Uppeldi og menntun - 01.01.2009, Page 99

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 18(1)/2009 99
Hildur sKarpHéðinsdóttir
Helstu nýmæli í lögum um leikskóla og
áhrif þeirra á leikskólastarfið
Ísland er eitt fárra landa þar sem leikskólastigið hefur verið skilgreint sem sjálfstætt
skólastig. Með breyttum þjóðfélags- og atvinnuháttum hafa leikskólar fengið aukið
vægi sem uppeldis- og menntunarstofnanir, en nú sækja 96% þriggja til fjögurra ára
barna leikskóla. Ný lög um leikskóla voru samþykkt á Alþingi 1. júlí 2008 (Lög um
leikskóla, 2008) og í þessari hugleiðingu fer ég yfir helstu nýmæli í lögunum sem ég
tel að hafi meiri áhrif en önnur á leikskólastarfið. Þau eru um húsnæði og barnafjölda,
foreldrasamstarf, mat á leikskólastarfi og tengsl leikskóla og grunnskóla.
Húsnæði og fjöldi barna í leikskólum
Skýrari ákvæði eru í lögunum en fyrri lögum um starfsumhverfi leikskóla og tilteknir
ákveðnir þættir sem gengið skal út frá við gerð og hönnun leikskólahúsnæðis. Taka
þeir m.a. til stærðar vinnuaðstöðu barna og starfsfólks og rýmis fyrir sérkennslu. Þá
skal samkvæmt lögunum einnig leggja áherslu á öruggt náms- og starfsumhverfi og
að gott rými sé til þeirra athafna sem fara fram í leikskólastarfi. Þessi áhersla á gerð og
hönnun leikskólahúsnæðis endurspeglar anda laganna, það að ytri sem innri umgjörð
miði að því að gera hag leikskólabarna sem mestan og bestan á grundvelli einstakl-
ingsmiðaðs náms.
Í væntanlegri reglugerð um starfsumhverfi leikskóla liggur fyrir grundvallarbreyt-
ing frá fyrri löggjöf hvað varðar viðmið vegna fjölda barna og stærðar leikskóla. Lagt
er til að viðmið um lágmarks fermetrafjölda og reikniregla sú sem ákvarðar fjölda
barna í leikskóla verði lagðar niður. Í stað þeirra viðmiða ráði aðstæður barnafjölda að
teknu tilliti til lágmarkskrafna um húsnæði og aðbúnað barna og starfsfólks. Sérstök
áhersla er lögð á að tilgangur þeirrar breytingar sé ekki að fjölga börnum í leikskólum.
Þvert á móti er lögð áhersla á að við ákvörðun barnafjölda í leikskóla sé tekið tillit til
aldursdreifingar barnanna, sérþarfa þeirra og skipulags húsnæðis, þ.e. hlutfalls á milli
fjölnota rýma og rýma á deildum. Þá er sérstök áhersla lögð á rými fyrir sérfræðiþjón-
ustu vegna barna með sérþarfir og að gert sé ráð fyrir vinnuaðstöðu fyrir starfslið.
Undanfarin ár hefur átt sér stað umræða meðal fagfólks í leikskólaumhverfinu um
leikskólabyggingar og þau áhrif sem hönnun þeirra og hljóðvist hefur á leikskólastarf.
Talið er að horft hafi verið of mikið til mannvirkja sem eru með opnum fjölnotarým-
um, svo sem sal fyrir hreyfingu og íþróttir og listaskála þar sem hávaði er oft mjög
Uppeldi og menntun
18. árgangur 1. hefti, 2009