Morgunblaðið - 16.08.2009, Qupperneq 24

24
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 16. ÁGÚST 2009
Mikilvæg-umáfanga í
endurreisn efna-
hagslífsins er náð
með því að af-
greiða frumvarpið
um ríkisábyrgð vegna Ice-
save-reikninga Landsbankans
úr fjárlaganefnd. Allir flokkar
nema Framsóknarflokkurinn
náðu samstöðu um
breytingartillögur sem fela í
sér veigamikla fyrirvara við
ríkisábyrgðina og taka mið af
þeim ábendingum um galla á
Icesave-samningnum sem
komið hafa fram við skoðun
málsins.
Þessi niðurstaða í málinu er
af ýmsum ástæðum jákvæð. Í
fyrsta lagi skiptir þessi breiða
pólitíska samstaða um af-
greiðslu málsins á þingi miklu.
Hún sýnir bæði íslenzkum al-
menningi og umheiminum að
mikill meirihluti þingheims
stendur að baki niðurstöðunni
og innbyrðis deilur um málið
hafa verið settar niður.
Í öðru lagi er þetta skyn-
samlegri niðurstaða en að
fella samninginn á þingi og
fara í nýjar samninga-
viðræður við Bretland og Hol-
land. Með því að Alþingi sam-
þykki Icesave-samkomulagið
með fyrirvörum er viðsemj-
endum Íslands og öðrum ríkj-
um sýnt fram á að landið vill
leggja sig fram um að standa
við skuldbindingar sínar en
telur það ekki gerlegt nema
ákveðnar forsendur séu fyrir
hendi, einkum og sér í lagi að
efnahagslífið nái sér aftur á
strik og hér verði nægilegur
hagvöxtur.
Þetta eiga að vera sameig-
inlegir hagsmunir Íslands og
viðsemjendanna, Bretlands og
Hollands. Land,
sem er á hausnum,
mun hvort sem er
aldrei borga af
neinum lánum.
Það er engan
veginn víst að
brezk og hollenzk stjórnvöld
fallist á þá túlkun,að fyrir-
vararnir rúmist innan núver-
andi samkomulags. Þau gætu
krafizt þess að málið yrði tek-
ið upp að nýju frá grunni – og í
því getur falizt áhætta. Staða
Íslands hefur hins vegar
styrkzt. Málstaður landsins
nýtur meiri stuðnings en áður,
hefur til dæmis náð eyrum
leiðara- og dálkahöfunda
áhrifaríks alþjóðlegs fjölmið-
ils eins og Financial Times.
Hvort sem farið verður í nýjar
samningaviðræður eða ekki
verða íslenzk stjórnvöld nú að
vera mun ötulli að halda mál-
stað Íslands á lofti erlendis en
þau hafa verið hingað til.
Grein Jóhönnu Sigurðar-
dóttur forsætisráðherra í Fin-
ancial Times er skref í þá átt
en ríkisstjórnin þarf að gera
miklu meira. Hún á meðal
annars að taka málið upp við
Evrópusambandið og tryggja
atbeina þess að því að finna
lausn sem tryggir að íslenzkt
efnahagslíf verði ekki knésett
til að viðskiptavinir Lands-
bankans fái sitt, heldur njóti
land, sem þegar hefur sótt um
aðild að ESB, samstöðu Evr-
ópuríkja og aðstoðar við að
komast aftur á réttan kjöl.
Það er vel hægt að spila úr
þeirri stöðu sem Icesave-
málið er nú í. En það krefst
leikni í alþjóðlegum sam-
skiptum sem núverandi rík-
isstjórn hefur til þessa ekki
sýnt af sér. Nú er stóra tæki-
færið.
