Ægir - 01.02.1979, Blaðsíða 32

Tafla II.
Heildarafli á Norður-Ailanishafi
(000 torm)
1954 1958 1962 1966 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976
N. Austur-Atlantshafsn.
(ICNAF) 1.844 2.001 2.604 4.013 4.233 4.387 4.254 4.492 4.051 3.862 3.460
Alþjóða Hafrannsóknarr.
(ICES) 6.283 7.243 7.562 10.046 10.537 10.367 10.451 11.151 11.673 11.961 13.099
Samtals 8.127 9.244 10.526 14.059 14.770 14.754 14.705 15.643 15.724 15.823 16.559
Sum þessarra ríkja hafa nú um nokkurt skeið
staðið í samningaumleitunum við mörg strandríki,
ekki síst þróunarríki, um samvinnu á sviði fisk-
veiða og fiskvinnslu. Spánn, Sovétríkin og Japan
hafa þegar gert marga slíka samninga, og einnig
Pólland og A-Þýzkaland.
Slík samvinna hefur t.d. verið útfærð á þann
veg, að allir þættir framleiðslunnar fara fram á
yfírráðasvæði strandríkisins en framleiðslan síðan
flutt út til samstarfsaðilans. Samstarf hefur einnig
átt sér stað í rannsóknum og mati á því hráefni
sem fáanlegt er innan lögsögu strandríkisins, auk
tækniaðstoðar á sviði veiði og vinnslu.
Þó að Bretland verði tekið fyrir innan ramma
EBE hér á eftir er vert að nefna sum vanda-
mála þess, sem má heimfæra upp á mörg önnur ríki
er sótt hafa mikið á fjarlægð mið. Þrátt fyrir að
auðug fiskimið finnist umhverfis Bretland, hafa
Bretar sótt verulegan afla á fjarlæg mið um langan
aldur. í þessu tilfelli mun taka nokkurn tíma fyrir
markaðinn og sérstaklega útgerðina að aðlagast
breytingunni. Fyrst í stað á meðan markaðurinn
er að átta sig á breyttum aðstæðum má fullnægja
eftirspurninni með innflutningi. Atvinnuvandamál
sjómanna verður hinsvegar erfiðara viðfangs og
krefst endurskipulagningar sjávarútvegs með fjár-
festingu í skipum sem betur eru við hæfi heima-
miða. Leggja þarf eða selja verulegan hluta út-
hafstogara og í mörgum tilfellum þjálfa sjómenn
við nýjar veiðiaðferðir sem óhjákvæmilega verður
að taka upp fyrir önnur mið og aðrar fiskteg-
undir.
Þessi vandamál eru hinsvegar tvíþætt. Annars
vegar þau sem að ofan greinir, hinsvegar þau sem
vafalítið geta komið fram hjá strandríkjum, er
öðlast möguleika til að auka afla og fiskiðnað
með tilheyrandi þörf á fjármagni, vinnuafli og
auknum markaði fyrir sjávarafurðir.
Frekari eftirtektarverðar afleiðingar þróunar
síðari ára eru stóraukin afskipti hins opinbera,
bæði hvað viðkemur stjórnun fiskveiða og einnig
þar sem aðstoða þarf sjávarútveginn vegna breyttra
aðstæðna. Það virðist víða vera viðleitni í þá átt að
draga úr eftirspurn eftir stærri skipum. Er jafn-
framt aukning á eftirspurn eftir smærri skipum
sem eru betur við hæfi veiða nær ströndum land-
anna eins og við mátti búast.
í sumum löndum hafa útgerðarmenn neyðst til
að hætta algjörlega veiðum í lengri eða skemmri
tíma í senn, t.d. var 78 togurum í Noregi lagt yfir
sumartímann 1976 og 13 frystitogarar sem veittu
450 manns atvinnu var lagt a.m.k. 4 mánuði ársins.
Hefur víða komið í ljós, að of stórum flota er beitt
við veiðarnar miðað við hinar breyttu aðstæður eða
vegna rangs upprunalegs mats á afrakstursgetu auð-
lindarinnar. Vegna núverandi ástands - þ.e. ofnýt-
ingar eða lokunar veiðisvæða - hafa ýmsar þjóðir leit-
að fanga annarsstaðar, bæði á nýjum svæðum, sem
munu ekki heyra undir lögsögu einstakra ríkja og
einnig í nýjar tegundir, sem hafa ekki áður verið
nýttar. Af þessum tegundum hafa kríli sem svo er
nefnt og kolmunni haft mest aðdráttarafl fram að
þessu hjá Atlantshafsþjóðum.
Kolmunninn er að mestu veiddur innan núver-
andi lögsögu strandríkja við NA vert Atlantshaf-
Þrátt fyrir aukna áherslu sem lögð hefur verið a
fæðugildi hans, og tilraunum til að selja hann sem
matfisk, hefur hann fram að þessu að mestu farið til
lýsis- og mjölframleiðslu. Það er samt sem áður
líklegt er fram líða stundir og verð á hefðbundnum
tegundum hækkar, muni almenningurbyrjaaðgera
tilraunir og breyta neysluvenjum sínum að þessu
leyti.
76 — ÆGIR