17. júní - 17.06.1937, Blaðsíða 37

35
hún fleygði sér í fang honum, eftir að þau höfðu afklæðzt yfirhöfnum sín-
um, og sagði um leið og hún smeygði sér fast upp að honum öllum: Elsku,
berðu mig upp til mín, ég er svo þreytt, þá bar hann hana að herbergis-
dyrum hennar, setti hana þar niður og bauð góða nótt með sínum vana-
lega, rólega málrómi.
Eitt augnablik leit hún á hann logandi háðsaugum, svo skellti hún
hurðinni í lás á eftir sér, án þess að anza honum.
I tvo daga á eftir lét hún sem hún vissi ekki, að Björn Björnsson væri
til. Svo tók hún aftur upp sitt fyrra viðmót.
Þannig voru viðskipti Björns Björnssopar og dóttur Ásmundar heild-
sala þennan vetrartíma. Nú er að segja frá karlmönnunum.
Þáttur Ásmundar heildsala í uppeldisstarfinu á Birni Björnssyni var
ekki síður áríðandi en ungfrúr Áslaugar, því að hann gekk út á það að móta
hans innra mann. Og Ásmundur heildsali var fús til þessa starfa, því að
honum hafði í seinni tíð virzt ungir og efnilegir menn afvegaleiðast frá
hinum sanna vegi viðskipta og stjórnmála og lenda í höndum ýmissa stiga-
manna, sem höfðu hugmyndir, sem voru hættulegar þjóðfélaginu, eins og
það átti að vera, samkvæmt reynzlu hans. Ásmundur heildsali hafði sem sé
mikla reynslu, og honum datt aldrei í hug, að hún væri neitt einhliða, og að
hann kynni að hafa komizt að einhverri annarri niðurstöðu, ef hún hefði
miðazt við annan tilgang en hún hafði gert; og hann gat ekki með nokkru
móti fallizt á það, að reynsla annarra hefði nokkurt gildi, ef hún fór í bága
við hans eigin reynslu.
Honum varð brátt nautn að því að útlista viðskiptafræði sína og
stjórnmálastefnu, með tilvitnanir í reynslu sína, fyrir hinum unga, nám-
fúsa manni. Hann sat þungur og feitur í hægindastóli sínum með gildan
vindil í munninum og talaði hægt og af sannfæringarkrafti eins og öll
orðin væru með stórum stöfum. Verzlunarfyrirkomulag, gengismál, kaup-
deilur og stjórnmálaskoðanir setti hann svo ljóst fram fyrir Björn Björns-
son, að hann þurfti ekki annað en hlusta og læra, öll gagnrýni og allar efa-
semdir voru gersamlega þarflausar.
Eitt kvöld seint um veturinn gerði Ásmundur heildsali eina af þess-
um kennslustundum sínum sérstaklega hátíðlega. Hann lét færa þeim
Birni Björnssyni flösku af góðu víni, og hélt eftirfarandi ræðu: Þú ert nú
búinn að vera all-lengi hér hjá okkur, og vona ég að þú hafir haft gott af
því. Ég þekkti þig ekkert, þegar þú komst, og það var einungis af kær-
leika við móður þína, að ég tók þig í mitt hús. Nú hefi ég kynnzt þér og
séð, að í þér býr mannsefni. Mér er alltaf sárt um, að mannsefni fari í
skítinn, og þó ég hafi þá skoðun, að bezt sé, að menn vinni sig sjálfir
áfram og læri af reynslu sinni, þá býzt ég við, að það saki þig ekki, þótt
þú lendir í lukkupottinn. Ég ætla því að bjóða þér góða stöðu í verzlunar-