Ægir - 01.02.1979, Blaðsíða 31

Ustu, ná þær aðeins u.þ.b. 1% af þjóðarfram-
'eiðslunni, þar sem þessu er á hinn bóginn á allt
annan veg farið á fslandi og í Færeyjum. Þess
^er þó að gæta að stór og fjölmenn svæði í þessum
'öndum eru háð fiskveiðum og fiskiðnaði bæði beint
°g óbeint. Líkur benda því til að aðgerðir er miða
aö því að útiloka útlendinga frá miðum og jafn-
Ve* bráðabirgða fyrir heimamönnum, muni valda
töluverðu harðæri á slíkum svæðum og nægir
að benda á Hull og Grimsby, Bremerhaven og
.xhaven, svo og Japan og ýmis Austur-Ev-
r°puríki, svo dæmi séu nefnd, sem haft hafa út-
pfð á fjarlæg mið sem undirstöðuatvinnuveg um
’angt skeið.
Þrátt fyrir nauðsyn hvers ríkis til að stjórna
auðlindum sínum, skyldu menn huga að því að það
er ýmsum erfiðleikum bundið, sérstaklega þegar
utu lífrænar auðlindir er að ræða. Þess var
getið hér áður að fiskstofnar eru á hreyfingu
utilli svæða. Þótt þeir hrygni á einu svæði. er
algengt að þeir færi sig annað til ætisleitar.
strandríki ráði eitt að mestu eða öllu leyti
s°kn í fiskstofna, heyrir til undantekninga. Þetta
atr‘ði bendir sterklega til þess að þörf sé á sam-
v'nnu milli landa við stjórnun og verndunarað-
§erðir, ef full nýting á að fást af stofnunum.
^egna þessa hafa verið lögð drög að nýjum
a Þjóðareglum, sem nú eru ræddar á Hafréttar-
raðstefnu Sameinuðu þjóðanna. Hefur að miklu
eyti verið gengið frá fiskveiðihluta þessara reglna.
ru líkur til að þær verði viðurkennd alþjóð-
§ í náinni framtíð og ættu því að geta leitt
1 ahrifaríkara eftirlits með sókn og þar með skyn-
^amlegri nýtingu fiskstofna en áður hefur þekkst.
. ,or8 strandríki skipa nú málum sínum með hlið-
^J°n af fiskveiðigreinum samningstexta þess, sem
yrir Hafréttarráðstefnunni liggur. Hafa þau
,, ,veðið hámarksafla úr einstökum fiskstofnum og
'nluta bæði sér sjálfum og öðrum sem þau vilja
^e' a eign sinni með, oft gegn greiðslu, annað
ort beinni eða óbeinni í formi borgunar fyrir
1 ueyfi, tæknilegri aðstoð eða gagnkvæmum
Se‘PtUm á veiðiréttindum. í mörgum tilfellum þar
v'ftl stoirtarnir eru staðbundnir að mestu vilja þó
mið °mandt rtiíi haka algör yfirráð yfir fiski-
. 'Pulagningu fiskiðnaðar síns með það í huga.
haldStUm tilfellum ieyfa þessi ríki útlendingum að
Um ^ afram veiðum innan hinnar nýju lögsögu, enn
mörSlnn’. en 1 miklu minna mæli. Jafnframt hafa
r8 þeirra lýst yfir að æskilegt sé að þessum
sinum og hafa þegar hafið framtíðar-
veiðum verði smám saman hætt að fullu, þar sem
því verður við komið og ekki er um sameiginlega
stofna að ræða með öðrum ríkjum. Þessi úthlutun
umframmagns fer að mestu fram með leyfisveit-
ingum, þar sem stærð, gerð og fjölda skipa er tak-
mörkunum háð jafnframt aflamagninu. Banda-
ríkjamenn hafa ennfremur krafist borgunar fyrir
leyfin, sem grundvallast á fastri upphæð ($1)
fyrir hverja rúmlest skipsins og til viðbótar er
innheimtur hundraðshluti (3,5%) af metnu afla-
verðmæti. Auk þessa þurfa erlend veiðiskip að
greiða kostnað við að hafa eftirlitsmenn um borð.
í framtíðinni er líklegast að ríki sem ráða auð-
ugum fiskimiðum muni auka afkastagetu sína það
mikið að hún verði jöfn afrakstrargetu stofnanna.
Verði því varla um að ræða annað en skammtíma
leyfisveitingu til útlendinga, þar sem umfram-
magn mun smám saman hverfa.
Áætlanir þær sem lagðar hafa verið fram af
hinum mörgu rikjum taka tillit til fleiri atriða
en hagrænna, svo sem sportveiði (sem oft tekur
töluverðan hluta heildarafla), og þau virðast hafa
breytt skilgreiningu hugtaksins hagkvæmasta af-
rakstrargeta stofna (optimum yield) frá því að vera
eitthvert ákveðið mælanlegt veiðimagn í að taka
einnig tillit til hags og afkomu þess eða þeirra
samfélaga sem í hlut eiga.
Það leiðir náttúrulega beint af einhliða útfærslu
Fiskveiðilögsögu, að mörg þeirra landa, sem gera
út stóra flota á fjarlæg mið, sem hafa verið þeim
opin í aldaraðir, munu verða svipt þeim, eða fái
a.m.k. til muna minni afla í sinn hlut við út-
hlutun viðkomandi ríkisstjórnar af umframafla.
Um þriðjungur heildarafla Efnahagsbandalagsríkj-
anna var t.d. veiddur fyrir utan 200 mílna lögsögu
þeirra. Þau lönd sem harðast verða samt úti eru þau
sem eru landfræðilega afskipt svo sem Eystrarsalt-
ríkin ogsum Efnahagsbandalagsríkin, sérstaklegaá
meðan ekki hefur verið gengið frá sameiginlegri
stefnu bandalagsins í fiskveiðimálum. Þessi ríki
hafa reynt að fá greinar inn í samningsuppkast
Hafréttarráðstefnunnar er veiti þeim forgang að
umframmagni sem kann að vera fyrir hendi og að
þeim verði heimilt að halda áfram veiðum á hefð-
bundnum veiðisvæðum, þó að í minni mæli verði,
jafnvel þótt ekki sé um umframafla að ræða.
Þau ríki eru einnig til, er liggja að stórum
hafsvæðum en missa samt hefðbundin svæði við
útfærsla annarra þjóða, t.d. Bretland, Sovétríkin,
Japan, Portúgal og Spánn. Hafa öll þessi ríki
sótt verulegan hluta afla síns á fjarlægð mið.
ÆGIR — 75