Morgunblaðið - 10.10.2009, Blaðsíða 33

Minningar 33
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. OKTÓBER 2009
✝ Þuríður Sigurð-ardóttir frá
Reykjahlíð, fæddist í
Reykjahlíð í Mývatns-
sveit 19. desember
1913. Hún lést 27.
september 2009. For-
eldrar hennar voru
Sigurður Einarsson,
bóndi í Reykjahlíð, f. í
Svartárkoti 19. nóv-
ember 1884, d. 21.
nóvember 1954, og
kona hans, Jónasína
Hólmfríður Jóns-
dóttir, f. 16. nóvember
1878, d. 1. desember 1943. Systkini
Þuríðar voru Laufey Jónína, f. 27.
mars 1910, d. 4. október 1993, m. 11.
ágúst 1949 Þorbergur Sigurdór
Magnússon, f. 25. ágúst 1906, d. 10.
október 1990; Svava, f. 13. maí 1912,
d. 5. sept. 1989; Baldur, f. 31. maí
1915, d. 25. júní 1915; Baldur, bóndi
í Reykjahlíð, f. 31. júlí 1916, d. 29.
janúar 1990, k. 26. júní 1947 Þor-
björg Helga Finnsdóttir, f. á Jarð-
langsstöðum 15. júlí 1916, d. 13. apr-
íl 1996; Guðrún, hótelstjóri í Hótel
Reykjahlíð, f. 13. apríl 1918, d. 26.
október 1995; Jón
Bjartmar, bóndi í
Reykjahlíð, f. 20. maí
1920, d. 15. septenber
1990; og Bryndís, f.
26. desember 1923, d.
29. maí 1947.
Farskóli var hefð-
bundin menntun þess
tíma í Mývatnssveit
og síðan fór Þuríður í
Þinghússkólann á
Skútustöðum. Hún fór
í eldri deild Lauga-
skóla 1933, Kenn-
araskólann í Reykja-
vík og þaðan útskrifaðist Þuríður
sem kennari 1939. Leiðin lá aftur í
heimahagana þar sem Þuríður
kenndi 1939 til 1943. Þuríður
kenndi í St. Jósefsskóla í Hafn-
arfirði 1945 til 46. Í Melaskólann frá
1946 til 1986. Eftir að hún hætti
kennslu færði hún sig yfir í svokall-
að athvarf sem starfrækt var í
tenglum við skólann og hjálpaði þar
nemendum við heimanám.
Útför Þuríðar fer fram frá
Reykjahlíðarkirkju í dag, 10. októ-
ber, og hefst athöfnin kl. 14.
Elsku Þura.
Eftir langa og gæfuríka ævi kom
að því að þú yfirgafst okkur hér á
jörðu. En nú munt þú vaka yfir okk-
ur og gæta okkar þangað til að okkar
tími kemur og við munum setjast þér
við hlið. Ég á margar góðar minn-
ingar um þig og mun geyma þær á
sérstökum stað í hjarta mínu. Ég
man þegar ég var lítill gutti, hvað ég
hlakkaði til þegar þú varst að koma í
heimsókn á hótelið. Þú gafst okkur
krökkunum alltaf pening til að fara
út í sjoppu til að kaupa nammi og ís
sem við borðuðum síðan með bestu
lyst á meðan við vorum að spila.
Það sem ég tók best eftir í fari
þínu þegar ég var orðinn eldri var
hvað þú varst klár og vel gefin. Það
sýndi sig vel á okkar síðustu stund
saman, þegar ég og pabbi komum í
heimsókn til þín um daginn og við
reyndum okkur við eina gátu í gátu-
bókinni þinni. Að sjálfsögðu vissir þú
svarið strax, meðan ég þurfti á end-
anum að fá vísbendingu hjá þér til að
átta mig á svarinu.
