Uppeldi og menntun - 01.01.2009, Page 38

Uppeldi og menntun - 01.01.2009, Page 38
Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 18(1)/200938 frístUndaheimil i fyrir 6–9 ára börn í reykvískU skólastarfi stofnanir virðast því, í augum „kerfisins“, fyrst og fremst gegna gæsluhlutverki en ekki eiginlegu uppeldis- eða menntahlutverki. Mjög hefur skort á umræðu um gildi og hlutverk frístundaheimila í íslensku skólastarfi sem meðal annars birtist í því að lítið sem ekkert er til af fræðilegu efni um þessar stofnanir á íslensku. Þótt staða frístundaheimila í skólakerfinu, og í allri skóla- og uppeldisumræðu, sé veik og stjórnvöld veiti þeim litla athygli er starfsemi þeirra engu að síður umtals- verð. Mikil eftirspurn er eftir þjónustunni, þó að sveitarfélögum sé ekki skylt lögum samkvæmt að bjóða upp á dagvistun fyrir skólabörn. Haustið 2008 var sótt um pláss á frístundaheimili í Reykjavík fyrir um 51% nemenda 1.– 4. bekkjar. Haustið 2008 var aldursskipting barna á frístundaheimilum eftirfarandi: 46% úr 1. bekk, 33% úr 2. bekk, 18% úr 3. bekk og 3% úr 4. bekk (Steingerður Kristjánsdóttir munnleg heimild, 14. október 2008). Foreldrar sækja um vistun fyrir börn sín og greiða mánaðargjald fyrir þjónustuna samkvæmt fjölda vistunardaga; þeir greiða fyrir um 50% af kostnaði við reksturinn á móti borgarsjóði. Undanfarin ár hafa myndast langir biðlistar á haustin og einstaka börn hafa ekki fengið pláss allt skólaárið (Steingerður Kristjánsdóttir munnleg heimild, 14. október 2008), en börn í 1. bekk hafa forgang um vistun. Um- ræða um frístundaheimili í fjölmiðlum hefur einkum snúist um manneklu og biðlista. Erfitt hefur reynst að fá starfsfólk til starfa þar sem einkum er um að ræða 30–50% hlutastörf og laun eru lág. Flestir starfsmenn eru námsmenn sem eru í hlutastarfi með námi (Soffía Pálsdóttir, 2008). Markmið þessarar greinar er að varpa ljósi á starfsemi reykvískra frístundaheimila í skólakerfinu og greina ástæður þess hve veika stöðu stofnunin virðist hafa í skólakerf- inu. Slík greining er mikilvæg til að unnt sé að benda á sóknarfæri og tækifæri til að vinna að fagþróun starfseminnar. Fjallað er um þrjár meginástæður þess að formlegt hlutverk og markmið frístundaheimila í skólakerfinu er illa skilgreint og óljóst. Í fyrsta lagi verður litið til sögulegrar þróunar frístundaheimila, en sú staðreynd að starfsemin hefur flakkað á milli ólíkra sviða í stjórnkerfi Reykjavíkurborgar virðist hafa valdið rofi á fagþekkingu starfsmanna. Í annan stað bendir margt til þess að núverandi fyr- irkomulag á samstarfi frístundaheimilis og skóla sé ekki til þess fallið að efla faglegt starf innan heimilanna, m.a. vegna aðstöðuleysis starfseminnar innan skólans og vegna þess að hugmyndafræðileg samvinna skóla og frístundaheimila er mjög lítil. Í þriðja lagi má rökstyðja að lagaleg þróun hafi ekki styrkt stöðu frístundaheimila, heldur má þvert á móti greina ákveðna afturför í þróun laga um starfsemi frístundaheimila. Greinin skiptist í nokkra kafla; fyrst er fjallað um sögulega þróun dagvistunar reyk- vískra skólabarna árin 1971–2008, síðan er fjallað um samstarf við skóla og þróun laga til að varpa ljósi á stöðu þeirra. Þá verður lýst fyrirkomulagi á dagvistun skólabarna í Danmörku, Svíþjóð og Noregi enda tekur íslenskt skólasamfélag í mörgum atriðum mið af skipan mála í nágrannalöndunum. Jafnframt verður greint frá norrænum rann- sóknum á samstarfi skóla og frístundaheimila. Loks eru helstu niðurstöður dregnar saman. Vonast er til að greinin verði framlag til opinberrar umræðu um hlutverk frí- stundaheimila í lífi íslenskra barna og með hvaða hætti þróun slíkra stofnana skuli verða.
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118

x

Uppeldi og menntun

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.