Fréttablaðið - 04.12.2010, Blaðsíða 16

16 4. desember 2010 LAUGARDAGUR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
greinar@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
S
amkomulag ríkisstjórnarinnar, banka og lífeyrissjóða
um aðstoð við skuldug heimili, sem undirritað var í
gær, uppfyllir sjálfsagt ekki margar af þeim vænting-
um, sem búnar hafa verið til undanfarna tvo mánuði á
meðan ríkisstjórnin hefur verið í fremur ómarkvissri
leit að nýjum lausnum. Samkomulagið er hins vegar skynsam-
legt og stuðlar að því að þeir fái aðstoð, sem mest þurfa á henni
að halda. Hinir, sem geta staðið í skilum þótt greiðslubyrði
þeirra sé þyngri en áður, verða
að sætta sig við að fá engan
jólapakka út úr þessu langa
föndri stjórnvalda.
Þannig munu bankarnir
koma til móts við þá sem skulda
hlutfallslega mest miðað við
virði eigna sinna og veita þeim
umtalsverðar afskriftir. Þar
með fullnýta þeir það svigrúm til afskrifta, sem þeir fengu er
húsnæðislán voru færð úr gömlu bönkunum á lækkuðu verði og
sumir þeirra væntanlega gott betur. Bankarnir meta það hins
vegar svo, út frá viðskiptalegum sjónarmiðum, að þær skuldir
sem þeir afskrifa hefðu hvort sem er aldrei innheimzt. Það sé
staða sem rétt sé að horfast í augu við.
Hefðu bankarnir hins vegar verið knúnir til að fara út í
almenna, flata skuldaafskrift eins og sumir stjórnmálaflokkar
og hagsmunasamtök halda enn fram að hefði átt að ráðast í, hefði
það orðið þeim svo dýrt að líklegt má telja að skattgreiðendur
hefðu þurft að hlaupa undir bagga með þeim. Lítið réttlæti hefði
verið fólgið í slíkri endurdreifingu á tjóninu sem skuldug heimili
biðu af falli krónunnar.
Þátttaka lífeyrissjóðanna í dýrum aðgerðum, sem hefðu kost-
að tugi milljarða umfram það sem nú hefur verið ákveðið, hefði
sömuleiðis verið hættuspil og getað komið illa niður á hagsmun-
um eigenda sjóðanna, launþega í landinu. Það hefði sömuleiðis
verið fráleit leið til að dreifa tjóninu upp á nýtt. Talsmenn lífeyr-
issjóðanna hafa bent á að þeim sé lögum samkvæmt ekki heimilt
að afskrifa skuldir, sem á annað borð er hægt að innheimta. Líkt
og bankarnir telja þeir sér kleift að afskrifa það, sem vonlaust
er talið að innheimtist hvort sem er og hjálpa þannig fjölskyld-
um sem ella hefðu misst húsnæði sitt.
Það er mikilvægt að ríkisstjórnin hefur nú lýst því skýrt
yfir að ekki verði gripið til frekari aðgerða vegna skuldavanda
heimila. Þær aðgerðir sem hafa verið ákveðnar eiga að gagnast
flestum þeim sem verst eru settir. Nú er vonandi settur enda-
punktur við það ástand, sem varað hefur alltof lengi, að sumir
skuldarar hafa skotið því á frest að gera nokkuð í sínum málum
vegna þess að þeir hafa verið að bíða eftir enn betra tilboði frá
stjórnvöldum og fjármálastofnunum.
Nú verða heimilin einfaldlega að byrja að vinna sig út úr
vandanum á þeim forsendum sem hafa verið ákveðnar. Ein-
hverjum tekst ekki að bjarga og þeim verður að mæta með t.d.
aðgerðum í húsnæðismálum. En það er ekki hægt að halda því
fram að ekki séu til nothæf úrræði fyrir flesta sem glíma við
greiðsluvanda.
SPOTTIÐ
ÞORSTEINN
PÁLSSON
AF KÖGUNARHÓLI ÞORSTEINS PÁLSSONAR
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
Meir fór fyrir hvatningu til þátttöku í stjórn-lagaþingskosningunum en þekkst hefur eftir
lýðveldisstofnun og aldrei síðan
þá hefur verið talað um kosningar
í jafn miklum upphafningartón. Á
hinn bóginn hefur efnisleg umræða
um kosningamálefni sjaldan verið
jafn rýr. Trúlega skýrir það að
hluta dræma þátttöku. Nærri tveir
þriðju hlutar kjósenda sýndu ekki
áhuga.
Það er afstaða að sitja heima.
Aftur á móti er ekki unnt að fullyrða
að þeir sem það gerðu séu áhuga-
lausir um stjórnarskrármálefni.
Frambjóðendum tókst bara ekki að
vekja áhuga þeirra eða svara spurn-
ingunni: Hvað er málið?
Á sama veg
er ekki unnt að
segja að þeir
sem kusu hafi
einhvern ákveð-
inn skilning á
því hvort eða
hvernig breyta
eigi stjórnar-
skránni. Í þeim
hópi geta verið
jafnmargir efasemdamenn um
nauðsyn breytinga eins og í þeim
hópi sem heima sat.
Kosningaúrslitin gefa einfald-
lega enga vísbendingu um vilja
kjósenda í þessum efnum. Það
leiðir af því að engar skýrar hug-
myndir um breytingar komu fram
í kosningaumræðunni.