Takk fyrir þann tíma sem við átt-
um saman en hann mun ávallt vera
mér afar dýrmætur. Ég veit að þeg-
ar ferð þinni er lokið yfir móðuna
miklu og þú tekur þér sæti við hlið
afa og ömmu, þarf ég ekkert að ótt-
ast því betri verndarengla gæti ég
ekki hugsað mér.
Baldur Sigurðsson.
Elsku Þura mín. Löng og við-
burðarík ævi er að baki og þú hefur
haldið til fundar við foreldra þína og
systkini sem taka vel á móti þér.
Minningarnar um þig eru margar
því þótt þú byggir suður í Reykjavík
komstu alltaf norður í sveitina þegar
færi gafst. Þú varst ávallt góð við
okkur systkinin og bauðst okkur yfir
í hótel til ykkar Guju þegar þú varst í
heimsókn. Þar sátum við og spiluð-
um kasínu og rommý við eldhúsborð-
ið og þið gáfuð okkur volgar kleinur
og mjólk.
Það er mér minnisstætt að þér var
mjög annt um að við þekktum Lauf-
eyju og Kollu því við værum nú ekki
svo margir afkomendur ykkar systk-
inanna, það væri ekki annað hægt en
við myndum kynnast. Þess vegna
passaðir þú sérstaklega að við hitt-
umst til að spila og spjalla saman
þegar þær voru í heimsókn fyrir
norðan. Þær stundir voru skemmti-
legar en því miður höfum við frænd-
systkinin ekki verið nógu dugleg að
hittast í seinni tíð.
Þegar ég vann hjá Ingu á hótelinu
komst þú ávallt síðsumars þegar far-
ið var að hægjast um hjá okkur og
varst í nokkrar vikur. Þá fengum við
tækifæri til að spjalla um alla heima
og geima og þó að ég væri að vinna
var oft rólegt og ég gat aðstoðað þig
við ýmislegt. Ég hafði gaman af því
og þú varst alltaf svo þakklát fyrir
hjálpina.
Eftir að ég flutti til Reykjavíkur
heimsótti ég þig reglulega og það
leyndi sér ekki í hvert sinn hvað þú
varst glöð að fá mig í heimsókn. Það
var gaman að spjalla við þig og ég
hafði gaman af því hvað þú hafðir
sterkar skoðanir á hlutunum og lást
yfirleitt ekki á þeim. Ég naut þess-
ara samverustunda með þér og þá
sérstaklega þegar þú sagðir mér
sögur úr Reykjahlíð frá því þú varst
ung að alast þar upp. Þú ljómaðir
alltaf þegar þú talaðir um sveitina
þína sem þér þótti svo vænt um.
Ein af síðustu stundum okkar
saman var þegar Finnur bauð okkur
í silungsveisluna í vor. Þú hafðir ekki
vaknað alveg nógu vel um morgun-
inn og varst ekki alveg á því að klæða
þig til að fara út á eitthvert flakk. En
þegar þú varst komin heim til Hilm-
ars lifnaði heldur betur yfir þér við
að hitta okkur öll og ekki var gleðin
minni þegar þú byrjaðir að gæða þér
á silungnum. Sú minning og allar
hinar munu ávallt lifa hjá mér og við
frændsystkinin munum halda minn-
ingu þinni á lofti með því að vera
duglegri við að hittast og rækta fjöl-
skylduböndin. Hvíldu í friði, elsku
frænka.
Elísabet Sigurðardóttir.
Elsku Þura mín.
Þakka þér fyrir að kenna mér að
lesa. Ég man sem barn að það var
siður heima í Mývatnssveit að ég og
fjölskylda mín fórum niður í Hótel
Reykjahlíð annað kvöld jóla í jólaboð
og gæddum okkur á heitu súkkulaði
og dýrindis smákökum. Eftir það var
gengið kringum jólatréð og farið í
leiki sem Þura tók alltaf virkan þátt
í.
Ég minnist ljúfra sumardaga er
við gengum niður að vatni og fylgd-
umst með fjölskrúðugu fuglalífinu á
Mývatni.
