17. júní - 17.06.1937, Blaðsíða 33

31
vora eigin sögu og þroska. Nú fer ekki fram barátta milli tveggja
stétta, svo að vígorðin gefi til kynna hvar hvor fari. Menn færa sér í
nyt trúarbrögðin, og er þau þykja ekki hrökkva til, státa menn af
höfuðlagi sínu og játa trú sína á endurlausn fyrir eigið blóð og ætt-
erni. Þjóðernisofstæki er alið upp í milljónaþjóðum, en hinsvegar hefir
til skamms tíma verið prédikuð barnaleg alþjóðastefna, sem gjörsneydd
er allri raunhæfi. Hér kemur enn að íslendingum, að velja og hafna,
og einkum ríður á, að ungmennafélagar gangi hér hreinlega að verki.
Nú þurfa þeir einkum að gæta þessa þrenns:
1) Hvað þjóðmálin snertir, verða þeir að feta hinn gullna meðal-
veg, taka tillit til einkaaðstæðna vorra, en hafa þó stöðugt augun á er-
lendri þróun. Tvö lönd koma hér einkum til greina: Rússland og Þýzka-
land. Það er brennandi spurning fyrir oss, hvernig Rússum tekst að
fella alþjóðastefnu sína að ytri og innri séraðstæðum rússnesku þjóð-
arinnar. Hvað Þýzkaland snertir, er einkum viðfangsefnið, á hvern veg
Hitler hefir notað þjóðernismálin til þess að komast til valda, og hverj-
ar veilur andstæðinga hans, hvað þau snertir, hafa stuðlað að valda-
töku hans.
2) Ennfremur er merkilegt viðfangsefni, með hverjum rétti sum
íslenzk blöð og erlend nefna Franco og félaga hans þjóðernissinna.
Niðurstaðan hlýtur að verða á einn veg, en rannsóknin sjálf ætti að
geta orðið lærdómsrík, einnig fyrir oss, sem átt höfum og eigum enn
menn, sem játast þjóðerninu með vörunum, en afneita krafti þess.
Koma upptök heimsstyrjaldarinnar hér mjög til greina.
3) Vér þurfum að gefa sem mestan gaum alþjóðasamvinnu, án
stjórnmálalegra fordóma. Ríður á, að vér gerum oss ljósa afstöðu
þeirra, ,er ala skipulagsbundið á úlfúð milli þjóða og stofna til hvers-
kyns vandræða í eiginhagsmuna skyni. Er sú alþýðufræðsla göfugust
og mest í samræmi við kröfur tímans, er opnar augu almennings fyrir
þjóðfélagsöflunum, og hvernig þau speglast í athöfnum þeirra, er
mestu ráða um afkomu vora, andlega og efnalega. En þeirra er ekki
aðeins að leita hér í voru eigin landi, heldur víðsvegar um heim.
Þess vegna er viðhorf vort til umheimsins afstaða vor til innlendra
og eigin málefna.