Morgunblaðið - 10.10.2009, Blaðsíða 32

32 Umræðan BRÉF TIL BLAÐSINS
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. OKTÓBER 2009
OFT hef ég verið
spurður þessarar
spurningar og
vefst mér þá oft-
ast tunga um
tær, eins og
skáldið kvað
forðum.
Kúlulán er
málamynda-
gjörningur sem
virðist til þess
fallinn að hækka verð á hlutabréf-
um, eða hugsanlega að skjóta und-
an illa fengnu fé. Tökum dæmi: Ég
er starfsmaður í hlutafélagi, eða
banka. Mér er boðið að fá kúlulán
upp á 1 milljarð og ég veit að ég er
ekki sá eini. Lánið er fært inn í
lánabækur og ég þarf ekki að
greiða af því fyrr en á gjalddaga og
þá á það að greiðast upp. Ég fæ
ekkert fé út, (eða lítið), heldur er
ætlunin að eyða láninu út úr lána-
bókum á gjalddaga og þá er lánið
upp greitt.
Þetta verður til þess að hlutir
snarhækka, hlutafjáreigendur eru
með evrur í augunum og ganga um
með dökk sólgleraugu til að bjart-
sýnin byrgi þeim ekki sýn. Eig-
endur og stjórnendur eru him-
insælir, þá verða arð- og
bónusgreiðslur hærri o.s.frv. Veð er
bara í bréfunum sjálfum þannig að
ég get ekki tapað á þessu. Á gjald-
daga hverfur lánið úr lánabókum og
ég sit uppi með gróðann af mismun-
inum á gengi bréfanna þá og nú.
Ef þetta er ekki kolólöglegt þá er
eitthvað að lögunum, sem er svo
sem engin nýlunda. Gjörningurinn
var til þess að blekkja almenning
þannig að þetta gæti talist auðg-
unarbrot á mjög háu stigi. Mér
verður hugsað til siðferðisvitundar
þessara einstaklinga.
Ekki er þá samfélagsvitundin
heldur upp á marga fiska. Ég legg
til að ráðist verði í byggingu nýs
fangelsis fyrir þessa kúlulánsþega
og þeirra vitorðsmenn. Það á að
vera fjórar hæðir og byggt niður í
jörðina. Það er atvinnuskapandi að-
gerð.
Á neðstu hæðinni verða þessir
kúlulánsþegar og stjórnendur. Á
næstu hæð fyrir ofan verða spilltir
þing- og embættismenn. Á næst-
efstu hæðinni verða þing- og emb-
ættismenn sem sváfu á verðinum
og jarðhæðin verður nýtt fyrir
aðra.
Dæma þarf þá sem lægst sitja í
lágmark 16 ár án náðunar. Þeir
verði látnir vinna frá kl 07:00 til kl.
19:00 við að þvo þvott og strauja frá
sjúkrahúsum (samfélagsleg að-
gerð). Þeir verði vaktir upp kl.
06:00 við sjónvarpsstöðina Omega
og þegar vinnu þeirra er lokið þá er
það eina sjónvarpsstöðin sem þeir
hafa aðgang að (til að bæta siðferð-
ið). Tölvusamband er ekki leyft og
heimsóknir undir eftirliti. Í klef-
anum þeirra eru einungis tvær
bækur Biblían og Kóraninn (aftur
til að lappa upp á siðferðið).
Svo er hægt að selja aðgang að
fangelsinu þannig að gestir og
gangandi geti virt fyrir sér vist-
menn gegnum gler (samfélagsleg
aðgerð).
Auk þess legg ég til að byrjað
verði á að loka sendiráðum okkar í
ríkjum Evrópusambandsins, sendi-
herrar kallaðir heim og í náinni
framtíð verði húsakosturinn seldur
þegar viðunandi verð fæst fyrir.
Varnarmálaskrifstofu verði lokað
og að við segjum okkur úr NATO
hið bráðasta. Þetta allt ætti að
hverfa áður en farið er að skera
verulega í heilbrigðis- og félags-
þjónustunni.
ES. Vísan sem vitnað var til í
upphafi greinarinnar er svohljóð-
andi:
Já, víst er þjóðin orðin ær
og orðlaus á bankaránum.
Enn vefst þó mönnum tunga um tær
sem tóku við kúlulánum.
(N. Að.)
EINAR S. ÞORBERGSSON,
kennari.
