Fréttablaðið - 06.11.2010, Síða 88

Steinunn er þekkt fyrir leikrit sitt
um Guðríði Símonardóttur, eigin-
konu Hallgríms og skáldsöguna
Reisubók Guðríðar Símonardótt-
ur. Hvað veldur þessum ofur-
áhuga hennar á þeim hjónum?
„Þetta er náttúrulega stórfeng-
legt rannsóknarefni. Bæði þeirra
persónulega saga og 17. öldin sem
var lengi hornreka í rannsóknum
sagnfræðinga. En síðustu tíu til
fimmtán árin hafa nokkrir þeirra
einbeitt sér að einstökum þáttum
hennar, eins og Tyrkjaráninu og
öðrum sjóránum, galdrafárinu
og Stóradómi. Öll þessi sérstöku
fyrirbæri mannlífsins á 17. öld
koma við þeirra sögu.
Fortíðin komin upp úr jörðinni
Þú ert búin að skrifa bæði leikrit
og skáldsögu um Guðríði Símon-
ardóttur, konu Hallgríms, hvenær
stal hann senunni?
„Hallgrímur er seinni maður-
inn hennar Guðríðar og það er
þannig sem áhugi minn á hans
persónu vaknar. Ég var að vinna
að bók um samlíf þeirra og þegar
ég fór að rýna í það birtist Hall-
grímur í skáldskap sínum sem
mjög góður pabbi. Þá vöknuðu
spurningar um það hvaða atlæti
hann sjálfur hefði búið við sem
barn. Átti hann góðan pabba? Átti
hann góðan afa? Hvers vegna
skírir hann börnin sín nöfnum
eins og Steinunn og Guðmund-
ur? Ég fór norður til Hóla til að
reyna að átta mig á Skagafirð-
inum, átta mig á umhverfi hans
í æsku, og varð bara algjörlega
heilluð. Þá var kominn í gang
þessi mikli fornleifauppgröftur á
staðnum, fortíðin er beinlínis að
koma upp úr jörðinni, meðal ann-
ars prentsmiðjan og prenttólin,
flísar úr kakelóni og brot af bús-
áhöldum siðaskiptafólksins. Mér
fannst það svo spennandi að með
stuðningi fornleifanna væri hægt
að fara að raða saman brotunum
úr uppvexti Hallgríms.“
Alinn upp í bókakistu
„Á Hólum var á þeim tíma annað
stærsta þorp á Íslandi og þar var
eina prentsmiðja landsins sem
tryggði Hólamönnum algjör yfir-
ráð yfir menntun landsmanna.
Prentbyltingin festi sig í sessi í
tíð Guðbrands biskups og með
henni þekkingarbyltingin. Hall-
grímur er alinn upp í stærstu
bókakistu landsins. Hann er tal-
inn fæddur á Höfðaströndinni
en frá átta eða níu ára aldri býr
hann með föður sínum á Hólum
við fótskör lærðustu og menntuð-
ustu manna á landinu, Guðbrands
og Arngríms lærða, og þrátt
fyrir fátæktina er hann í raun
forréttindabarn. Eins og Margrét
Eggertsdóttir bendir á í doktors-
ritgerð sinni Barokkmeistarinn
þá er Hallgrímur lært skáld.
Hann er ekki bara góður hag-
yrðingur heldur hámenntaður í
skáldskap. Hann byggir á yfir-
gripsmikilli þekkingu og leik-
ur sér að forminu. Grettis saga
og guðsorðið fylgja honum frá
blautu barnsbeini. Og fyrir utan
þá menntun sem honum stóð til
boða í æsku lifði hann ótrúlega
umbyltandi tíma, það var eng-
inn skortur á stórtíðindum í upp-
vexti hans. Mér virtist sem heim-
anfylgja Hallgríms hlyti að hafa
verið hreint mögnuð. Það er það
sem ég reyni að koma til skila í
þessari sögu.“
Þekkir bæði guð og menn
Hvernig heldurðu að standi á
þessum mikla áhuga sem þjóðin
hefur á þeim hjónum Hallgrími
og Guðríði?
„Saga Guðríðar opnar nátt-
úrulega glugga inn í framandi
veröld, veröld múslima sem við
erum rétt að byrja að geta kíkt
inn í. Þar er uppspretta bæði
fordóma og forvitni. Saga þeirra
saman er passjóneruð ástarsaga
eldri konu og yngri manns, bæði
kitlandi og á ýmsan hátt óvenju-
leg. Síðast en alls ekki síst er
Hallgrímur náttúrulega ótrúlega
frábært skáld, sem var um aldir
helsti sálusorgari þjóðarinnar.
Engu íslensku skáldi hefur verið
reistur stærri minnisvarði. Hann
talar enn þá inn í hjörtu manna
af því að hann er jafn einlægur
hvort sem hann yrkir um eigin
tilfinningar, gleði og sorgir eða
sinn ástkæra vin Jesú. Það er
augljóst að hann þekkir hjarta
mannsins ekki síður en Guð.“
fridrikab@frettabladid.is
FORRÉTTINDI Í FÁTÆKT
Hallgrímur ólst upp við fótskör lærðustu og menntuðustu manna á landinu, segir Steinunn Jóhannesdóttir og vísar þar til Guð-
brands biskups og Arngríms lærða. Guðbrandsbiblían var eign tengdaforeldra hennar og hefur nýst vel við vinnslu Heimanfylgju.
