Morgunblaðið - 22.03.2009, Blaðsíða 44

44 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22. MARS 2009
ÍS
LE
N
SK
A
/S
IA
.IS
VI
T
45
64
4
03
/0
9
VITA er lífið
Kanarí
Roque Nublo
Verð:
84.900 kr.
og 15.000 Vildarpunktar
á mann miðað við 2 í íbúð m/1 svefnh.
Innifalið: Flug, flugvallarskattar, íslensk
fararstjórn og gisting.
Flugsæti
Verð:
54.900 kr.
og 15.000 Vildarpunktar
Flug fram og til baka og flugvallarskattar.
Beint morgunflug
með Icelandair
VITA | Skútuvogi 13a | Sími 570 4444 | VITA.is
Allra síðustu sætin til Kanarí
í vetur á einstöku tilboðsverði
ÁGIRND og valda-
græðgi eru þeir lestir
sem löngum hafa
fylgt manninum og
leitt til hvað mestra
hörmunga í veröldinni
svo sem arðráns, mis-
skiptingar verðmæta,
ofbeldis, ánauðar og
styrjalda. Á allra síð-
ustu árum hefur mis-
skipting aukist jafnt of þétt og sið-
gæðisvitund hrakað að sama skapi.
Þessi óheillaþróun hefur verið
hvað ljósust í fjármálafyrirtækjum
landsins. Það sýnir mjög brenglað
siðgæði þegar einstaka menn nýta
sér aðstöðu sína til þess að taka
sér ofurlaun jafnvel nokkur hundr-
uð föld laun meðalþegnsins. Það
sýnir einnig siðgæðisbrest þegar
nokkrir svokallaðir „lykilmenn“
þiggja miljarða tugi að láni til
hlutabréfakaupa gegn öðrum og
ómerkilegri tryggingum en al-
mennir viðskiptamenn sama banka
verða að útvega. Bendir það ekki
til bágborinnar siðgæðisvitundar
að „útrásarvíkingar“ biðja um lán
upp á tugi og hundruð milljarða af
almannafé eftir að hafa safnað
botnlausum skuldum og lagt í rúst
lánstraust og lánshæfni þjóð-
arinnar út á við? Og hvað á að
kalla það þegar komið er með við-
skiptafélaga sinn frá London, sem
býðst til að kaupa skuld við
Landsbankann á 5% af nafnverði
gegn niðurfellingu 95% af láninu,
sem þýddi um það bil 190 miljarða
afskrift gegn 10 milljarða
greiðslu? Má ekki flokka þessa
framkomu undir meira en litla
ósvífni?
Þessi sami maður, sem bað um
afskrift á 190 milljörðum kaupir
nokkrum dögum síðar Fréttablað-
ið, Stöð 2, Bylgjuna og vænan hlut
í Morgunblaðinu og greiðir í
reiðufé 1,5 milljarða fyrir góssið
ásamt yfirtöku á skuldum upp á
nokkra milljarða. Ætti ekki fjöl-
miðlafólkið og hinar óháðu rit-
stjórnir að upplýsa þessi viðskipti.
Það heyrist ekki hósti né stuna frá
réttlætisfullum blaðamönnum eins
og Þorsteini Pálssyni, eða Birni
Inga Hrafnssyni. „Sá á hund, sem
elur,“ var einu sinni sagt.
Það er ekki að ástæðulausu að
þessi athafnamaður leggur ofur-
kapp á að ná eignarhaldi á fjöl-
miðlunum og hafa þetta sem kallað
er fjórða valdið „í sínu brauði.“
Það er heldur ekki reynt að
upplýsa hverjir beri ábyrgð á því
að einum manni og fyrirtækjum,
sem hann ræður, eru lánaðir 900-
1.000 miljarðar. U.þ.b. 200-300
miljörðum hærri upphæð en lánið
frá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum og
öllum svokölluðum vinaþjóðum,
sem nú er verið að semja um þjóð-
inni til bjargar.
Ljóst var eftir fræga tveggja
turna ræðu í Borgarnesi að Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir hafði tek-
ið Baugsliðið í faðm sinn. Síðan má
kalla að Baugur hafi verið brjóst-
mylkingur Samfylkingarinnar og
sá flokkur sé nánast hinn pólitíski
armur Baugsveldisins.
