Ægir - 01.02.1979, Blaðsíða 14

Lauslega má ætla, að staða helztu veiðigreina
hafi verið eftirfarandi að lokinni gengisbreytingu:
Bátar Minni Stórir
án loðnu: skuttog.: skuttog.: Santt.:
A. Tekjur alls . 22.963 15.201 6.326 44.490
B. Gjöld alls .. 26.039 15.420 6.928 48.387
H. Hreinn hagn. -3.076 -219 -602 -3.897
H/A » 100 ... -13.4% -1,4% +9,5% +8,7%
Eins og sjá má af framangreindum tölum er hagur
hinna ýmsu veiðigreina mjög mismunandi og er
staða minni skuttogara áberandi bezt.
Fiskverðsákvörðun l.júní 1978.
Þann 1. marz og svo aftur 1. júní hækkaði
kaupgjald verulega eða samtals um 16%. Þessi
mikla hækkun á kaupgjaldi hafði mjög mikinn
kostnaðarauka í för með sér fyrir útgerðina, og
ennfremur voru sjómenn harðir á því, að fá sömu
hækkun á sínum launum og aðrir launþegar. 1 stuttu
máli sagt var verðákvörðuninni vísað til yfirnefndar
Verðlagsráðsins í lok maí og þann 6. júní náðist
samkomulag með seljendum og oddamanni í yfir-
nefndinni.
í fréttatilkynningu nefndarinnar segir m.a. að
meðalhækkun hafi numið 13,5% - 14% og var
hækkunin nokkuð breytileg eftir tegundum.
Þessi fiskverðshækkun rétti nokkuð við afkomu
útgerðarinnar og má ætla, að afkoma hennar hafi
verið eftirfarandi miðað við skilyrði í júní:
Bátar Minni Slórir
án loðnu: skuttog.: skuttog.: Samt.:
A. Tekjur alls . 26.674 17.536 7.190 51.400
B. Gjöld alls .. 29.268 16.899 7.511 53.678
H. Hreinn hagn. -2.594 +637 +321 +2.278
H/A x 100 ... +9,7% +3,6% +4,5% +4,4%
Afkoma veiðanna eftir þessa verðlagningu var
sæmileg og nam brúttóhagnaður 4,2 milljörðum
kr., en eins og áður, þá var afkoma minni
skuttogara áberandi bezt.
I júlímánuði gekk í gildi hækkun á olíu, sem
hafði í för með sér verulega útgjaldaaukningu fyrir
flotann. Hækkaði olía til fiskiskipa um tæp 15%
og er talið að kostnaðarauki þorskveiðiflotans
hafi numið tæpum milljarði vegna þessa. Þegar leið
á sumarið varð staða vinnslunnar verri og verri,
fjöldinn allur af frystihúsum hætti rekstri og sagði
upp starfsfólki sínu og má þar til dæmis nefna
húsin í Vestmannaeyjum og á Suðurnesjum.
Ástæðan fyrir þessum langdregnu erfiðleikum var
sú, að ekki tókst að koma á nýrri ríkisstjórn eftir
þingkosningarnar í júní, fyrr en í ágústmánuði.
Það má segja, að vandinn hafi hlaðizt upp
þennan tíma. Þann 1. september hækkaði almennt
kaupgjald í landinu um ca. 8% og byggðist sú
hækkun á bráðabirgðalögum um ráðstafanir í efna-
hagsmálum, sem komu í kjölfar gengisbreytingar
þann 6. september.
Gengisbreytingin.
Vegna mjög mikillar verðbólgu í ár og nær
stöðugs gengis síðan í febrúar s.l. var orðið
verulegt misræmi á milli innlends og erlends verð-
lags, svo mikið, að tekjur af útflutningi stóðu ekki
undir rekstrarkostnaði í mikilvægum greinum út-
flutningsatvinnuveganna. Nauðsynlegt var því að
grípa til skjótvirkra aðgerða. í samræmi við sam-
starfsyfirlýsingu nýrrar ríkisstjórnar var gengi
íslenzku krónunnar því fellt um 15% og hófst
skráning nýs gengis 6. september. Gengið gagnvart
Bandaríkjadollar hafði þá verið lækkað um 15%-
þ.e. dollar hafði lækkað gagnvart íslenzkri krónu
um 17,6%. Breytingargagnvart öðrum gjaldmiðlum
voru svipaðar en þó mismunandi vegna hræringa,
sem átt höfðu sér stað á erlendum gjaldeyris-
mörkuðum frá því gengisskráning var felld niður
(26/8). Sem dæmi má nefna að v-þýzkt mark
hækkaði um tæp 20% gagnvart krónunni, dönsk
króna um 20,4%, sterlingspund um 18,8%ogkana-
dískur dollar um 16,3%. Meðalgengi erlendragjald-
miðla hækkaði nokkru meira en dollar eða um
18,5%.
Ríkisstjórnin setti bráðabirgðalög um ráðstöfuu
gengishagnaðarins. Gengismun vegna sölu sjávar-
afurða skal ráðstafað í þágu sjávarútvegsins. Helm'
ingur gengismunarins rennur til viðkomandi deilda
Verðjöfnunarsjóðs. Þeim hluta gengishagnaðarius
af sjávarafurðum, sem ekki rennur til VerðjöfU'
unarsjóðs skal að hálfu varið til að greiða fyr*f
hagræðingu í fiskiðnaði og að hálfu til a^
létta stofnfjárkostnaðarbyrði eigenda fiskiskipa og
til að auðvelda útvegsmönnum að hætta rekstr*
úreltra fiskiskipa.
Helztu ákvæði bráðabirgðalaganna voru þau, a®
fellt var úr gildi þak á vísitölugreiðslur og annað
hærra þak sett. Þá voru niðurgreiðslur auknar og
verðbótavísitalan á þann hátt greidd niður um ca.
8,1%.
58 — ÆGIR