Ægir - 01.02.1999, Side 20

taka ísfisktogara sem notar að meðal-
tali 0,43 1/kg og þessi sami togari er
með aflnýtnina 0,19, þ.e. hann er í
flokki 2 í töflu 1. Afli togarans er til
einföldunar áætlaður 4500 tonn á ári.
Olíunotkun togarans er þá 4.500 x
0,43 = 1935.000 1 /ári og olíukostnað-
ur hans (12,29 kr/1) er alls 23,781
milljónir.
Togari með aflnýtnina 0,28, og
sama ársafla og í hinu tilfellinu, notar:
4.500 x 0,43 x 19/28 = 1315.800
1/ári sem 619.200 1/ári minna en hinn
og olíukostnaðurinn er 7,61 milljón-
um, eða 32%, lægri miðað við hinn
togarann.
Módelprófanir
á nýsmíðaskipum eru
nauðsynlegar
Áður en smíði togskips er hafin er rétt
að fyrir liggi gögn um togeiginleika
þess, eldsneytiseyðslu við veiðar og á
siglingu, sem og nýtni aflbúnaðarins.
Togeiginleika er hægt að gefa upp á
línuriti sem sýnir eldsneytisnotkun
sem fall af togspyrnu, sjá mynd 2.
Smíða þarf módel af skipinu í hæfileg-
um mælikvarða og prófa það í tanki,
við aðstæður er líkjast því umhverfi
sem skipið er hannað fyrir.
Þegar ákvörðun er tekin um smíði
skips er engin ástæða til að slá af kröf-
um um orkunýtni. Það er skylda okkar
að leita að og nota hagkvæmustu
tækni sem völ er á hverju sinni.
Gömlu lummurnar um hámarks
skrúfustærð, lítinn
snúningshraða skrúfu,
vel smíðað- og straum-
línulagað skip, eru enn
í fullu gildi. Eyðslufrek
skip ætti alltaf að
„módeT'-prófa í tanki.
Spilliorku þ.e. útblást-
urs- og kælivarma, er
mögulegt að nýta á
margan hátt, s.s til
upphitunar, gufufram-
leiðslu til suðu eða til
raforkuframleiðslu.
Fastur snúningshraði
aðalvélar leiðir til meiri
eldsneytisnotkunar en
ef snúningshraða vélar
er stjórnað og skrúfan
lestuð sem mest. Flest
öll nýrri skip eru útbúin með ásrafal.
Stýring á rafspennu- og tíðni fyrir al-
menna notkun er forsenda þess að
stjórna hagkvæmasta skrúfuhraða
skipsins. Við val á spilkerfum gildir að
rafkerfi og rafvélar hafa meiri nýtni en
Olíueyðsla (1/klst)
Mynd 2. Olíunotkun sem fall af spyrnu. Mæling framkvœmd áríð 1995 af Tœknideild
Fiskifélagsins.
20 MGÍU