Morgunblaðið - 22.03.2009, Blaðsíða 47

Umræðan 47
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22. MARS 2009
10% viðbótarafsláttur
á hluta sjúklings af verði lyfseðilsskyldra lyfja
ATHUGIÐ!
Tilboðið gildir í Apótekinu
Skeifunni og í Hólagarði
Marstilboð
til elli- og örorkulífeyrisþega
Flogið verður til Kaupmannahafnar og ekið um Danmörku til
sumardvalarstaðarins Damp við Eystrasaltsströnd Þýzkalands.
Þar verður gist næstu 6 nætur og farið í ýmsar dagsferðir meðan á
dvöl stendur. Meðal annars til Slésvíkur, Hamborgar og Kílar.
Frá Þýzkalandi er síðan siglt til Danmerkur og flogið heim frá
Kaupmannahöfn að kvöldi 8. maí.
Gist verður að Damp2000 í vel útbúnum íbúðum. Hótelið er við
ströndina og þar eru ótal afþreyingarmöguleikar s.s. sjósundlaug,
hitabeltissundlaug, minigolf og bátaleiga og einnig margir
veitingastaðir og smáverzlanir.
FERÐASKRIFSTOFA GUÐMUNDAR JÓNASSONAR EHF.,
BORGARTÚNI 34 • 105 REYKJAVÍK • SÍMI 511 1515,
www.gjtravel.is • outgoing@gjtravel.is
Verðið er einstakt: 99.500 á mann
Innifalið í verði er flug, flugvallaskattar, gisting í tveggjamanna
stúdíó-íbúð á Damp og allur akstur samkvæmt lýsingu.
Verð miðast við gengi og forsendur 12.02. 2009 og 35 manna
hóp.
Þýzkalandsferð
2.-8. maí 2009
í samvinnu við
Félag eldri borgara
Mb
l.
10
93
16
3
ÞEGAR þetta er
ritað bendir margt til
þess að veruleg
breyting verði á
kynjahlutföllum þing-
manna eftir næstu
kosningar. Með þeim
fyrirvörum, að enn
liggur ekki fyrir próf-
kjörsniðurstaða D-lista í Norð-
vestrinu og að fylgi flokka kann að
breytast á kjördegi frá nýjustu
skoðanakönnunum, þá gæti hlut-
fall karla og kvenna á þingi orðið
næsta jafnt. Á höfuðborgarsvæð-
inu gæti hlutfallið farið í um 60%
(nú 40%) konum í vil, og í tæp
40% (nú 25%) í dreifbýlinu.
Staðan í dag
Þátttaka kvenna í stjórnum
hlutafélaga fer vaxandi, en er enn
langt frá því sem stefnt er að. Þó
gerðist það ótrúlega um daginn,
að aðalstjórn eins ríkisbankans
varð alfarið skipuð konum!
Það er því ekki bara svo, að tími
Jóhönnu einnar sé kominn, þjóðin
öll vill breytingar.
En breytir þetta nokkru um-
fram fylgispekt við gallharða jafn-
réttisstefnu?
Könnuð var í fyrra (CreditInfo)
afkoma íslenskra fyrirtækja þar
sem konur sitja í stjórn, sam-
anborið við fyrirtæki án stjórn-
arsetu kvenna. Niðurstaðan varð
sú að fyrirtæki með stjórnarþátt-
töku kvenna lenda síður í van-
skilum; eiginfjárhlutfall þeirra er
hærra og hagnaður meiri. Banda-
rísk könnun sýnir líka að fyrirtæki
með konur í áhrifastöðum skila
hærri arðsemi eigin fjár. Rann-
sókn á mjög framsæknum starfs-
mönnum sýnir að þegar skipt er
um vinnu halda konur yfirburðum
sínum, en karlar hafa tilhneigingu
til að dala. Skýringin er sú að
konur beina sjónum meira út fyrir
fyrirtækið, til viðskiptavina, og
byggja þar upp tengslanet sem
þær taka með sér. Karlar byggja
frekar upp hagsmunanet innan
vinnustaða, sem flyst ekki með á
nýjan stað (HBR sept. 2007).
Kynjahlutfallið skiptir því greini-
lega máli.
Orsakir kynja-
mismununar
Hvernig stendur á
því að vegur kvenna í
stjórnun er ekki meiri
en raun ber vitni? Er
það „glerþakið“? Nei,
vandinn er meira í
líkingu við völund-
arhús þar sem mis-
munun byrjar í
neðstu lögunum og
helst áfram upp í þak.
Nokkur dæmi:
 Það tekur lengri
tíma fyrir konur að komast í
stjórnunarstöðu.
