétt að ísland
skipaði sér í flokk með þeim þjóðum,
sem töldu að miða bæri við landgrunn-
ið, enda er landgrunn íslands e. t. v.
skýrar afmarkað en landgrunn nokkurs
annars lands. Sanna sjómælingar svo
eigi verður um deilt, að landið hvílir á
fótstalli. Er þeim mælingum enn eigi
að fullu lokið og er því ekki að svo
stöddu tímabært að marka endanlega
landgrunnslínuna. Út frá þessum sjón-
armiðum voru sett landgrunnslögin frá
1948, þar sem ráðherra er heimilað að
afmarka svæði á landgrunninu og á-
kveða hvaða verndarreglur skuli gilda
innan þeirra. Með þeim lögum hefir
verið mörkuð stefna og skoðanir Is-
lendinga í þessum málum.
Islendingar gera sér fulla grein fyrir,
að mörg ríki fylgja ekki enn þessari
stefnu og höfum við að sjálfsögðu haft
það í huga við framkvæmd málsins. Það
glæðir hins vegar vonir okkar um, að
áður en langt um líður auðnist að afla
stefnu okkar almennrar viðurkenning-
ar, að nú er svo komið, að almennt er
talið, að sérhvert ríki hafi yfirráðarétt
yfir auðlindum í landgrunni sínu. Og
við fáum með engu móti skilið, að það
sé rétt eða sanngjarnt, né heldur verði
það stutt með rökréttri hugsun, að
strandríki eigi einkarétt á hagnýtingu
auðlinda í landgrunninu, enda þótt slík-
ur einkaréttur engin úrslitaáhrif hafi á
afkomu íbúa þess, en að sama ríki njóti
hins vegar ekki sams konar einkaréttar
til hagnýtingar fiskimiðanna í sjónum
yfir landgrunninu jafnvel þótt augljóst
sé, að öll afkoma þess velti einmitt á
þeim rétti......Það er að vonum, að
margir muni nú spyrja hverra undir-
tekta sé að vænta frá öðrum þjóðum út
af þessum ráðstöfunum Islendinga. Um
það er bezt að fullyrða sem minnst á
þessu stigi málsins, enda að því leyti
ekki ástæða að hafa um það miklar bolla-
leggingar, að Islendingar eiga um ekk-
ert að velja í þessu máli.
Síminnkandi afli íslenzkra skipa
bregður upp svo ótvíræðri og geigvæn-
legri mynd af framtíðarhorfum ís-
lenzkra fiskveiða, ef ekkert verður að-
hafzt, að það er alveg óhætt að slá því
tvennu föstu:
1. Að engin íslenzk ríkisstjórn er í sam-
ræmi við íslenzkan þjóðarvilja og
þjóðarhagsmuni nema hún geri ráð-
stafanir til að vernda íslenzk fiski-
mið og
2. að þess er enginn kostur, að íslend-
ingar fái lifað menningarlífi í landi
sínu nema því aðeins, að þær vernd-
arráðstafanir komi að tilætluðum
notum.
Aðgerðir íslenzkra stjórnarvalda í
þessu máli eru sjálfsvörn smáþjóðar,
sem á líf sitt og frelsi að verja. Að dómi
ríkisstjórnarinnar byggjast þær auk