Vel er hægt að
spila úr þeirri stöðu
sem Icesave-málið
er nú í}
Sterkari staða
Kanna jarðveginn
fyrir ár landverndar
FRÉTTASKÝRING
Eftir Guðna Einarsson
gudni@mbl.is
H
nignun landkosta jarð-
ar síðustu hálfu öldina
hefur verið hraðari en
nokkru sinni fyrr í
sögu mannkyns. Al-
þjóðlegt samráðsþing um jarðvegs-
mál var haldið á Selfossi síðsumars
2007 í tilefni af 100 ára afmæli land-
græðslustarfs hér á landi. Á þinginu
kom fram íslensk tillaga um að kann-
að yrði hvort fýsilegt þætti að Sam-
einuðu þjóðirnar lýstu yfir alþjóðlegu
ári landverndar (landcare). Tillagan
var samþykkt.
Andrés Arnalds, fagmálastjóri
Landgræðslu ríkisins, bryddaði
fyrstur upp á hugmyndinni. Hann
sagði hana byggða á góðri reynslu Ís-
lendinga af landgræðslu og því við-
horfi að grasrótarnálganir í umhverf-
isstarfi skiluðu mestum árangri.
Andrés nefndi í því sambandi mjög
góðan árangur af samstarfsverkefni
bænda og Landgræðslunnar um upp-
græðslu, „Bændur græða landið“.
Landgræðslan afhenti hin árlegu
landgræðsluverðlaun á Kirkjubæj-
arklaustri 13. ágúst. Andrés sagði
þar hafa sannast góður árangur af
samstarfinu. Stjórnvöld aðstoðuðu
með fjármagni, ráðgjöf og hvatningu
en landeigendur fengju að gera það
sem þeir þráðu – að auka landkosti.
Landbótahreyfingin rekur upphaf
sitt til Ástralíu. Þá komust nátt-
úruverndarmenn og bændur að því
að þeir hefðu verið nógu lengi á önd-
verðum meiði og kominn tími til að
snúa bökum saman. Árið 1990 var
helgað landvernd og að hlúa að land-
inu í Ástralíu og 10. áratugurinn var
áratugur landverndar þar í álfu og
þótti gefa góða raun.
Í kjölfar samþykktar þingsins á
Selfossi kannaði Emily N. Mutota,
namibískur þátttakandi í Land-
græðsluskóla Sameinuðu þjóðanna,
hvernig verkefni á borð við ár land-
verndar væru undirbúin og hvað
þyrfti að gera til að koma þeim á.
Andrés stýrði verkefninu ásamt Ingi-
björgu E. Björnsdóttur umhverf-
isfræðingi. Andrés sagði að skýrsla
Emily hefði farið mjög víða og vakið
mikla athygli víða um heim.
„Okkur sýnist að það sé vaxandi
fylgi fyrir þessari hugmynd. Á þessu
stigi fyrst og fremst á meðal leiðandi
einstaklinga og frjálsra félagasam-
taka á þessu sviði. Nú höfum við
fengið vísbendingar um að umræðan
sé komin inn í stofnanakerfi Samein-
uðu þjóðanna. Ég fékk nýlega póst
frá einni slíkri stofnun þar sem var
lýst áhuga á því. Ísland hefur langa
og góða reynslu af landgræðslu og
skógrækt í samvinnu við bændur og
almenning í landinu. Þetta starf er
vel þekkt alþjóðlega og það er litið
svo á að Ísland hafi mikið fram að
færa á þessu sviði,“ sagði Andrés.
Hann sagði ýmsa leiðandi aðila
telja að mikill akkur yrði að því að fá
Ísland til að taka þátt í að leiða und-
irbúning að slíku alþjóðlegu ári.
Málið er ekki komið á það stig að
farið sé að tala um hvaða ár verði
helgað landvernd. Andrés sagði mik-
ilvægt að vanda allan undirbúning.
„Slíkt ár sem væri illa undirbúið væri
sóun á fé og tíma. Ár sem væri vel
undirbúið gæti skilað gríðarlega
miklu, ekki síst í viðhorfsbreytingum
og til að örva myndun hópa sem hlúa
saman að landinu.“
Morgunblaðið/RAX
Landgræðsla Reynsla Íslendinga af landgræðslu spannar meira en eina öld.
