Tímarit lögfræðinga - 01.12.1989, Blaðsíða 41

eða vinnufélagar. Þess munu einnig dæmi, að félög, samtök eða fyrir-
tæki leggi fram fé til sektargreiðslu.38
Lög heimila stundum, að aðrir en sökunautur geti orðið ábyrgir fyr-
ir greiðslu sektar, ef sökunautur greiðir hana ekki sjálfur. Er hér alla
jafna um lögveðsheimildir að ræða, einkum í skipum eða öðrum flutn-
ingatækjum: 5. mgr. 13. gr. 1. nr. 33/1922, um rétt til fiskiveiða í land-
helgi; 5. mgr. 17. gr. 1. nr. 81/1976, um veiðar í fiskveiðilandhelgi
fslands; 5. mgr. 10. gr. 1. nr. 26/1949, um hvalveiðar; 3. mgr. 30. gr.
1. nr. 32/1986, um varnir gegn mengun sjávar; 137. gr. tollalaga nr.
55/1987;39 41. gr. 1. nr. 51/1987, uni eftirlit með skipum; 1. mgr. 25.
gr. 1. nr. 115/1985, um skráningu skipa; 1. og 2., sbr. 4. mgr. 35. gr.
og 2. mgr. 47. gr. áfengislaga nr. 82/1969, sbr. 1. nr. 52/1978.
Nokkra sérstöðu hefur ákvæði 155. gr. hlutafélagalaga nr. 32/1978.
Hlutafélag ber ábyrgð á greiðslu fésektar, sem stjórnanda þess hefur
verið dæmd vegna brots í starfi fyrir félagið, ef innheimta hefur reynst
árangurslaus hjá sökunaut sjálfum. Ef ekki eru ákvæði í refsidómi
um ábyrgð félagsins, verður sektin því aðeins innheimt með aðför hjá
því, að dæmt sé um skyldu þess í sérstöku opinberu máli.
5) Hvert fésektir renna. Sú meginregla gildir í þessu efni, að sektir
renna í ríkissjóð, nema annað sé ákveðið í lögum, sbr. 1. mgr. 49. gr.
hgl. Reglan gildir jafnt um sektir eftir sérrefsilögum sem hegningar-
lögum. Því þarf ekki að taka fram í lögum, að sektir renni í ríkissjóð,
en það er þó stundum gert, sbr. 140. gr. tollalaga nr. 55/1987. Frávik
frá aðalreglunni eru nú fátíð orðin, sjá 6. gr. 1. nr. 39/1914, um beitu-
tekju (sveitarsjóður), 15. gr. tilsk. um veiði á Islandi 20. júní 1849,
sbr. 1. nr. 25/1925 (hluti sektar til uppljóstrarmanns), 21. gr. 1. nr.
81/1976, um veiðar í fiskveiðilandhelgi íslands (Landhelgissjóður Is-
lands), 32. gr. 1. nr. 32/1986, um varnir gegn mengun sjávar (sjóður,
sem verja skal til mengunarvarna á sjó).
Til skamms tíma voru mun fleiri frávik í lögum, einkum þannig að
sektir runnu í aðra opinbera sjóði en ríkissjóð, svo sem sveitarsjóði
og Menningarsj óð (áfengislagasektir). Einnig voru nokkur dæmi þess,
að sektir skyldu að hluta renna til uppljóstrarmanns, sbr. 2. gr. 1. nr.
23/1914 (afnumin með 1. nr. 26/1989). Þá gat oft hent, að dæmt væri
38 Þórður Eyjólfsson: Fésektir. Tímarit lögfr. 1963, bls. 60.
39 Eigi sökunautur lögheimili eða eignir hér á landi, skal þó jafnan reynd aðför Itjá
honum, áður en gengið er að veðinu, en ekki raskar það þó rétti til kyrrsetningar,
sjá 2. mgr. 137. gr. laganna.
247