Framganga Samfylkingarinnar í
Evrópumálum lýsir þvílíkum óheil-
indum og siðblindu gagnvart fyrr-
verandi samstarfsflokki að það er
með endemum. Öll sú umræða
þjónar fyrst og fremst útrásarlið-
inu, sem lagði á skömmum tíma
ágætan efnahag þjóðarinnar í rúst
og náði fram í græðgi sinni meiri
ójöfnuði í kjörum fólks en hér
hafði þekkst um aldir. „Auðmenn-
irnir“ okkar virðast eiga þá ósk
heitasta að koma Íslendingum
undir hagstjórnina í Brussel þar
sem fjármálabraskið skipar mjög
veglegan sess í hagkerfinu og mis-
skipting lífskjara blómgast ár frá
ári og stöðugt atvinnuleysi heldur
uppi stöðugleika.
Það er nöturlegt en eigi að síður
staðreynd að „Jafnaðarmanna-
flokkur Íslands“ skuli vera sá
flokkur sem harðast berst fyrir
ójafnaðarstefnunni frá Brussel og
græðgisvæðingu íslensku „gull-
drengjanna“ á einkaþotunum.
Vantar ekki þjóðfélagið í dag
sterkara almenningsálit sem for-
dæmir siðblinduna og eflir á ný
heilbrigða siðgæðisvitund og lítur
þá smáum augum sem þjóna
ágirnd og valdagræðgi?
Gjörspillt siðgæði
Gunnar Oddsson og
Sigtryggur Jón
Björnsson skrifa um
samfélagsmál
» Vantar ekki þjóðfé-
lagið í dag sterkara
almenningsálit sem for-
dæmir siðblinduna og
eflir á ný heilbrigða sið-
gæðisvitund og lítur þá
smáum augum sem
þjóna ágirnd og valda-
græðgi?
Gunnar
Oddsson
Gunnar Oddsson, fv. bóndi,
Sigtryggur Jón Björnsson kennari.
Sigtryggur Jón
Björnsson
VERT er að benda
fólki á að athuga vel
sinn gang áður en
teknar eru ákvarðanir
um að eiga viðskipti
við „rafvirkja“ sem
auglýsa á barnalandi
Morgunblaðsins,
mbl.is. Oftar en ekki
eru þetta aðilar sem búa yfir tak-
markaðri kunnáttu og hafa ekki
réttindi til að selja þjónustu sína á
rafmagnssviði.
Dæmi um auglýsingu á Barna-
landi á dögunum:
„Ég er á síðasta ári í rafvirkjun
og hef unnið sem slíkur í nokkur
ár. Get tekið að mér verkefni um
kvöld og helgar á góðu verði.
Hægt er að ná í mig í síma xxx
xxxx eða í skilaboðum.“ Þarna
virðist sem um nema
sé að ræða, á síðasta
ári í rafvirkjun, þrátt
fyrir að hafa unnið
sem slíkur í nokkur
ár. Hann er ekki raf-
virki og góða verðið
byggir hann líklega á
nótulausum við-
skiptum. Ef hann er í
vinnu hjá rafvirkja-
meistara á daginn er
ólíklegt að vinnuveit-
andi hans hafi vitn-
eskju um að þeir séu í
samkeppni á kvöldin og um helg-
ar.
Dæmi um aðra auglýsingu á
Barnalandi:
„Rafvirki óskast til að taka raf-
magnið í gegn í 130 fermetra rað-
húsi plús 20 fermetra bílskúr. Til-
boð óskast.“ Þarna er greinilega
hætta á að raflögn í stóru húsi
geti lent í höndunum á rétt-
indalausum rafvirkjanema. Vert er
að geta þess að einungis rafverk-
takar sem löggiltir eru af Neyt-
endastofu mega taka að sér raf-
verktöku og/eða annast viðgerðir á
hvers konar rafföngum. Þeim er
gert að virða lög og reglugerðir
þannig að kröfum um gæði vinnu
og öryggi búnaðar sé fullnægt.
Nýsett lög um endurgreiðslu
virðisaukaskatts taka til þeirrar
vinnu sem hér um ræðir. Nótulaus
viðskipti við ábyrgðarlausa menn
eru ekki áhættunnar virði.
Varasamir rafvirkjar á barnalandi
Ásbjörn R. Jóhann-
esson varar við aug-
lýsingum ófag-
lærðra
iðnaðarmanna
» Oftar en ekki eru
þetta aðilar sem búa
yfir takmarkaðri kunn-
áttu og hafa ekki rétt-
indi til að selja þjónustu
sína á rafmagnssviði.
Ásbjörn R. Jóhannesson
Höfundur er framkvæmdastjóri
SART – Samtaka atvinnurekenda í
raf- og tölvuiðnaði.
