Tímarit lögfræðinga - 01.01.1966, Page 11

tíð verið óútkljáð mál hver hefði hið raunverulega skip-
unarvald i lögmannsembættið, en hefðin hafi orðið sú, að
venjulegast hafi báðir, Alþingi og konungur, orðið sam-
mála um val mannsins í embættið, ýmist á þann hátt, að
konungur skipaði manninn og hann kom með gögn sín
fyrir þeirri skipun til Alþingis, sem samþykkti hana fyrir
sitt leyti, eða, að Alþingi kaus manninn og hann leitaði
síðan samþylckis konungs fyrir þvi kjöri.
Ég ætla nú að gera grein fyrir 'þeim athugunum, sem
ég hef gert eftir hinum fáskrúðugu heimildum um þetta
mál.
Það er ljóst, að Jón Sigurðsson, sem auðvitað hefur
rannsakað það hvernig lögmenn voru valdir eða skipaðir
við undirbúning á ritgerð sinni „Lögsögumannatal og lög-
manna“, hefur ekki komizt að ákveðinni niðurstöðu. Hon-
um hefur verið það ljóst, að einungis var um tvo aðilja
að ræða, er slíku gátu ráðið, Alþingi eða konungur, enda
segir hann i fyrrnefndri ritgerð um Jón lögmann Einars-
son: „Það mun því án efa vera svo, að skilja, að annað-
hvort hefir Magnús konungur sett Jón Einarsson til lög-
manns um veturinn 1276—1277 . . . og hefir þá Jón verið
samþykktur til lögmanns á Alþingi og tekið þátt í lög-
stjórninni 1277 eða að Sturla sjálfur hefur fengið menn
til að kjósa Jón Einarsson til lögmanns með sér á Alþingi
1277“.
Jón Einarsson hafði verið lögsögumaður áður. Hann
var, eftir því sem miklar líkur eru til, bróðursonur Gizurar
jarls Þorvaldssonar, og hefur án efa búið sunnanlands.
Svo virðist sem lögmennirnir séu orðnir tveir 1277 og
hafa umdæmi þeirra þá eflaust skipzt á svipaðan hátt eða
sama sem þau skiptust eftir að Jónsbók hafði verið lög-
tekin, en þótt Jónsbók raunar sé svo orðuð sem lögmaður-
inn sé einungis einn, munu þeir ætíð hafa verið tveir,
þegar frá gildistöku hennar. Ekki verður betur séð en að
i) Safn til sögu íslands II, bls. 40—41.
Tímarit lögfræðinga
9