Þróun stjórnmála hefur verið
mjög í þá átt að boðskapur flokk-
anna er almennari og óskýrari en
áður. Það er með ráði gert til að
halda öllum dyrum opnum. Fyrir
vikið er gjarnan sagt um stjórn-
málamenn, þeim til lítilsvirðing-
ar, að sami rassinn sé undir þeim
öllum.
Í þessu ljósi kynntu margir
frambjóðendur sig sem andstæðu
stjórnmálastéttarinnar svo-
nefndrar. Samt var málflutningur
þeirra sama marki brenndur og
hennar að þessu leyti. Kosning-
arnar náðu ekki að breyta þessu
seinni tíma eðli stjórnmálaum-
ræðunnar og heldur ekki að draga
fólk á kjörstað í þeim mæli sem
vant er.
Hvað er málið með stjórnlagaþingið?
Þeir sem nú hafa verið vald-ir til setu á stjórnlagaþingi eru þar með orðnir stjórn-málamenn, í jákvæðri
merkingu þess orðs. Sumir munu
ugglaust nota þingið sem stökk-
pall til frekari frama en aðrir ekki.
Einhverjir munu reynast bæði dug-
andi og ráðsnjallir en aðrir sýna þá
kosti í minni mæli og sumir jafn-
vel alls ekki.
Helstu rökin fyrir því að stofnað
var til þessa ráðgefandi stjórnlaga-
þings voru þau að Alþingi hefði
brugðist því fyrirheiti frá 1944 að
endurskoða stjórnarskrána í heild.
Reynslan var talin sýna að stjórn-
málastéttin, eins og stjórnlaga-
þingsmenn kalla alþingismenn,
væri óhæf til þess verks.
Í þessu ljósi var athyglisvert að
heyra fyrstu hugmyndir nýkjör-
inna stjórnlagaþingsmanna um
verklag. Sá boðskapur var ein-
faldur: Tíminn er of naumur til
að semja stjórnarskrá frá grunni.
Því er rétt að ákveða aðeins brýn-
ustu breytingar nú og taka síðan
til við heildarendurskoðunina. Þá
var lögð á það áhersla að um tillög-
ur þingsins ríkti samstaða.
Þetta eru sömu sjónarmið og
ráðið hafa ríkjum á Alþingi frá því
lýðveldisstjórnarskráin var sett.
Einmitt fyrir þá sök hafa breyt-
ingar verið gerðar í áföngum eftir
því sem samstaða hefur náðst um
einstök viðfangsefni.
Þetta þekkta verklag þarf ekki
að útiloka róttækar breytingar ef
um þær verður samstaða eins og
reynslan sýnir. Jafnframt verða
skilaboðin varla skilin á annan
veg en stjórnlagaþingsmenn stefni
ekki að því að skipta þjóðinni upp í
stríðandi fylkingar um þetta stóra
mál og engir þeirra líti á sig sem
einkahandhafa sannleikans.
Nýir stjórnmálamenn og þekkt verklag
Dræm kosningaþátttaka breytir ekki lögbundnu umboði stjórnlagaþings-manna. Sú staðreynd og
mikil dreifing atkvæða gerir það
hins vegar að verkum að þingið
hefur ekkert umboð fyrirfram til
tiltekinna breytinga. Þegar þingið
hefur komið sér saman á það ein-
faldlega eftir að vinna meirihluta
þjóðarinnar á sitt band.
Engin ástæða er til að ætla
annað en það takist vel. En for-
senda þess er að þingið geri sér
grein fyrir því að rökræðan við
fólkið í landinu er eftir. Á miklu
veltur því að tillögur að breyttri
stjórnarskrá verði á þann veg að
mikill meirihluti þjóðarinnar geti
sameinast um þær. Til að tryggja
það ætti að ákveða strax í upp-
hafi að samþykki að minnsta kosti
þriðjungs kosningabærra manna
og meirihluta þeirra sem atkvæði
greiða þurfi til svo að tillögurnar
nái fram að ganga í þjóðaratkvæði
eftir samþykkt Alþingis.
Sú nefnd sem Alþingi kaus til að
undirbúa stjórnlagaþingið hefur
lýst áformum um að leggja fram
tillögur af sinni hálfu. Það eykur
líkur á að árangur náist. Von-
andi er Alþingi ekki svo óheilagt
í augum stjórnlagaþingsmanna að
þeir láti tillögur frá fulltrúum þess
trufla sig.
Svo sérkennilegt sem það er
ætlar ríkisstjórnin ekki að leyfa
Alþingi að taka afstöðu til málsins
fyrr en árið 2013. Fyrst eftir það
getur þjóðin tekið lokaákvörðun.
Hún hefur því góðan tíma.
Krafa um samstöðu
FRÉTTIR VIÐSKIPTI ÍÞRÓTTIR LÍFIÐ UMRÆÐAN
VERTU MEÐ VIÐSKIPTIN
Í RASSVASANUM
m.visir.is
Fáðu Vísi í símannog iPad!
Meiri Vísir. Deildu Vísi með öðrum.
Þeir sem setja „like“
við Vísi á Facebook
geta unnið óvænta
vinninga í hverri viku.
Samkomulag ríkisstjórnar og fjármálastofnana
um aðgerðir fyrir skuldara er skynsamlegt.
Nóg að gert