Á VORMÁN-
UÐUM ársins 2008
buðu Ríkiskaup út
bílaleigubílanotkun
opinberra aðila. Sam-
kvæmt útboðs-
gögnum þeim sem
lögð voru til grund-
vallar útboðinu voru
gerðar ríkar kröfur til bjóðenda í
mörgum liðum. Samkvæmt út-
boðslýsingunni var bjóðendum
skylt að uppfylla útboðsskil-
málana – að öðrum kosti kæmu
þeir ekki til álita þegar kæmi að
því að semja við Ríkiskaup.
Annað kom á daginn. Einungis
þrír aðilar tóku þátt í útboðinu,
þar af einn sem ekki uppfyllti út-
boðsskilmála þá sem Ríkiskaup
lögðu til grundvallar útboðinu. Sá
bjóðandi var Alp ehf. sem mark-
aðssetur vörur sínar undir vöru-
merkjunum Avis og Budget.
Fjármálaráðuneytinu og Rík-
iskaupum var strax gert viðvart
um að ekki væri allt með felldu
og var farið fram á að ekki yrði
gengið frá samningum við bjóð-
endur fyrr en úr því hefði verið
skorið hvort allir uppfylltu út-
boðsskilmálana. Því neitaði for-
stjóri Ríkiskaupa og gekk frá
samningi við Alp ehf. þrátt fyrir
ósk fjármálaráðuneytisins um að
bíða með það. Hverra hagsmuna
var forstjóri Rík-
iskaupa að gæta?
Málið fór síðan fyrir
kærunefnd útboðs-
mála og var nið-
urstaða nefndarinnar
sú að Alp ehf (Avis
og Budget) hefði
ekki uppfyllt útboðs-
skilmálana. Langt
því frá. Mikil brota-
löm var í þeim gögn-
um sem skilað var og
hefði fyrirtækið því
ekki átt að koma til
greina sem samn-
ingsaðili við ríkið. Aðrir bjóð-
endur fá ekki rönd við reist, fjár-
málaráðuneytið svarar ekki
ítrekuðum bréfum um það hvort
ráðuneytið ætli sér að bera
ábyrgð á þeim vinnubrögðum
sem tíðkast í Ríkiskaupum eða
ekki. Margir mánuðir eru liðnir
síðan fyrsta bréf fór til ráðuneyt-
isins en ekkert bólar á svari
þrátt fyrir ítrekanir þar um. Á
meðan auglýsir Alp (Avis og
Budget) að þeir hafi verið númer
eitt í útboði Ríkiskaupa þrátt fyr-
ir að hafa ekki uppfyllt skil-
málana og því með illa fenginn
samning í höndunum og því illa
fengið fé sem fyrirtækið fær í
hendur í skjóli Ríkiskaupa eða
forstjóra stofnunarinnar. Hver er
réttur annarra bjóðenda? Er eðli-
legt að ríkið gangi til samninga
við aðila sem ekki uppfylla út-
boðsskilmála? Eru það þær leik-
reglur sem forsvarsmenn ríkisins
vilja fylgja? Hverra hagsmuna er
forstjóri Ríkiskaupa að gæta?
Alp (Avis og Budget) hafa farið
mikinn undanfarið og senda þing-
mönnum og ráðherrum okkar Ís-
lendinga bréf þar sem þeir
skammast yfir því að fá ekki
nægjanleg viðskipti þrátt fyrir
undirboð á markaði, sem á víst að
vera ólöglegt í nútíma þjóðfélagi.
Þeir skamma stjórnendur stofn-
ana fyrir að vilja ekki versla við
þá og krefjast þess að ríkisstofn-
anir kaupi hjá þeim þjónustu.
Þetta vilja þeir gera á grundvelli
illa fengins samnings við Rík-
iskaup. Samning sem aldrei átti
að gera þar sem útboðsskilmálar
voru ekki uppfylltir. Er eðlilegt
að ríkisfyrirtæki stundi viðskipti
við slíka aðila? Er það vilji þeirra
sem sýsla með opinbert fé, að því
sé varið til viðskipta við fyrirtæki
eins og Alp (Avis og Budget)? Ef
þetta eru skilaboðin frá ríkinu, er
þá ekki rétt að taka það sér-
staklega fram í útboðsskilmálum
að sumir bjóðendur þurfi ekki að
uppfylla skilmálana og þá tiltaka
hverjir það eru og á hvaða for-
sendum? Ég bara spyr!
Var rétt að málum staðið?
Björgvin Njáll Ing-
ólfsson skrifar um
samning Rík-
iskaupa við bílaleig-
una Alp (Avis og
Budget).
»Mikil brotalöm var í
þeim gögnum sem
skilað var og hefði fyr-
irtækið því ekki átt að
koma til greina sem
samningsaðili við ríkið.
Björgvin Njáll
Ingólfsson
Höfundur er framkvæmdastjóri
Hertz, Bílaleigu Flugleiða ehf.