Tímarit lögfræðinga - 01.04.2001, Blaðsíða 50

un háskólastarfsins og sem sniðin séu að þörfum rannsóknarháskóla. Meðal
hinna mikilvægustu atriða, sem þar koma til álita, er það, hvaða stefnu skuli
fylgt, í megindráttum, varðandi nýráðningar í störf fastra kennara og sérfræð-
inga við deildir og stofnanir háskólans, en á þessum mönnum hvílir þungi hins
faglega háskólastarfs. Hér á eftir mun ég drepa á nokkra þætti, er snerta nýráðn-
ingar kennara og sérfræðinga til Lagadeildar Háskóla íslands, þar sem ég starfa,
en ég tel einkar brýnt að tekin sé upp efnisleg umræða um rétt og heppileg við-
mið í því sambandi. Kröfur sumra um aukin tengsl háskólans við „atvinnulíf-
ið“, einnig við nýráðningar starfsmanna, knýja m.a. á um að ég segi skoðun
mína á málinu. Um þetta mætti vissulega rita langt mál, og væri freistandi, en
hér skal látið nægja að nefna aðeins nokkur meginatriði, sem ég tel að hafa beri
í huga - og lýsir sú stutta umfjöllun um leið grundaðri afstöðu minni. Tekið skal
fram, að mér er vel kunnugt um að ýmsir mætir menn hafa aðra afstöðu en ég
til ýmissa þeirra atriða, sem fram koma í máli mínu á þessum blöðum.
Meginþættir eftirfarandi hugleiðinga um stefnumörkun við nýráðningu fastra
kennara í lagadeild og um þýðingu þess málefnis fyrir framtíð og framþróun
lagadeildar og um leið lögvísinda í landinu hafa mótast á löngum starfsferli
mínum sem kennari við lagadeild.1 Margra ára framhaldsnám mitt og tíðar
námsdvalir við erlenda háskóla ásamt ótalmörgum heimsóknum til háskóla og
háskólastofnana í öðrum löndum, fyrr og síðar, og viðræður við marga mæta
menn, sem búa yfir mikilli reynslu og þekkingu, hafa einnig haft sitt að segja
við þróun hugmynda minna á þessu sviði. Ekki síður er haft mið af þörfum
þjóðfélagsins nú á tímum.
2. RANNSÓKNARHÁSKÓLI OG AÐRIR SKÓLAR
Allmargir íslenskar menntastofnanir veita nú kennslu „á háskólastigi“ eins
og það er kallað, en Háskóli Islands hefur þar talsverða sérstöðu vegna þess
m.a. að hann er - og á að sjálfsögðu að vera - „rannsóknarháskóli“ með afar víð-
tæku starfssviði, og mun enn um langt skeið hafa yfirburði á því sviði meðal
annarra skólastofnana í landinu. I rannsóknarháskóla vegur fræðilegt framlag
umsækjanda um kennara- eða sérfræðingsstöðu að sjálfsögðu mun þyngra en
annað það, sem hann ber á borð með sér. Hinir skólarnir hafa, sumir hverjir,
markað sér stöðu sem „fagskólar“ þar sem alls ekki eru sömu tengsl á milli
rannsókna og kennslu og er við Háskóla Islands, en í hinu alþjóðlega háskóla-
samfélagi þekkja allir muninn á þessum tveim megintegundum æðri skóla. Há-
skóli íslands er „universitas", sem á að byggja - og byggir - alfarið á akadem-
ískri stefnu í störfum sínum, en sú stefna er þó sniðin að þörfum samfélagsins.
Vitaskuld er unnt að kenna íslenska lögfræði í öðrum skólum en Háskóla ís-
lands, enda er það nú þegar gert að vissu marki, en sú kennsla - sem og starf-
semin að öðru leyti - verður óhjákvæmilega með öðrum „formerkjum“, en gild-
ir í lagadeild og er í reynd ekki sambærileg. Þessir fagskólar eða sérskólar geta
1 Ég hefi verið fastur kennari við deildina síðan haustið 1973.
44