Ægir - 01.02.1979, Blaðsíða 44

til hjálpar við löndunina. En þegar þessar dælur
eru notaðar þarf vatnið ekki að vera nema til-
tölulega lítið og er sjálfsagt að endurnota sama
vatnið allan tímann, sem landað er úr sama bátnum.
Þá er vatnið oft orðið mjög feitt og þurrefnis-
ríkt og ætti þá að taka það inn í framleiðsluna,
en ekki hleypa því í hafnirnar. Þetta, sem ég segi
hér virðist oft eðlilegt og sjálfsagt, en svo er þó
alls ekki. Á sumrin hafa helstu vinnsluvandræði
verksmiðjanna einmitt stafað af of miklum vökva,
sem þær hafa ekki ráðið við að fullnýta. Þeim er
því meinilla við að þurfa að bæta nokkrum vökva
við vegna löndunarinnar. Þessu er því til að svara
að það bendir ýmislegt til þess að vökvamagnið
inni í verksmiðjunni muni alls ekki aukast við
þetta, þar sem loðnan kemur miklum mun heillegri
úr dælingunni ef dælan hefur nægilega mikið vatn.
Ef loðnan er tætt þá lendir hún vökvamegin í
vinnslurásinni þó að hún sé „þurr“. Þessi aðferð,
þ.e. að hringdæla tiltölulega litlu vatnsmagni með
i „þurrdælingu" var notuð á nokkrum stöðum í
haust. (Að vísu mun vökvinn yfirleitt ekki hafa
verið hirtur að lokinni löndun). Það er samdóma
álit að ástand loðnunnar sé allt annað og miklu
betra, þegar vatnið er notað og þá skiptir hæðar-
munur minna máli og hversu langt þarf að dæla.
Hitt kemur mönnum á óvart hversu litlu vatni þarf
að bæta í. Að vísu er vatnsnotkunin misjöfn eftir
því hversu langt þarf að dæla, en það ætti að
vera óþarfi að reikna með meiru en 10-20 tonnum
af vatnsviðbót í hverri löndun og þá er sama
hversu lengi hún stendur (gætu verið margir bátar).
Að sjálfsögðu yrði bannað að nota nokkuð annað
vatn eða sjó við löndunina og mér finnst að
verksmiðjan ætti að eiga þennan löndunarvökva,
til þess að það svaraði kostnaði að hirða hann.
Mér segir svo hugur um að löndun á bræðslu-
fiski verði innan mjög margra ára öll með þeim
hætti, sem ég hef lýst hér að framan, þ.e. „þurr-
dæling“ með smávegis vatni í hringrás, nema e.t.v.
á meðan hrognasöfnun úr loðnunni stendur yfir.
Mér dettur ekki í hug að halda því fram, að hér
sé um „hina einu sönnu“, endanlegu lausn að ræða,
en tvímælalaust þýðingarmikil endurbót frá fyrri
aðferðum. Þeir, sem reikna út „núllpunktinn"
við verðákvörðun á bræðslufiski taka sjálfsagt
ákvörðun um það hver eigi að eiga dælurnar og
landa aflanum, en mér sem frekar vanþróuðum
reikningsmanni finnst að það hljóti að vera ódýrara
og hagkvæmara fyrir atvinnuveginn í heild að
verksmiðjur eigi dælurnar en áhafnir landi og
samkvæmt núllpunktskenningunni er það aðeins
ódýrasta heildarlausnin, sem hækkar hráefnisverð
og bætir afkomu.
Efnagreiningar
Ég vil þá víkja að sýnatöku og efnagreiningum
á bræðsluhráefni.
í júlí 1976 hófust sumarloðnuveiðar fyrir Norður-
landi í fyrsta skipti fyrir alvöru. Þá ákvað Verð-
lagsráð sjávarútvegsins að verð á loðnu veiddri til
bræðslu, skyldi ákvarðað skv. fitu- og þurrefnis-
innihaldi með töku sýna af Rannsóknastofnun
fiskiðnaðarins.
I upphafi var gert ráð fyrir, að öllum afla yrði
landað á Siglufirði, og sendi stofnunin mann
þangað, er skyldi annast sýnatöku og fitumælingar
þar. Fljótlega var farið að landa á fleiri stöðum,
og þegar nýtt loðnuverð tók gildi 1. ágúst, var
ákveðið, að fulltrúi veiðiskips og fulltrúi verk-
smiðju skyidu annast sýnatöku samkvæmt nánari
fyrirmælum Rannsóknastofnunar fiskiðnaðarins,
Tillaga að fyrirkomukir/i við löndun: 1. Fiski-
dæla, 2. Vatnsskilja. 3. Sigtisfæriband. 4. Vatns-
dæla. 5. Tanlcur 30—'t0 m3. 6. Dæla eða dælur. 7.
Slöngur, liprar, 1 "—2".
88 — ÆGIR