Tímarit lögfræðinga - 01.01.1955, Page 42

óskoraður til kaupandans og skiptum seljanda og kaup-
anda er þar með lokið.
Þá er að athuga, hvernig fari, ef vanefndir verða af
hendi kaupanda. Algengasta vanefndin hlýtur að vera sú,
að kaupandi standi ekki í skilum um greiðslu kaupverðsins
eins og umsamið hafði verið. f samningum um sölu hluta
með eignarréttarfyrirvara mun svo til ætíð vera tekið
fram að verði vanskil <á greiðslu söluverðsins, þá geti selj-
andi tekið hhitinn til sín aftur. Ef seljandi hyggst taka
hlutinn til sín vegna vanskila kaupanda, þá er ljóst, að
hann má ekici taka hann sjálfur, slíkt mundi vera talið
gertæki. Hann verður að smia sér til dómstólanna og fá
sig settan inn í umráð hlutarins með beinni fógetagjörð.
Til þess að leyfður yrði framgangur slíkrar gjörðar
þyrftu vanskilin að vera veruleg. Þannig hefur verið tal-
ið, að átta daga vanskil væru ekki það veruleg, að þau heim-
iluðu töku frá kaupanda, en full greiðsla var boðin fram við
fógtagjörðina.1)
Ivrafa seljandans verður sjálf að vera í fullu gildi. Virð-
ist ástæða til, að synja um tökuna, ef fjárkrafan sjálf er
fyrnd og setja eignarréttarhafann að því leyti jafnt og ef
hann ætti sjálfsvörzluveðrétt í hlutnum. Ekki virðist það
skipta hér máli, hve mikill hluti verðs er ógreiddur, en
margt mælir þó með því að synja um innsetninguna, ef
mjög óverulegur hluti er ógreiddur, þar sem slíkt gæti
verið ranglátt gagnvart kaupandanum og óeðlileg fjár-
munaeyðsla. Óvíst er þó, að dómstólarnir treystist til að
fara inn á þá braut meðan engin lagaákvæði finnast um
þetta efni.
Telja verður, að það sé einungis hinn seldi hlutur, sem
seljandinn gæti fengið sig settan inn í umráð yfir, en ekki
aðrir, þannig ekki náttúrlegur arður af hinum selda hlut.
Ef hlutnum hefur verið breytt verulega af kaupanda eða
hann tengdur öðrum eignum hans, þannig að hann verði
1) Hrd. IV. bls. 2G9.
36