Í lok sumars var farið í berjamó og
týnd ber í skyrið og út á hafragraut-
inn. Eins og við var að búast enduðu
ófá berin í eigin munni, sem Þura
frænka fann þó aldrei að.
Gengin er mikilhæf kennslukona
sem aldrei missti tengslin við rætur
sínar í Mývatnssveit.
Ég kveð yndislega frænku mína
með söknuði og trega.
Blessuð sé minning hennar.
Matthildur Valgeirsdóttir.
Látin er móðursystir mín Þuríður
Sigurðardóttir kennari frá Reykja-
hlíð, í hárri elli.
Hún var fædd í Reykjahlíð hinn
19. desember 1913 og ólst þar upp í
sjö systkina hópi. Í Reykjahlíð
bjuggu þá fjórar fjölskyldur í stóru
steinhúsi sem byggt hafði verið fá-
einum árum áður. Húsráðendur voru
systkini, afkomendur Einars Frið-
rikssonar sem fæddur var í Hrapp-
staðaseli í Bárðardal og konu hans
Guðrúnar Jónsdóttur frá Baldurs-
heimi í Mývatnssveit, sem flust
höfðu í Reykjahlíð 1895 úr Svartár-
koti. Móðir hennar Jónasína Hólm-
fríður Jónsdóttir var langafabarn
Jóns Þorsteinssonar prests í
Reykjahlíð sem Reykjahlíðarættin
er rakin frá. Þuríður starfaði við
barnakennslu í tæpa fimm áratugi og
þeir eru því orðnir margir sem hún
hefur átt þátt í að uppfræða. Hún
hafði gott lag á að halda uppi aga án
þess að hækka róminn. Margir nem-
endur hennar héldu tryggð við hana
fram á það síðasta, sendu henni jóla-
kveðjur og árnaðaróskir á merkisaf-
mælum. Kveðjurnar glöddu hana
mjög og fyrir þær ber að þakka.
Hugur Þuríðar var hins vegar allt-
af í Mývatnssveit og þangað fór hún
öll sumur. Systur hennar Svava og
Guðrún ráku þá Hótel Reykjahlíð.
Hótelið var einnig heimili systranna
og Jóns Bjartmars bróður þeirra og
auk hótelreksturs var þar stundaður
hefðbundinn búskapur. Við áttum
löng samtöl þessi ár sem hún dvaldi á
Grund og fljótlega vorum við komin
norður í Mývatnssveit, Þuríður sagði
frá og ég hlustaði. Hún dró upp
mynd af lífinu í sveitinni sinni og
Reykjahlíð, sagði frá leikjum
barnanna en þau voru mörg í því
húsi. Sagði frá búskaparháttum, há-
tíðisdögum, væntingum, gleði og
sorgum. Fram á völlinn komu marg-
ir sem nú eru gengnir. Þessar stund-
ir eru nú að baki, með Þuríði eru
horfin síðustu tengslin við þennan
tíma. Á níutíu og fimm árum höfðu
orðið margar breytingar í þeirri
sveit og ekki allt að hennar skapi.
Þuríður vildi muna Reykjahlíð og
sveitina sína eins og hún var í hennar
huga og sýndi því algert tómlæti ef
reynt var að leiða samtalið að ein-
hverju þar, sem sumir mundu kalla
„framfarir“. Heimsóknir og símtöl
vina og skyldfólks voru henni af-
skaplega dýrmætar. Mér segir svo
hugur að starfsfólkið á Grund muni
minnast Þuríðar um alllanga hríð.
Undirritaður varð þeirrar gæfu að-
njótandi að kynnast Þuríði náið.
Fyrsta áratuginn minn bjó hún hjá
foreldrum mínum í Sörlaskjóli og tók
þá mikinn þátt í uppeldinu. Fljótlega
varð það að venju að senda mig norð-
ur í Reykjahlíð til sumardvalar og þá
tók hún við móðurhlutverkinu þar
ásamt Svövu systur sinni. Löngu
seinna eftir að Laufey móðir mín
lést, tók Þuríður á vissan hátt við
ömmuhlutverkinu í hugum dætra
minna. Fyrir þær stundir sem við
áttum saman, sem nú eru hluti af
okkar minningarsjóði erum við af-
skaplega þakklát, við fjölskyldan
kveðjum hana klökkum huga.