 Launamunur er verulegur, jafn-
vel að teknu tilliti til félagslegra
breytna.
 Framlag kvenna er metið síðra
en karla, svo fremi að matsmenn
þekki kyn þess metna. Annars
ekki.
Hvað veldur?
Menningartengd hlutverka-
skipting kynjanna er enn mikil,
þrátt fyrir stígandi hugarfars-
breytingu. Þar kann að ráða goð-
sögnin um hvernig áhrifaríkur
stjórnandi eigi að vera:
 Stjórnandi á að hafa metnað,
ákveðni, stjórnlyndi og dirfsku,
vera skjótur til framkvæmda og
óháður öðrum; hafa eðlisþætti sem
tengdir eru karlmennsku.
 Það sem er talið til kvenlegra
eiginleika, eins og umhyggja,
hjálpsemi, mildi, umskapandi við-
horf og hæfileiki til að virkja aðra,
gerir ekki stjórnun skilvirka!
Reynslan sýnir annað. Stjórn-
unarstíll afburðastjórnenda tekur
nefnilega yfir allt svið karllægra
og kvenlægra eiginleika, óháð
kyni. Menning margra fyrirtækja
spilar hér inn í. Sýni karlar „kven-
lægar“ hliðar við stjórnun hljóta
þeir virðingu fyrir. Séu konur af-
gerandi og ákveðnar virka þær
sem ógnun á aðra, þykja ókven-
legar. „Kvenlægu“ eiginleikarnir
hjá kvenstjórnendum þykja bara
merki um skort á ákveðni og
dirfsku, þær hafa ekki „the right
stuff“. Og enga vinningsleið.
Karlar eru duglegri við að
byggja upp hagsmunatengsl utan
vinnutíma. Konum reynist þetta
erfiðara, þar sem tengsl utan
vinnu byggjast oft á sérstökum
áhugamálum karla. Konur taka
líka síður tíma frá fjölskyldu til að
sinna þessum þætti (HBR febr.
2008). Augljóslega er enn á bratt-
ann að sækja fyrir konur.
Mikilvægi breytinga
Það er fjarri því að þessi mál
séu í kaldakoli hjá íslenskum fyr-
irtækjum. Hlutur kvenna í stjórn-
un hefur farið vaxandi og mörg
fyrirtæki eru að gera fína hluti.
Og ekki síst, sá fjöldi kvenna vex
hratt sem er að ná framúrskar-
andi árangri sem stjórnendur. Ef
við horfum framhjá jafnréttishug-
sjóninni og til aukins hlutar
kvenna í stjórnunarstöðum sem
mikilvægs fyrir bætta afkomu fyr-
irtækja, þá öðlast baráttan aðra
merkingu. Hún snýst um brýna
rekstrarlega hagsmuni, og um
þjóðarhagsmuni þegar kemur að
skipan Alþingis og annarra stofn-
ana samfélagsins.
Hvað er til ráða?
 Auka fræðslu um dulda kynja-
bundna mismunun.
 Kynna á hvern hátt mýkri gildi
í stjórnunarstíl kvenna og karla
geta skilað bættri arðsemi.
 Leggja meiri áherslu á fram-
leiðni en á langa vinnudaga.
 Nota aðeins hlutlæga frammi-
stöðumælikvarða.
 Kortleggja völundarhúsið með
sínum innbyggðu hindrunum frá
gólfi upp í þak.
 Tryggja „critical mass“ kvenna
í stjórnum og nefndum.
Fyrirsögnin á þessari grein á
sér sögu. Anne Lauvergnon, for-
stjóri franska orkurisans Areva,
var í sínu fyrsta ráðningarviðtali
fyrir 25 árum. Þar lýsti yfirmaður
hennar því yfir að staða kvenna
væri innan heimilisins. Ári síðar,
eftir að hún hafði náð frábærum
árangri í starfi, spurði Anne hann
hvort sú staðreynd breytti skoðun
hans á atvinnuþátttöku kvenna.
Svarið var: „Þú ert ekki kona.“
Breyttir tímar, sem betur fer!
„Þú ert ekki kona“
Högni Óskarsson
skrifar um kynja-
hlutföll í stjórn-
málum og stjórn-
unarstöðum
» Spennandi breyt-
ingar framundan í
þátttöku kvenna í
stjórnun og stjórn-
málum. Breytir þetta
einhverju?
Högni Óskarsson
Högni Óskarsson er geðlæknir
og vinnur við stjórnendaþjálfun.
FJÖLBRAUTA-
SKÓLI Suðurlands er
fjölmennt samfélag.