Hún hefur vakið athygli víða, ekki síst gott samstarf við grasrótina.
Alþjóðlegt þing um stöðu land-
kosta í heiminum og leiðir til úr-
lausna, sem haldið var á Selfossi
2007, samþykkti íslenska tillögu
um ár helgað landvernd. Hug-
myndin hefur vakið mikla athygli.
ÖLL náttúruvernd og umhverfis-
vernd á Íslandi þarf að byggjast á
því að vinna sem mest með grasrót-
inni, að mati Andrésar Arnalds,
fagmálastjóra Landgræðslunnar.
Það kalli á róttæka endur-
skipulagningu á stofnanakerfinu.
Andrés bendir á öflug héraðs-
setur Landgræðslunnar í landshlut-
unum og telur að fjölga þurfi slík-
um setrum. Samþætta þurfi
starfsemi stofnana á sviði náttúru-
og umhverfisverndar svo þær vinni
allar að því markmiði að auka land-
kosti Íslands. Móta þurfi sýn á
hvernig við viljum að Ísland líti út í
framtíðinni. „Til dæmis að besta
ræktunarlandið sé ekki tekið undir
sumarbústaði eða skógrækt og að
græða ekki upp auðnir sem eru
verðmætar fyrir ferðamennsku.
Eins að ein stofnun sé ekki að sá
eða planta því sem önnur fjar-
lægir.“
EITT
MARKMIÐ
››
19. ágúst 1979: „Fyrir skömmu
gerði Morgunblaðið hörmungar
fólksins í Indó-Kína að umræðu-
efni í forystugrein. Það spurði,
hvar allt þetta fólk væri nú, sem
fyrir nokkrum árum kom fram
sem „mannkynsfrelsarar“, mynd-
aði hreyfingar, tók þátt í kröfu-
göngum og leshópum til þess að
andmæla stríðinu í Víet Nam, af
því að því þætti svo vænt um inn-
byggjana þar, sem saklausir liðu.
Gat það verið, að orðinu „þjóð-
frelsi“ hefði einungis verið hampað
til að villa mönnum sýn? Eru til
þeir menn hér á landi, sem geta
réttlætt hermdarverk, ef þau eru
unnin í nafni ríkisstjórnarinnar í
Víet Nam fremur en af hinum
rauðu kmerum?“
. . . . . . . . . .
20. ágúst 1989: „Það er augljóst,
að mikil fjárfesting í loðdýrarækt
hefur misheppnazt. Enn er ekki
hægt að staðhæfa slíkt varðandi
fiskeldið, en óneitanlega hafa
menn miklar áhyggjur af þróun
mála þar. Við erum a.m.k. heilum
áratug of seint á ferðinni með þá
endurskipulagningu í útgerð og
fiskvinnslu, sem nú verður ekki
umflúin. Og enn eru á ferðinni
talsmenn lítið breyttrar stefnu í
landbúnaði, sem þjóðin hefur ekki
lengur efni á.
Afleiðingarnar blasa við. Lífskjörin
versna stöðugt, erfiðara er fyrir
fólk að fá atvinnu en áður og raun-
ar bryddar á umtalsverðu atvinnu-
leysi. Allt bendir til, að þetta
ástand fari versnandi.
Núverandi ríkisstjórn virðist ekki
hafa nokkurn metnað til þess að
vísa þjóðinni veginn út úr þessum
ógöngum. Að vísu eru ljósglætur
hér og þar. Alþýðuflokkurinn er
byrjaður andóf í landbún-
aðarmálum og Halldór Ásgríms-
son, sjávarútvegsráðherra, sýnist
ætla að nota það tækifæri, sem til-
lögur Hafrannsóknastofnunar gefa
honum til þess að knýja fram
fækkun fiskiskipa. Hvoru tveggja
er af hinu góða en í þessu felst
ekki, að ríkisstjórnin ætli að taka
raunhæfa forystu í atvinnu-
málum.“
Úr gömlum l e iðurum
Óskar Magnússon.