Árin á Grund voru orðin æði mörg
og frænka var orðin þreytt undir það
síðasta. Í dag verður hún lögð til
hinstu hvíldar í Reykjahlíð.
Þreytta sál
sofðu rótt.
Gefi þér
guð sinn frið.
Góða nótt.
(Guðm. Guðm.)
Sigurður Jónas Þorbergsson.
Það sem kemur fyrst upp í hugann
þegar við minnumst Þuru er yndi
hennar af söng en til marks um það
var hún hluti af sönghóp eldri borg-
ara auk þess sem hún eyddi löngum
stundum við píanóið. Þura lagði
mikla áherslu á að við systurnar
lærðum að spila á píanó, sem við svo
gerðum, en í Reykjahlíð höfðu allar
systurnar lært á orgel. Þegar fjöl-
skyldan kom saman var það oft að
beiðni Þuru sem við spiluðum á pí-
anóið og sungum jafnvel með. Á jól-
unum höfðum við þann sið að syngja
með jólamessunni meðan mamma
útbjó matinn vegna þess að Þuru
fannst svo gaman að syngja með
messunni.
Þura var mjög ættrækin og við
bjuggum oft til ættartré til þess að
skýra málið en í Reykjahlíðarættinni
er slík ættrækni við lýði að það sem
teljast fjarskyldir ættingjar í öðrum
sveitum telst náskylt þar. Af því
leiddi að við lærðum að þekkja ætt-
ina langt aftur og áttum að þekkja til
fjarskyldra ættingja.
Við minnumst þess einnig hversu
gott Þuru þótti að kíkja í sundlaug-
arnar en frá Kaplaskjólsveginum er
stutt ganga í Vesturbæjarlaugina.
Oftar en ekki fórum við systurnar
með henni í sund og höfðum við það
sem sið að setjast einhvers staðar
niður á leiðinni til baka og borða rúg-
brauð með silungi en Mývatnssilung-
ur var auðvitað í miklu uppáhaldi hjá
Þuru. Við gátum líka alltaf treyst á
það að Þura væri til í að spila á spil,
ef okkur leiddist, en við eldhúsborðið
í Reykjahlíð og á Kaplaskjólsvegin-
um var löngum stundum setið við
spil.
Við systurnar nutum góðs af
stuðningi Þuru við námið og fengum
oft aðstoð við lærdóminn. Þuru stóð
ekki á sama um nemendur sína og
lagði mikla áherslu á að allir fengju
sína athygli og hvatningu til náms.
Sem dæmi um það má nefna dreng
einn sem hafði átt erfitt með að læra
en sem henni tókst að hjálpa. Hún
lýsti því fyrir okkur hvernig hún
hefði hvatt hann áfram og hjálpað
honum „á flug“ með því að láta hann
reikna dæmi uppá töflu en hjálpað
honum í leyni þannig að það leit út
eins og hann gæti þetta allt saman
sjálfur. Með þessu öðlaðist hann
sjálfstraust sem gerði að verkum að
hann gat fótað sig sjálfur í náminu.
Það er merki þess hversu vel Þuru
fórst kennarastarfið úr hendi að á 90
ára afmælinu hennar fékk hún sent
skeyti frá gömlum nemanda við
Melaskólann. Henni þótti einstak-
lega vænt um þetta skeyti og nefndi
það oft hversu ánægð hún hefði verið
með þessa óvæntu sendingu.
