Morgunn - 01.06.1995, Page 19

liggur við að segja náttúrulega hlutverki, ekki ósvipað og
læknirinn eða lögfræðingurinn, bóndinn eða sjómaðurinn. Um
er að ræða skýrt félagslegt hlutverk í hefðbundnu þjóðfélagi,
sem menn eiga að leika eða rækja með ákveðnum hætti, sam-
kvæmt skýrum reglum eða fyrirmælum sem þjóðfélagið gefur.
Þeir sem ætla sér að gegna prestskap gangast þannig undir
mjög ákveðnar reglur um hegðun, verkefni og lífsmáta, sem
þeim kann að reynast torvelt að breyta eða brjótast undan.
Eg vil síður en svo gera lítið úr gildi hefðbundins prestskap-
ar og tel óráðlegt að mælast til nokkurra breytinga á honum. Ef
hefðbundinn prestskapur liði undir lok, yrði menningarhlut-
verki kirkjunnar ógnað og þar með einu mikilvægasta tæki
samfélagsins til að viðhalda sjálfu sér og sögu sinni. Fari sögu-
vitundin veg allrar veraldar, mun myrkur gleymskunnar smám
saman leggjast yfir alla hugsun og enginn mun vita sitt rjúk-
andi ráð. Söguvitund Islendinga er um þessar mundir ákaflega
veik - og framtíðarsýnin að sama skapi óskýr - og prestar
landsins eru öðrum fremur vel til þess fallnir að styrkja þessa
vitund í prédikunum sínum. Eg hvet því presta til að segja æv-
inlega þó ekki væri nema örlítið brot af Islandssögunni í hverri
prédikun sinni.
Eg vil nefna annan þátt í menningarhlutverki kirkjunnar sem
presturinn hefur sinnt og á að sinna áfram, að ég tel. Það er
sálusorgun og andlegur stuðningur við bágstadda, hvort sem
illa er komið fyrir fólki í veraldlegu, andlegu eða siðferðilegu
tilliti. Hér á presturinn að bera endurskin dýrðar Guðs inn í
kalt myrkrið sem svo oft leggst yfir mannlífið og býr stundum
um sig í hjarta okkar.
Hér skarast menningarhlutverk kirkjunnar við það sem ég
hef leyft mér að kalla dulúðarhlutverk hennar. Ég finn til þess
að ég er ekki á heimavelli þegar mál sem falla undir þetta hlut-
verk kirkjunnar ber á góma. Ég er ekki og hef aldrei verið virk-
ur þátttakandi í hinni kristnu dulúð, en ég skil hana hlýjum
röklegum skilningi, ef ég má orða það svo. Kjarni hennar, að
17