Ægir - 01.08.1984, Qupperneq 58

Björn Valur Ólafsson:
Netaveiðar
Netaveiðar eru einhverjar erfiðustu veiðar sem
hægt er að stunda hér við land og jafnvel þótt víðar
væri leitað. Margt hjálpast að til að gera þær svo:
ótrygg veður, veiðitilhögunin sem gerir vinnuna við
netin jafn erfiða, hvort sem mikið er í þeim eða lítið,
sú sérstaka náttúra þeirra að láta bíða eftir sér og síð-
ast en ekki síst sú leiðinlega ónáttúra þeirra að flækj-
ast, snúast og eyðast.
Einn hráslagalegan marsmorgun 1975 hóf ég (að
sjálfsögðu í slyddu) að steina niður net ásamt skipsfé-
lögum mínum. Mér hefur alltaf fundist sögnin að
steina óviðeigandi, sögnin að byrgja kæmist miklu
nær því að lýsa verkinu, enda líkjast netin miklu
fremur ofvaxinni vörðu en veiðarfærum eftir þessa
meðhöndlun. Spottar og endar, ýmissa gerða eru
samfara þessu, hnýttir hér og þar í netin, uns úr verða
nokkrar trossur. Trossa er búin til úr 12-15 netum, og
að sjálfsögðu 2 bólum, sitt á hvorum endanum.
Síðdegis næsta dag héldum við út til að leggja tross-
urnar með að mig minnir 150 net, 20 færi, 20 dreka og
20 baujurinnanborðs. Úrþessu höfðum við búið til 10
trossur, sem í augum ókunnugs hlytu að hafa litið út
sem hin fullkomna óreiða.
Fyrsta netalögn hvers manns hlýtur að vera honum
ógleymanleg, þó ekki sé nema fyrir það að fá að verða
vitni að því hvernig hægt er að leysa þá mestu mögu-
legu flækjuhrúgu sem hægt er að koma fyrir á sem
minnstu flatarmáli, á sem mestum hraða, án þess að
á hnýtist óleysanlegur rembihnútur.
Einhvern veginn komust netin hnútalaus í sjó og
þegar heim var komið gaf skipstjórinn vel þegið og
hefðbundið frí næsta dag.
Fyrsti róðurinn hófst, eins og allir þeir sem á eftir
komu, langt fyrir allar aldir og í dögun þegar við
komum á miðin var himinninn leikinn grárri hvers-
dagsskímu, þar sem lífið er saltfiskur og linnulaus
slagurinn hófst við þorskinn, náttúruöflin og hina bát-
ana.
Þegar líða tók á þennan fyrsta dag endalauss þræl-
dómsins hófu reyndari skipverjar, mér ekki til mik-
illar furðu því trossa auðkennd bláum veifum þottl
mér renna einkar ljúflega fyrir borð, að ræða um l'1-
legu og afla hinna ýmsu trossa. Áður en róðurinn vat
úti höfðu menn skipað sér í fylkingar utan um vænstu
og fisknustu trossurnar og gefið þeim nöfn eins °g-
Anna, Gerður, G.Á. Símonar og BB, allt eftir hj11
skaparháttum og/eða smekk hvers og eins.
Þessar fylkingar hnakkrifust alla vertíðina um k°stl
og galla trossanna. Ef einhver trossan tók upp á Þvl
að fiska áberandi minna en aðrar, hófu fylgisnie1111
hennar þegar í stað skæruhernað. Þeir fölsuðu atl'
tölur (þær voru skráðar á sérstakt spjald sem hékk a
heiðursstað í matsalnum), þeir kenndu um of g°nl*
um og slitnum netum og máttu ekki sjá minns111
sprettu á þeim, þá varð að setja nýtt net í trossuna °S
þá helst svokallað kraftaverkanet, en þau þóttu fisha
neta mest. Sumir hinna tortryggnustu þóttu andsta’ð
ingarnir rífa fiskinn óþarflega hranalega úr sinn1
trossu og sá alharðasti hélt því statt og stöðugt fralt'
að skipstjórinn hefði illan bifur á trossunni sinni og a
hann vildi helst að hún fiskaði ekki neitt. Hann dval
því langdvölum uppi í brú, þegar búið var að drag3
trossuna og hún enn ólögð. Þá var hann að gefa skip
stjóranum góð ráð, en oft voru þau nokkuð vafasón1-
Ekkert lát varð á þessum deilum alla vertíðina eins °r
áður sagði, nema þegar við hittum menn af hinu111
bátunum. Þá voru okkar trossur allar jafngóðar. Ln
þeirra allar jafnlélegar.
Þegar haldið er út með netin frá Akranesi. el1
þaðan hef ég alltaf róið, er byrjað á því að leggja P‘ ^
alldjúpt úti. Síðan eru þau smám saman færð nær -
nær Skipaskaga og reynt að fylgja fiskinum
eft>r
á sönlU
f°r
þangað til þau eru komin, ef allt gengur eðlileg3-
Skagaforina svokölluðu, en hún er uni 10-15 sjórm 1
vestur af Akranesi.
Fyrst í stað lét skipstjórinn trossurnar liggja '<■
stöðunum þótt lítið kæmi í. En smám saman
fiskurinn að ganga inn Faxaflóann og meira og meir^
af honum að koma í netin uns ásóknin í þau varð s'
mikil að ég var hreinlega farinn að halda að fiskm1
leitaði þau uppi. (
Snemma á vertíðinni gerði ég mér ljóst, að el°n,
verst við netaveiðar er að fá ekki að sofa nema *■
klukkutíma tvisvar sinnum hvern sólarhring langt111
iáðun1
skip'
um saman, þangað til veðurguðirnir koma hrj
sjómannsskrokkum/sálum til hjálpar og gera '■ ^
stjórum einn norðan nfu dag með tíu stiga frosti a
endis ómögulegt að sækja sjó.
í næsta róðri er veðrið ef til vill eitthvað skapl°Sr ’
en þó ekki mikið. Þá eru netin snúin, fiskurinn stel11
442-ÆGIR