Ólafur Þ. Stephensen.
Útgefandi:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Útlitsritstjóri:
Árni Jörgensen.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Þ
etta eru skrítnir tímar, Baktus
bróðir, segir í kunnu verki um
tannhirðu, og auðveldlega má
heimafæra upp á ástandið á Ís-
landi í dag.
Þegar sjaldan hefur verið meiri þörf á sam-
stöðu meðal þjóðarinnar er hún algjörlega
sundruð; væringar meiri og illskeyttari milli
stjórnar og stjórnarandstöðu á þingi, blogg-
heimar loga stafnana á milli, Davíð mætir á
mótmælafund og Kjartan Gunnarsson skrifar
miðopnugrein í þetta blað, þar sem hann segir
Icesave-samninginn vondan!
Eru ekki einhverjir fleiri en ég sem finnst
þeir staddir á miðju sviði í leikhúsi fáránleik-
ans?
Ósættið er ekki aðeins milli stjórnar og
stjórnarandstöðu heldur hafa nokkrir þing-
menn vinstrigrænna gefið til kynna að þeir geti ekki
stutt Icesave-samninginn óbreyttan. Menn hljóta þá að
velta fyrir sér stöðu Steingríms J. Sigfússonar sem fékk
vissulega Icesave-samninginn í fangið en nú er spurn-
ingin hvort hann springi í fanginu á honum. Steingrímur
fékk mentor sinn og vopnabróður til margra ára, Svavar
Gestsson sendiherra, til að fara fyrir íslensku samninga-
nefndinni í viðræðunum við Breta og Hollendinga. Stein-
grímur hefur væntanlega treyst honum best til verksins
og aðalsamningamaðurinn hefur haft beinan og greiðan
aðgang að fjármálaráðherranum sem um leið er formað-
ur Vinstrigrænna. Hefði því ekki mátt ætla að ekkert í
þessum samningi ætti að koma flokksfélögum
hans í þingflokknum á óvart, og samþykkt
meirihluta Alþingis á samningnum því ein-
göngu formsatriði?
Í öðru stórmálinu í röð rís hluti þingflokks
VG gegn formanni sínum, þótt öllum megi
vera ljóst hvað er í húfi fyrir hann, og á þetta
spilar stjórnarandstaðan auðvitað. Litlar lík-
ur eru þó á að þingið afgreiði ekki Icesave-
samninginn með einum eða öðrum hætti, en í
öllu þessu ati hefur staða Steingríms J. Sig-
fússonar ótvírætt veikst og var hann þó til
skamms tíma talinn ímynd hins sterka leið-
toga. Þetta hlýtur að verða fylgisfólki vinstri
grænna umhugsunarefni.
Innanbúðarvandamál VG eru þó hátíð mið-
að við þau ósköp sem ganga á innan Borg-
arahreyfingarinnar, sem þessa stundina er í
óða önn að tortíma sér.
Borgarahreyfingin var skilgetið afkvæmi búsáhalda-
byltingarinnar, grasrótarhreyfing með svolítið anark-
ísku ívafi sem boðaði umbætur í stjórnmálum og stjórn-
sýslu með aukinni hreinskiptni og auknu gagnsæi.
Í engu er heldur hægt að kvarta undan skorti á
gagnsæi í því hvernig þrír af fjórum þingmönnum hreyf-
ingarinnar hafa með framkomu sinni rúið hana og sjálfa
sig öllu trausti á ekki lengri þingferli.
Sú velvild sem þetta framboð naut og náði langt út fyr-
ir kjörfylgið er fokin út í veður og vind.
Það er slæmt fyrir lýðræðið. bvs@mbl.is
Björn Vignir
Sigurpálsson
Pistill
Leikhús fáránleikans