19. júní - 19.06.1981, Side 55

haldsnám þegar þær fá það ekki
metið að verðleikum. Einnig finnst
fóstrum það einkennilegt að að-
stoðarfólk þeirra fái launahækk-
anir fyrir námskeið sem það sækir,
en fóstrurnar ekki. Dæmi: Sóknar-
stúlka sem sækir 60 stunda kjara-
námskeið fær 7% launahækkun og
önnur 4% ef hún sækir 50 klst. val-
greinanámskeið.
fóstruskortur
í lögum um byggingu og rekstur
dagvistarheimila segir í 1. gr:
„Markmið með starfsemi dag-
vistarheimila er að gefa börnum
kost á handleiðslu sérmenntaðs
fólks í uppeldismálum og búa þeim
þau uppeldisskilyrði er efla per-
sónulegan og félagslegan þroska
þeirra.“
I 16 gr. segir: „Forstöðumaður
dagvistarheimilis og starfslið skal
hafa hlotið fóstrumenntun, svo
og þeir sem annast umsjón með
dagvistarheimilum á vegum
rekstraraðilja. Heimilt er þó með
samþykki ráðuneytisins að víkja
frá þessu ákvæði sé þess enginn
kostur að fá fólk með framan-
greinda menntun til starfs.“
Ekki hefur tekist að framfylgja
þessum lögum því að þrátt fyrir
töluverða fjölgun í stéttinni hin
síðari ár, er ennþá mikill fóstru-
skortur. Mörgum þykir uppbygg-
ing dagvistarheimila ganga seint.
Það er samt staðreynd að sú upp-
bygging gengur mun hraðar en
Fósturskólans. Afleiðingin er sú að
á mörgum dagvistarheimilum eru
allt of fáar fóstrur. Sem dæmi
mætti nefna dagheimili í Reykja-
vík þar sem eiga að vera 5 fóstrur
en þar er aðeins ein fóstra. í
Reykjavík vantaði 50 fóstrur um
síðustu áramót.
Samkvæmt upplýsingum frá
Menntamálaráðuneytinu eru
fóstrur aðeins í 38% af fóstrustöð-
um en 62% starfsliðsins er ófaglært.
Ef borið er saman við önnur Norð-
urlönd er hlutfallið næstum öfugt
eða 65% fóstrur á móti 35% ófag-
lærðum.
í könnun sem Fóstrufélagið
gerði fyrir tveim árum kom í ljós að
af þeim 640 fóstrum sem útskrif-
aðar voru frá Fósturskólanum frá
upphafi og til ársins 1979 voru 60%
fóstranna í fóstrustörfum. Það
munu vera svipuð afföll og hjá
öðrum kvennastéttum.
HVERS VEGNA HAFA
FÓSTRUR EKKI HÆRRI
LAUN OG BETRI STARFS-
SKILYRÐI?
Það er skoðun margra fóstra að
ein ástæðan fyrir lágum launum sé
sú, að það voru fjárvana áhuga-
mannafélög sem ráku fyrstu dag-
vistarstofnanirnar.
Barnavinafélagið Sumargjöf var
um árabil stærsti atvinnurekandi
fóstra. Barnavinafélagið er, eins og
nafn þess ber með sér, félag sem
vinnur að málefnum barna. Félag-
ið stofnaði fyrsta dagheimilið 1924
og það stofnaði einnig Fósturskóla
íslands og rak hann frá árinu 1946
til 1973, er skólinn var gerður að
ríkisskóla. Barnavinafélagið átti
alla tíð í fjárhagserfiðleikum. Þeir
erfiðleikar komu að sjálfsögðu
einnig niður á launum starfsfólks-
ins.
Árið 1973 yfirtók Reykjavíkur-
borg rekstur dagvistarheimilanna
og urðu fóstrur þá borgarstarfs-
menn í Reykjavík.
Forráðamenn Sumargjafar
gerðu sér fulla grein fyrir því að
fóstrur höfðu alla tíð verið illa
launaðar. Af þeirri ástæðu skrifaði
þáverandi formaður félagsins bréf
til launamáladeildar borgarinnar
og fór fram á að kjör fóstra yrðu
verulega bætt.
Það er skoðun flestra fóstra að
við málaleitan formanns Sumar-
gjafar hafi alls ekki verið orðið, og
að fóstrur séu enn þann dag í dag
að gjalda upphafsins.Annarsstaðar
á landinu voru dagvistarheimili
einnig rekin af áhugamannafélög-
um og þar var ástandið svipað.
Enda var leitað til Sumargjafar til
fyrirmyndar.
HUGSJÓNASTARF?
Það er útbreidd skoðun að í
Fósturskólann fari fólk af ein-
hverskonar hugsjón. Að mínum
dómi er þetta misskilningur. í
Fosturskólann fer fólk fyrst og
fremst vegna þess að starfið er lif-
andi og gefur viðkomandi ein-
staklingi fjölbreytta atvinnu-
möguleika að námi loknu. Hitt er
svo annað mál að nemendur í
skólanum gera sér ekki grein fyrir
því að fóstrustarfinu er haldið niðri
launalega séð eins og svo mörgum
öðrum svokölluðum kvennastörf-
um, vegna þess að starfið hefur á
sér einhverskonar hugsjónablæ í
hugum fólks. Það er skoðun mín að
á þessu hugsjónahlutverki sé alið
bæði ljóst og leynt í skólum, af
stjórnmálamönnum ( sem einnig
eru rekstraraðilar dagvistarheim-
iia) og síðast en ekki síst af „raun-
verulegu hugsjónafólki“ sem hefur
dagvistarmál að tómstundargamni
eða af hugsjón en ekki viðurværi.
Viðkvæðið er þá oft að launamál
séu á svo lágu plani að ekki ætti að
ræða þau.
Fóstrur eru hins vegar fyrir
löngu orðnar þreyttar á því að vera
illa launuð hugsjónastétt sem
Framhald á bls. 69.
53