Þuru var tíðrætt um gamla tímann
og sagði okkur fjöldann allan af sög-
um úr Reykjahlíð. Til dæmis sagði
hún okkur oft frá því hversu gaman
hefði verið að dansa í stofunni í
gamla bænum með systkinum sín-
um. Þær stundir voru henni mjög
kærar enda þótti henni einstaklega
vænt um systkini sín. Hún minntist
oft á hvítu sparikjólana sem systurn-
ar í Reykjahlíð klæddust en þær
systurnar voru alltaf svo vel til hafð-
ar. Það er huggun fyrir okkur sem
eftir sitjum að vita, eða vonast til
þess, að nú sé hún með þeim og þá
sérstaklega henni Bryndísi systur
sinni sem var tekin frá henni alltof
fljótt og henni var svo tíðrætt um.
Guð blessi minningu hennar.
Laufey og Kolbrún
Látin er í hárri elli Þuríður Sig-
urðardóttir, fyrrverandi kennari við
Melaskólann í Reykjavík.
Þuríður var fædd og upp vaxin í
Reykjahlíð í Mývatnssveit. Þar
bjuggu foreldrar hennar og frænd-
fólk, stórfjölskylda á stórjörð, þar
sem löngum var mikill ferðamanna-
straumur allt árið. Þuríður sótti nám
í Héraðsskólann á Laugum og síðar í
Kennaraskóla Íslands í Reykjavík.
Hún naut þess að minnast skóla-
göngu sinnar, námsins og félagslífs-
ins, og rifja upp ýmsa atburði sem
sátu skýrt og skilmerkilega í minni
hennar.
Kennarastarfið var henni hjart-
fólgið, og hún minntist ýmissa nem-
enda sinna með hlýju. En síðustu ár-
in hefur hún dvalið á Elliheimilinu
Grund og notið hlýju og umönnunar
starfsfólksins þar. Fyrir það var hún
einkar þakklát.
Margt kunni Þuríður fróðlegt að
segja frá lífinu í Reykjahlíð í gamla
daga. Fjölskyldan var stór og mik-
il eindrægni ríkti, þar sem fjögur
systkini bjuggu saman með fjöl-
skyldum sínum í „gamla bænum“
sem nú er svo kallaður; og gömlu
hjónin Einar og Guðrún, afi Þuríðar
og amma, undu í skjóli foreldra
hennar í elli sinni. En mikil sorg ríkti
á heimilinu eftir að yngsta systirin
Bryndís fórst í flugslysi í Héðinsfirði
1947.
Hún var glæsileg stúlka og öllum
mikill harmdauði er henni höfðu
kynnst.
Þuríður mundi vel ömmu okkar
sem kenndi henni og öllum systkin-
unum – og sjálfsagt fleiri barnabörn-
um sínum – að lesa um leið og hún
prjónaði, og mundi það vissulega
hafa verið hin svokallaða band-
prjónsaðferð. En afinn var athafna-
samur. Hann hóf silungseldi fyrstur
manna hér á landi og flutti seiði úr
Mývatni í Svartárvatn þegar hann
bjó í Svartárkoti á fyrri árum sínum.
Nú er það annálað veiðivatn. Í
Reykjahlíð smíðaði hann myllu til að
mala í kornið, bæði fyrir hið fjöl-
menna heimili sitt og fyrir nágranna
sína, og þótti hún mikil völundar-
smíð.
Reykjahlíð liggur í þjóðbraut og
þar hefur jafnan verið mikill
gestagangur. Það kom í hlut for-
eldra Þuríðar að annast gestamót-
tökuna jafnframt búskapnum, en síð-
ar tóku bræður hennar við búsýsl-
unni en systurnar við gestunum og
byggðu nýtt gistihús sem þær ráku
árum saman með miklum myndar-
brag. Oft komu sömu gestirnir til
lengri eða skemmri dvalar ár eftir
ár. Og á hverju vori þegar skóla lauk
fór Þuríður norður og vann með
systrum sínum heima í Reykjahlíð
allt sumarleyfið.