Við upphaf þessarar
annar voru skráðir
um 1.000 nemendur í
nám við skólann. Seg-
ir vaxandi aðsókn sitt-
hvað um gæðastimpil
á nám og kennslu. Í
skólanum starfa líka nærri 100
kennarar og yfir 40 aðrir starfs-
menn. Þetta gera að jafnaði á
tólfta hundrað manns sem starfa
undir sama þaki á hverjum virkum
degi.
Allir velkomnir
Fjölbrautaskóli Suðurlands tek-
ur á móti öllum sem sækja um
skólavist í fyrsta sinn, allir fá tæki-
færi til að spreyta sig. Námið við
skólann er afar fjölbreytt og reynt
að haga því svo að allir finni eitt-
hvað við hæfi. Gæðastimpillinn af
því að koma nemendum til manns
er góður, árangur sést m.a. þegar
skoðuð er stikkprufa af fjölda
þeirra sem útskrifast úr háskóla.
Þar skýtur F.Su nafntoguðum og
rótgrónum skólum aftur fyrir sig.
Þá er ótalinn allur sá fjöldi nem-
enda frá F.Su sem fer í áframhald-
andi annars konar nám og þeir
sem skila sér beint út á vinnu-
markað.
Umgjörð um skólastarf er með
því besta sem gerist á landinu.
Skólinn er í sérstöku og fallegu
húsnæði þar sem nemendur, kenn-
arar og starfsfólk deila plássi yfir
skóladaginn. Skólinn er vel tækj-
um búinn á nútímalegan máta og
eykur það á fjölbreytni kennslu-
hátta svo hægt sé að mæta þörfum
ólíkra nemenda.
Fjölbreytt flóra
Fjölbrautaskóli Suðurlands tek-
ur við nemendum víða af Suður-
landsundirlendinu; úr bæjum,
sveitum og sjávarþorpum. Einnig
sækja skólann nemendur lengra að
komnir og búa margir þeirra á
fullkominni heimavist skólans. Þeir
sem þekktust áður en þeir komu í
F.Su halda gjarna hópinn og innan
veggja F.Su eru menn meðvitaðir
um hjarðeðlið.
Áfangakerfið vegur upp á móti
þessu. Gæðastimpill þess felst í því
að nemendur raðast saman í
kennslugreinar eftir áhugasviði og
árangri – þvert á aldur og upp-
runa. Það er því óhjákvæmilegt að
nemendurnir hitti ótal marga aðra
nemendur á hverjum degi og vinni
með þeim – m.a. í umræðum og
hópverkefnum, í kennslustundum.
Akademíur og félagsstarf
Gæðastimpillinn sem fleytt hef-
ur Fjölbrautaskóla Suðurlands í
fjölmiðla undanfarið ár tengist frá-
bærum árangri akademía skólans.
Stofnun akademíanna hefur sett
jákvæðan svip á samfélag F.Su og
gert það að verkum að skólann
sækja nemendur sem hafa metnað
á fleiri sviðum en í námi.
Körfuboltaakademía F.Su er nú í
úrvalsdeild KKÍ, iðkendur knatt-
spyrnu- og handknattleiks-
akademía F.Su banka á dyr úrvals-
deildar með liðum sínum innan
UMFS og mörgum er í fersku
minni nýfenginn Íslandsmeist-
aratitill UMFS í hópfimleikum 13-
18 ára en lungi iðkendahópsins æf-
ir með fimleikaakademíu F.Su.
Félagsstarf nemendafélags F.Su
er þróttmikið. Reglulega er litið
upp úr lestri skólabóka og hamrar
og rafmagnsgræjur lagðar til hlið-
ar. Haldnar eru kvöldvökur, glæsi-
leg söngkeppni, metnaðarfull leik-
sýning, íþróttakeppnir, Kátir
dagar og hið víðfræga Flóafár. Í
öllu þessu er reynt að brydda upp
á nýjungum og virkja alla meðlimi
skólans. Kór F.Su rataði á öldur
ljósvakans vegna magnaðra tón-
leika 12. mars með Magna og fleiri
þjóðþekktum aðilum sem fluttu lög
hinnar ódauðlegu hljómsveitar
Queen.
Gæðastimplar á Fjölbrauta-
skóla Suðurlands
Þórunn Jóna
Hauksdóttir og
Bjarni Rúnarsson
skrifa um skólastaf
í F.Su.
» Gæðastimpillinn sem
fleytt hefur Fjöl-
brautaskóla Suðurlands
í fjölmiðla undanfarið ár
tengist frábærum ár-
angri akademía skólans.
Þórunn Jóna
Hauksdóttir
Þórunn Jóna er sviðsstjóri við F.Su.
Bjarni er formaður nemendaráðs
F.Su.
Bjarni
Rúnarsson