Ægir - 01.08.1984, Qupperneq 31

ntTI ar'ð 1000. í Heimskringlu (27) er minnst á flutn-
á salti og síld á Eyrarsundi. Um 1200 var
s,r. un saltsíldar oröin þróaður atvinnuvegur á
ani í bæjunum Skanör og Falsterbo skammt frá
þ.a rney og sennilega í Dragör á Amager (28).
verjar munu hafa haft þar hönd í bagga og
Upt mest af síldinni. Sennilega hefur verið notað
Par þýskt jarðsalt.
m síldveiðar og síldariðnað hafa þeir skrifað
í® Ur a íslensku Matthías Þórðarson: Síldarsaga
,s ands (Khöfn 1930), Ástvaldur Eydal: Silfur hafs-
ns (Reykjavík 1948) og Magnús Vagnsson: Hand-
0þ S1^arver^unarmanna (Siglufirði 1939).
0 að síldarverkun sé svo gamall atvinnuvegur
raun ber vitni hefur sjálf verkunin lítið verið
sem
hef,
37,
talsv,
^annsökuð fyrr en nú á síðustu áratugum. Allmikið
Ur þó verið skrifað um síldarverkun (34, 35, 36,
^)- Rússar hafaöldum saman verkaðsaltsíldog
'ert virðist hafa verið gert af rannsóknum á
^erkun saltsíldar en allar skýrslur eru á rússnesku
j.® t3Vl ekki aðgengilegar almenningi á Vestur-
svTy1101’ Cn emn helsti vísindamaður þeirra á þessu
e 1 1 hefur skrifað yfirlitsgrein um síldarverkun á
^nsku (30). Svipaðmun eigaviðum Hollendinga og
VV Ur elnn Hollcndingur skrifað doktorsritgerð um
uCr Un saltsíldar með útdrætti á ensku (39). Ýmsar
- Pp*ýsingar um reynslu Hollendinga er og að finna
8reinvan Dijks (40).
af pn<^lrstööurannsóknir a söltun síldar voru gerðar
j... eay f Torry rannsóknastofnuninni um miðjan
j.?r^a áratuginn (29). Þær voru gerðar á flökum og
h’ luðu um breytingar á þyngd flakanna, hversu ört
tiö gckk í flökin úr mismunandi sterkum pækli
S |S trv - Flcstar af þeim rannsóknum á verkun salt-
S'i lr Se,T1 nu verönr getið voru gerðar að beiðni
1 arntvegsnefndar og í náinni samvinnu við
„ artsrnenn hennar. Hún hefur og í flestum tilvikum
ptt allan beinan útlagðan kostnað.
yrstu rannsóknir á verkun saltsíldar hér á landi
yrr>1 Rannsóknastofan á árunum 1947-1948 (31).
^ar N framkvæmd allvíðtæk söltun á Siglufirði á
^rðurlandssíld er beindist að því að finna leiðir til
^ iyrirbyggja þráa í saltsíld og kanna hvað væri
S)C ‘*egt saltmagn fyrir hausskorna og slógdregna
Y ttteð það fyrir augum að verka matjes-síld.
, °ru gerðar víðtækar efnafræðilegar rannsóknir í
eCSsu sambandi. Fitumagn síldarinnar var 22.4%
af óviðráðanlegum ástæðum var síldin ekki öll
1 rigömul í salt. Saltmagnið var 12-24 kg í 1/1 tunnu.
Fituinnihald fiskmjöls ákvarðað.
Helstu niðurstöður voru þær, 1) að efnafræðilegar
athuganir voru í góðu samræmi við venjulegar
matsaðferðir. sem byggðust á útliti. bragði og lykt,
2) að hægt var að matjesverka hausskorna og slóg-
dregna síld með góðum árangri og virtist hæfilegur
saltskammtur vera 17-19 kg í 1/1 tunnu fyrir venju-
lega Norðurlandssíld með 20-24% fitumagni, 3)
vöðlun upp úr salti virtist bæta útlit en hins vegar
hvorki vatns- né pækilþvottur, 4) fyrstu vikuna eftir
söltun virtist síldin taka jafnört í sig saltið, hvort
sem saltað var með 16 eða 24 kg í 1/1 tunnu, en eftir
þann tíma eykst saltmagnið örar í þeirri síld, sem
meira er söltuð og mátti hún heita saltrunnin að
mestu eftir 2-3 vikur, en sú sem var minna söltuð
þurfti 4 vikur eða meira til að ná saltmagni, sem
gerir hana örugga gegn skemmdum, 5) fita í pækli
fór vaxandi með saltmagni og 6) síld. sem söltuð var
með 18-20 kg í 1/1 tunnu, hélt hlutfallslegu fitumagni
óbreyttu. 7) í þeirri síld sem minnst var söltuð (12
kg í 1/1 tunnu) minnkaði fitumagnið um 2-3%, en í
þeirri mest söltuöu jókst fitumagnið um 1-2%.
Á árunum 1957-1958 voru gerðar fyrstu rann-
sóknirnar á verkun Suðurlandssíldar (32). Aðalat-
riðin í þeim rannsóknum voru að kanna hvernig fitu-
hlutföllin breytast í síld úr mismunandi fitu-
flokkum og hvaða saltmagn verður í misfeitri síld
eftir mislangan geymslutíma. Saltað var 24. og 25.
sept. 1957. Niðurstöðurnar urðu þær, að því stærri
sem saltskammturinn er og þar með saltinnihald
síldarinnar, því meira verður þyngdartapið frá
söltunardegi. Pessi mismunur er áberandi eftir að
síldin hefur legið í sex vikur í salti, en er orðin minni
ÆGIR-415