Morgunblaðið - 10.10.2009, Blaðsíða 25

Daglegt líf 25
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. OKTÓBER 2009
Vetur er genginn í garð hér fyrir
norðan og finnst fólki hann heldur
snemma á ferðinni. Nýliðið sumar
einkenndist af mikilli athafnasnemi
og vinnu, svo oft þurfti að leita út
fyrir byggðarlagið eftir starfsfólki.
Síldarvertíðin setti mikinn svip á
bæjarlífið, höfnin var smekkfull af
skipum stóran hluta sumars, sem
ýmist lönduðu hráefni eða fluttu það
út, en í landi var unnið sleitulaust
allan sólarhringinn á vöktum. Þeir
sem muna eftir góðu síldarárunum
forðum daga segja bæjarbraginn
hafa minnt nokkuð á þann tíma.
Þessu úthaldi fylgdi líka líf og fjör,
jákvæðni og kraftur þó fólk væri
vissulega oft þreytt. En vinna er
blessun, segir gamla fólkið og litla
samfélagið hér á Þórshöfn hefur
skilað þjóðarbúinu miklum gjaldeyr-
istekjum með fiskafurðunum.
Makríllinn var góð viðbót við hin-
ar uppsjávartegundirnar, loðnu og
síldina en af honum voru fryst 600
tonn til manneldis, sem er verðmæt
afurð. Heildarmagn af frystri síld á
vertíðinni var um 4.000 tonn, en frá
bræðslunni komu tæp 9.000 tonn af
mjöli og um 7.000 tonn af lýsi. Verð-
ið er gott, enda gengið hátt og allt
mjöl er þegar selt, en nokkuð eftir
af lýsi. Þær afurðir hafa einkum far-
ið til Noregs. Eftir þessa kraftmiklu
vinnutörn í sumar er starfsfólk Ís-
félagsins á leið í frí og mun heiðra
sólarstrendur Tyrklands með nær-
veru sinni. Það verður því um fjöru-
tíu manns færra í bæjarfélaginu í
tæpar tvær vikur en starfsfólkið
snýr aftur endurnært og tilbúið í
vinnutörn þegar kallið kemur en
bolfiskvinnsla er nú hjá félaginu.
  
Mikil vinna kallar á meiri mannskap
og allir þurfa þak yfir höfuðið. Hús-
næðisleysi hefur verið viðvarandi
vandamál á Þórshöfn í allnokkurn
tíma og hvert rými er nýtt. Á Þórs-
höfn eru fallegar byggingarlóðir og
nú er um að gera fyrir atvinnulausa
fagmenn í byggingargeiranum að
ráðast í nýbyggingar á Þórshöfn og
huga að leigumarkaðnum.
  
Lífið er ekki bara fiskur hér á Þórs-
höfn, menning, listir, nám og mann-
leg samskipti fá líka sinn sess.
Prjónakaffi er orð sem vekur upp
notalegar kenndir, nú þegar
skammdegið sækir á. Í safn-
aðarheimili kirkjunnar hittist fólk
vikulega, gjarnan með prjóna eða
annað handverk og þar er spjallað
um lífið og tilveruna, skipst á hug-
myndum eða gripið í spil og alltaf er
heitt á könnunni. Leikfélagið fer
brátt á kreik að vinna að árlegri
sýningu sinni í desember og kirkju-
kórinn óskar eftir fleiri kórfélögum.
Hjá Þekkingarsetrinu eru ýmis
námskeið í boði og tónlistarskólinn
leggur sitt af mörkum því auk þess
að sinna grunnskólanemendum þá
býður tónlistarkennarinn upp á síð-
degiskennslu fyrir fólk á öllum aldri.
Nemendur geta þar valið um all-
mörg hljóðfæri en einnig er hægt að
fá kennslu í hljóðtækni eða „Music
Technology.“
  
Gatnaframkvæmdir hafa staðið yfir
í sumar hér innanbæjar en malbik-
unarflokkur ásamt fleiri verktökum
hafa verið hér að störfum. Um tutt-
ugu ár eru síðan slík vinna var í
gangi hér á Þórshöfn og er nú að
verða nokkuð gott ástand á göt-
unum. Framkvæmdum er ekki að
fullu lokið en stórmikil bragarbót er
orðin og holurnar týna tölunni.
  
