Morgunn - 01.12.1990, Qupperneq 17

MORGUNN
Að hafa hugrekki til að syrgja
sérstakt málefni, haltu þá áfram að endurtaka það sem þú
hefur þegar tjáð, þangað til að það sem þú þarfnast að segja
kemur fram.
Oft er mikilvægasti hluti ferilsins til þess að enda sorg sá
að viðurkenna að manneskjan er í alvöru farin. Ef við
höfnum dauðanum, þá er okkur nauðsynlegt að horfast í
augu við raunveruleika hans. Að viðurkenna dauðann get-
ur verið léttir. Að geta skilið og losað sig undan sorg getur
oltið á viðurkenningu okkar á því hvað við höfum misst. Að
vita nákvæmlega hvað er farið, gerir okkur kleift að syrgja
og e.t.v. að fylla þetta tómarúm í framtíðimii.
SR: Hingað til höfum við verið að ræða ýmis sálfræðileg atriði
er lúta að missi og ég vildi nú koma að andlegri hlið sorgarstarfs-
ins. Hvers finnst þérað megivænta íandlegum þroska ígegnum
sorgarferil?
JT: Fyrir margt fólk, þá virkar reynslan af því að missa
einhvern eins og opnun dulrænna hæfileika. Dauði bróður
míns varð til þess hjá mér, þó að mörg ári hafi liðið áður en
ég yrði fyrir þeirri andlegu upplif un sem orsakaðist af dauða
hans. En ég veit að lát hans varð tæki til þess að hjálpa mér
að vaxa andlega og ég hef séð þessa merld aftur og aftur hjá
öðru fólki.
Eitt af því sem ég skynjaði t.d. var að lífið heldur áfram eftir
dauðann. Nú nýlega var ég að tala yfir 300 manna hópi þar
sem fólkið var ýmist sjálft að ganga í gegnum sorg eða að
vinna með slíku fólki. I fyrsta sinn talaði ég opinberlega um
trúna á líf eftir dauðann og sagði frá nokkrum atvikum er
snertu mína eigin foreldra. Þau létust fyrir fáeinum árum
síðan og ég hef fundið fyrir sterkri samtengingartilfinningu
við þau. Mér til undrunar þá hafði margt af fólkinu sam-
band við mig á eftir og þakkaði mér fyrir að hafa lokið upp
fyrir þeim möguleikanum á lífi eftir dauðann. En það er
fjarri því að allir geti samþykkti þennan möguleika. T.d. get
ég nefnt að móðir mín lést á undan föður nunum og ég talaði
látlaust við hann um þá reynslu sem ég var að upplifa
varðandi hana í draumum mínum og reyna þannig að koma
15