Heimanfylgja – Skáldsaga um uppvöxt Hallgríms Péturs-
sonar er ný skáldsaga eftir Steinunni Jóhannesdóttur sem
kemur út hjá JPV-útgáfu 10. nóvember.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/G
VA
ÓDAUÐLEGT VERK um draum og veruleika, sjónleikur sem Áhugaleikhús atvinnumanna
sýnir í Útgerð Hugmyndahúss háskólanna á sunnudag. Verkið er um draum og veruleika og gerist á
huglægum stað handan tíma og rýmis. Verkið hefst klukkan 21 og er frítt inn.
56 6. nóvember 2010 LAUGARDAGUR
menning@frettabladid.is
Óðinsgötu 7 • 101 Reykjavík • www.norden.is
Norrænn nóvember
Norræna félagið á Íslandi stendur fyrir huggulegri
dagskrá í haustmyrkrinu.
Norræna bókasafnavikan fer fram dagana 8.-14. nóvember á bóka söfnum
um allt land og í nágrannalöndunum. Lesnir verða upp textar út frá þemanu
Norrænn töfraheimur og ýmis dagskráratriði því tengd verða í boði.
Í ár verður Norrænu bókasafnsvikunni hleypt af stokkunum í Norræna
húsinu sunnudaginn 7. nóvember kl 16.00 með veglegri dagskrá í boði
Norræna félagsins og bókasafns Norræna hússins. Sá dagur markar jafn-
framt lok norrænu listahátíðarinnar Ting í borginni.
Þá mun Margrét Vilhjálmsdóttir leikkona lesa erindi úr Völuspá, Randi
Benedikte Brodersen dönskulektor les upp úr Skammerens datter eftir
Lene Kaaberbøl og rithöfundrarnir Einar Már Guðmundsson og Andri Snær
Magnason flytja sitt hvort erindið um fantasíur og töfra í bókmenntum.
Léttar veitingar í boði og ókeypis aðgangur.
Hádegissúpumenning. Á haustin er fátt notalegra en að orna sér við rjúkandi súpu í góðum félagsskap. Boðið
verður upp á menningardagskrá í hádeginu þrjá fimmtudaga í nóvember, almenningi að kostnaðarlausu.
Dagkráin hefst kl. 12.
11. nóvember: Dorthea Højgaard Dam er tónlistarkona sem hefur komið mikið fram með gítarinn sinn. Hún mun
flytja gömul og ný færeysk lög fyrir gesti og gangandi. Borin verður fram ljúffeng rabarbarasúpa með færeysku sniði.
18. nóvember: Hvers vegna vekja fréttir af aðlinum svo mikla eftirtekt? Eyrún Ingadóttir leiðir létt spjall um
konungsfjölskyldur á Norðurlöndunum og í Bretlandi og bryddað er upp á gömlum og nýjum sögusögnum.
Eyrún var á sínum tíma kammerjómfrú Hins Konunglega Fjelags sem leystist upp sumarið 2008 eftir að félags-
menn voru ítrekað hunsaðir þegar boðið var í konunglegar veislur. Á borðum verður ríkuleg rótarsúpa.
25. nóvember: Sönghópurinn Háværurnar flytur nokkur vel valin norræn lög. Háværurnar skipa Salka Rún
Sigurðardóttir, Anna Sigga Skarphéðinsdóttir, Hulda Snorradóttir, Moa Guðjónsdóttir og Björg Birgisdóttir, sem
allar eru nemendur við Söngskólann í Reykjavík. Í boði verður Hernekeitto sem er hefðbundin finnsk baunasúpa.
Sænskunámskeið er fyrirhugað sem og tungumálakaffi en þá gefst fólki kostur á að setjast niður og tala saman
á norðurlandamálunum yfir rjúkandi kaffibolla. Nánari upplýsingar verða sendar út á póstlista og munu birtast á
heimasíðu Norræna félagsins.
Jólasýning verður sett upp í lok nóvember af Helgu Vollertsen á skrifstofu Norræna félagsins en þema hennar er
saga hátíðarinnar á Íslandi.
GIUSEPPE VERDI
ÓLAFUR KJARTAN SIGURÐARSON
ÞÓRA EINARSDÓTTIR · JÓHANN FRIÐGEIR VALDIMARSSON
JÓHANN SMÁRI SÆVARSSON · SESSELJA KRISTJÁNSDÓTTIR
BERGÞÓR PÁLSSON · KÓR OG HLJÓMSVEIT ÍSLENSKU ÓPERUNNAR
LÝSING: PÁLL RAGNARSSON · BÚNINGAR: FILIPPÍA ELÍSDÓTTIR
LEIKMYND: ÞÓRUNN SIGRÍÐUR ÞORGRÍMSDÓTTIR
HLJÓMSVEITARSTJÓRI: DANÍEL BJARNASON · LEIKSTJÓRI: STEFÁN BALDURSSON
RIGOLETTO
Í kvöld 6. nóvember kl. 20 – UPPSELT
Sunnud. 7. nóv. kl. 20 – UPPSELT
Laugard. 13. nóv. kl. 20 – UPPSELT
Sunnud. 14. nóv. kl. 20 – UPPSELT
Föstud. 19. nóv. kl. 20 – LAUS SÆTI
Sunnud. 21. nóv. kl. 20 – ÖRFÁ SÆTI LAUS
SÍÐUSTU SÝNINGAR!
WWW.OPERA.IS SÍMI MIÐASÖLU 511 4200