Vegamálin eru hitamál hér í bæ, því
langþráður vegur yfir Hólaheiði hef-
ur tafist úr hófi fram vegna deilna
við landeigendur. Það er sárt fyrir
íbúa hér að fá það framan í sig eins
og blauta dulu að tveir síðustu kíló-
metrarnir á veginum nái að stöðva
framkvæmdirnar. Þetta byggðarlag
hefur lengi búið við skarðan hlut í
samgöngubótum og vegurinn með-
fram ströndinni er hinn versti óveg-
ur og tugum kílómetrum lengri leið
að fara.
Að sögn Vegagerðarinnar á Ak-
ureyri er nú reynt að ná samkomu-
lagi um þessa síðustu tvo kílómetra
á vestanverðum veginum og hefur
Vegagerðin nú komið með nýja til-
lögu um vegastæði. Í lok þessa mán-
aðar er von á niðurstöðu um hvort
þessi vegarkafli þurfi í umhverfis-
mat og er vonast til að svo verði
ekki, því þá verður sótt um fram-
kvæmdaleyfi og haldið áfram vinnu
við veginn eftir því sem tíðarfar
leyfir fram eftir vetri. Íbúar hér
vænta þess að heilbrigð skynsemi
taki nú við í þessu vegaklúðri og að
vinna hefjist á ný við veginn.
ÞÓRSHÖFN
Líney Sigurðardóttir fréttaritari
Kuldalegt Hrossin þola ýmislegt.
VEGNA efnahagsástandsins hefur
fjöldi fólks orðið fyrir áföllum, s.s. at-
vinnuleysi, eignamissi og skuldasöfn-
un. Ástandið snertir ekki eingöngu
þann sem fyrir verður, heldur einnig
fjölskyldu hans og samfélagið allt.
Streita, skömm, kvíði, óvissa, vonleysi
og depurð sækir á marga en slíkt
ástand getur ýtt undir þróun geð-
rænna vandamála, ekki síst hjá þeim
sem veikir eru fyrir. Þegar geðræn
veikindi eiga sér langan aðdraganda
getur margt farið á verri veg, s.s.
fjárhagurinn, uppeldi barnanna og
aðbúnaður fjölskyldunnar allrar og
oft reynist þrautin þyngri að snúa
þessu ferli til betri vegar.
Algengt er að fólk leiti ekki að-
stoðar fyrr en í óefni er komið, enda
þarf oft nokkurn styrk til að leita
hjálpar. Ekki er heldur alltaf ljóst
hvar hana er að fá en það ætti að vera
hægt að leita til heilsugæslunnar,
jafnt vegna andlegs og líkamslegs
krankleika, án aðgreiningar. Þannig
mætti draga úr fordómum og stimpl-
un sem fólki, sem líður illa andlega
eða er með geðröskun, finnst það oft
finna fyrir.
,,Hlúðu að því sem þér þykir vænt
um er geðorð sem á einkar vel við
núna. Vera til staðar fyrir sína nán-
ustu og rjúfa einangrun sem er svo
algeng hjá fólki með geðröskun. Eitt
lítið símtal getur brotið upp annars
tilbreytingalausan og óendanlega
langan dag þeirra sem eru einmana.
En ábyrgðin liggur einnig hjá þeim
sem eru, eða hafa verið, veikir að leita
sér aðstoðar og ,,gera eitthvað“ í sín-
um málum áður en vandinn verður of
stór. Sjálfsagt þykir að alkóhólisti fari
í meðferð og það sama gildir um fólk
með aðra sjúkdóma eða kvilla. Geðlyf
eru mörgum nauðsynleg en sumir
þeirra vilja gjarnan minnka lyfja-
notkun sína eða jafnvel hætta notkun
alveg. En þá er afar mikilvægt að
fara hægt í sakirnar og aðeins í sam-
ráði við meðferðaraðila. Stefna sam-
an að því að finna aðrar leiðir, engar
skyndilausnir heldur horfa á málið
sem langtímaverkefni.
Upprætum fordóma
Eigin fordómar og annarra hamla
breyttum viðhorf í garð geð-
sjúkdóma. Ef koma á einhverjum
breytingum til leiðar verður fólk að
láta í sér heyra og hætta þar með að
taka þátt í feluleiknum um geðræna
sjúkdóma. Fræðsla er þar mikilvæg,
ekki síst um einkenni, og vera meðvit-
aður um eigin geðheilsu sem og ann-
arra. Algeng einkenni geta t.d. verið
að fólk fer að sofa og nærast illa,
missa tökin á daglegum venjum og
geta ekki lengur sinnt hlutverki sínu í
leik og starfi.
Að lokum er minnt á Alþjóða geð-
heilbrigðisdaginn, sem haldinn er 10.
október ár hvert. Í ár er yfirskrift
dagsins ,,Öflugri og aðgengilegri geð-
heilbrigðisþjónusta og haldið upp á
hann með „geðgóðum degi“ í Mjódd-
inni með margs konar uppákomum
frá kl. 13 til 16.30.
hollráð um heilsuna
Verum meðvituð
 Hafa hlutverki að gegna
 Rækta fjölskyldu- og vinabönd
 Forðast of mikið áreiti
 Tryggja sér nægan svefn (6-8 klst.)
 Borða reglulega hollt fæði úr öllum
fæðuflokkum
 Forðast sykur, salt, fitu og mikið
unninn mat
 Forðast áfengi og önnur vímuefni
 Hreyfa sig reglulega (minnst 30
mínútur á dag)
 Fræðast um sjúkdóminn og ein-
kenni hans og öðlast þannig
innsæi
 Leita aðstoðar fagaðila áður en í
óefni er komið
 Ekki minnka eða hætta á geðlyfj-
um nema í samráði við meðferð-
araðila
 Omega 3 fitusýrur hafa reynst
mörgum vel
Ráð sem
nýtast öllum
Ragnheiður Jonna Sverrisdóttir,
verkefnastjóri Alþjóða geðheilbrigð-
isdagsins 2009 og Guðrún Guð-
mundsdóttir, verkefnisstjóri geð-
ræktar hjá Lýðheilsustöð
TENGLAR
.....................................................
www.10okt.com
www.wfmh.org
K a t t a s ý n i n g
K y n j a k a t t a
Kettir velja Sýningin verður haldin 10. og 11.
október 2009 í Miðhrauni 2, Garðabæ
Nánari uppl. á www.kynjakettir.is
Ýmis tilboð á gæludýravörum
Sýningin er opin frá kl.10 - 17.30 báða dagana