Eftir að Þuríður flutti að Grund
lögðu margir leið sína þangað til að
heimsækja hana. Stundum komu
frændur og aðrir sveitungar úr
Mývatnssveit, og þá rifjuðust upp
góðar minningar að norðan, bæði
annadagar og gleðifundir. Stund-
um komu gamlir nemendur hennar,
og hún þekkti þá og mundi ýmis at-
vik úr skólastarfinu. Alltaf var
ánægjulegt að spjalla við Þuríði er
maður leit inn til hennar á Grund.
Hún vildi fylgjast vel með því sem
við bar í þjóðlífinu, las mikið og hafði
unun af að rifja upp ljóð og annan
fróðleik. Við Jónas þökkum henni
vináttu og gestrisni og margar góðar
samverustundir, og biðjum henni
allrar blessunar.
Sigríður Kristjánsdóttir.
Í ölduróti eftirstríðsáranna gekk á
ýmsu. Á þessum árum voru í gangi
kenningar um að ákveðnar stéttir
væru heimskari en aðrar og þyrfti
kannski ekkert að vera að spandera
dýrum kennurum á svoleiðis fólk.
Þegar ég kom í skólann haustið 1951
var Jói fyrir utan og var búinn að
frétta að við ættum að fá nýjan kenn-
ara, einhverja snarvitlausa Þuríði
sem lemdi allt sundur og saman.
Þetta fannst okkur ægilega slæmar
fréttir
Hjá þessum nýja kennara, sem
reyndist vera Þuríður Sigurðardótt-
ir frá Reykjahlíð í Mývatnssveit,
urðum við fljótlega fluglæsir og tók-
um miklum framförum í öllum grein-
um. Sátum jafnvel á bókasafninu hjá
Sigvalda fram undir kvöld. Þarna
var kominn kennari sem kunni sitt
fag, gerði kröfur, hélt uppi jákvæð-
um aga, hrósaði nemendum fyrir það
sem þeir gerðu vel en ef eitthvað var
slæmt var barið í kennaraborðið með
priki sem var smíðað úr amerískri
furu.
Kom þá ógurlegur smellur sem
tengdi saman lausar heilafrumur.
Þetta er alveg útspekúleruð tækni
þegar prikinu er sveiflað hleðst upp í
því spenna sem leggst við höggið
þegar lamið er í borðið. Tiger Woods
kann þetta. Einn strákurinn var með
króníska bíladellu og var alltaf að
tala um Kaiser, sem var voða flottur
og með sex strokka vél. Við vorum að
læra um kúna, mjólkin væri skilin,
rjóminn strokkaður og búið til
smjör. Bílastrákurinn var með
myndir af Kaiser, sem hann var að
sýna sessunautnum. Kennarinn sem
var með augu í hnakkanum verður
var við þetta og spyr strákinn
snöggt. „Hvað er kýrin með marga
spena?“ Strákurinn svarar: Sex, Kai-
ser er sex strokka. Við þetta und-
arlega svar fipaðist fröken Þuríði,
prikið fór langa sveiflu, kom skakkt
niður á borðið, öll uppsafnaða
sveigjuorkan splundraði prikinu og
flísarnar flugu út um alla stofu. Eftir
þetta unnu allir sín störf þegjandi.
Einn daginn vorum við Jói úti í
Sörlaskjóli, það var snjór og við höfð-
um eitthvað talað um að hanga aftan
í bílum. Þuríður átti heima þarna,
var á heimleið, stoppar hjá okkur og
fer að skamma okkur fyrir að ætla að
fara að gera nokkuð sem hún sagði
að væri stórhættulegt. Hvernig vissi
hún hvað við vorum að hugsa? Ein-
hverju sinni vorum við úti í porti og
vorum að spá í að sleppa söngtím-
anum, kemur ekki Þuríður og segir:
Hann Ólafur söngkennari bíður eftir
ykkur. Hún passaði vel upp á smá-
fuglana. Tveir vetur í grunnskóla hjá
Þuríði S. hafa dugað ágætlega sein-
ustu 57 árin, sex vetur fóru bara í
einhverja vitleysu.
Takk fyrir það sem þú gafst mér.
Gestur.
Þuríður Sigurðardóttir