Tímarit lögfræðinga - 01.04.2001, Síða 7

Tímarit
löqfræðinqa
1. hefti • 51. árgangur
apríl 2001
UM RÉTTARHEIMILDIR OG NORSKAN DÓM
Eitt af því fyrsta sem menn læra í lögfræði er um réttarheimildirnar. Er það
að vonum, enda eru þær aðalviðfangsefni allra þeirra sem fást við lögfræði að
einhverju marki. Af réttarheimildum standa fremst sett lög og réttarvenja. Þar á
eftir koma fordæmi, lögjöfnun, meginreglur laga og eðli máls. Upptalning þessi
sýnir jafnframt þá röð sem réttarheimildunum almennt er skipað í að því er rétt-
hæð varðar.
Réttarheimildafræðin norræna er margfáguð og margt hefur verið um hana
ritað í áranna rás. Rétturinn stendur hins vegar ekki í stað heldur er hann í sí-
felldri þróun, að vísu misjafnlega hraðri, og með þeirri þróun verður að fylgj-
ast. Að öðrum kosti blasir sú hætta við að einn daginn stöndum við uppi eins
og tréhestar hrópandi um þau fræði sem þóttu góð og gild á dögum Ussing og
Andersen ef ekki fyrir þá tíma.
Eftir að Islendingar gerðust aðilar að samningnum um Evrópska efnahags-
svæðið með gildistöku laga nr. 2/1993 þá hefur í raun opnast nýtt svið í íslenskri
lögfræði, harla óaðgengilegt a.m.k. við fyrstu sýn, og erfitt getur verið að finna
þar fótum sínum forráð. I 2. gr. laganna segir að meginmál EES-samningsins
skuli hafa lagagildi hér á landi auk einnar bókunar og hluta tveggja viðauka við
samninginn. Væntanlega þarf engum blöðum um það að fletta að hér er um að
ræða fullgildar réttarheimildir að íslenskum lögum.
Sagan er ekki þar með öll sögð því að samningurinn hefur margt annað að
geyma en það sem sérstaklega var lögtekið enda fyllir hann rúmar 750 blaðsíð-
ur í Stjómartíðindunum.
í bókun 35 í samningnum um framkvæmd EES-reglna segir eftirfarandi:
1