Kúlulán, hvað
er nú það?
Frá Einari S. Þorbergssyni
Einar S.
Þorbergsson
STEINGRÍMUR J. er óvenjusnjall
ræðumaður. Slíkir geta verið stór-
hættulegir áhrifavaldar og fara því
létt með að snarrugla skoðanir fólks,
en þessa dagana má geta þess að mikil
pressa er á Steingrími, sem nauð-
ugum er beitt fyrir ESB-vagn Jó-
hönnu.
Bresku hryðjuverkalögunum áttum
við að taka mannlega á móti, með taf-
arlausri málsókn, því það er óreiknað
dæmi það gífurlega tjón, sem þessi
framkoma við oss hefur valdið.
Icesave áttum við eða eigum að láta
breska og hollenska sækja okkur um,
ef þeir vildu reyna. Landsbankinn var
ekki ríkisfyrirtæki. Fæ ég því ekki séð
hvernig má sækja ríkið til ábyrgðar.
Þeir sem lögðu inn á þessa reikninga
voru að taka áhættu með von um mun
meiri vaxtatekjur. Vogun vinnur –
vogun tapar.
Fyrir okkur er borið, að á okkur
yrði lokað einhverjum dyrum, ef við
neituðum að borga. Og hvað með
það?
Við erum að miklu leyti sjálfbær
þjóð og vel það og gætum síðan snúið
viðskiptum okkar á einhverju tímabili
meira til austurs og/eða vesturs og
skilið þar með ESB eftir eins og skít í
polli.
Þetta er mín skoðun og ég veit að
verulega margir Íslendingar eru
sama sinnis.
HARALDUR LÝÐSSON,
verslunarmaður.
Mín skoðun
Frá Haraldi Lýðssyni
VEGNA þess að
nú virðist allt í
einu hægt að
skipta um vísitölu
á lánum til hús-
næðiskaupa datt
mér í hug að-
koma með eft-
irfarandi tillögu
um lánafyr-
irkomulag!
Fundin verði
ný fasteignaverðsvísitala eða bara
markaðsverð eigna endurmetið
reglulega!
Segjum að aðili kaupi fasteign á
20 milljónir með 70% þátttöku lána-
stofnunar og fyrsta árið lækkar
íbúðarverðið um 10%. Þá legg ég til
að lánið og eignarhlutur kaupand-
ans lækki hlutfallslega! Þessi sjálf-
virkni hefði kannski komið sér vel í
hruninu! Ef hins vegar íbúðarverðið
hækkar um 10% legg ég til að 70%
af verðmætaaukningunni lækki lán-
ið en lánastofnunin fái í staðinn
jafngildan hlut í íbúðinni! Sem sagt
lánið lækkar í báðum tilfellum!
Vinsamlegast leiðrétti mig ein-
hver eða endurbæti svo ég vaði ekki
í villu og svíma með þetta!
JÓN HELGI GUÐMUNDSSON
ofngæslumaður.
Tillaga í húsnæðismálum
Frá Jóni Helga Guðmundssyni:
Jón Helgi
Guðmundsson
Í LÝÐVELDINU
Íslandi er það eitt af
stjórnskipunarúrræð-
um að skipa nefndir til
að rannsaka mál. Ótal
nefndir hafa verið skip-
aðar til að rannsaka
misgjörðir af hálfu
framkvæmdaaðila
stjórnkerfisins og þar
hefur komið eitt og ann-
að upp. Má þar nefna
meintar misgjörðir í barnauppeldi,
fjármálamisferli innan banka og fjár-
málastofnana o.fl.
Einn þáttur stjórnkerfisins virðist
vera í flokki með heilögu kúnum á
Indlandi. Það er bannað að gagnrýna
hið heilaga réttarkerfi landsins.
Þrátt fyrir fjölda dæma um mis-
notkun og lögbrot þeirra sem fara
með úrskurðarvaldið í ágreinings-
málum innan þjóðfélagsins er engin
leið fyrir þolendur valdníðslunnar til
að ná rétti sínum. Réttleysisvaldið er
svo öflugt og samtryggingin svo rík
innan réttleysisaflanna að hver sá er
vogar sér að gagnrýna misgjörðir
hinna ósnertanlegu er sviptur mann-
réttindum þrátt fyrir að stjórn-
arskráin sé talin verja þau réttindi.
Með vísan til þeirra mannréttinda-
brota sem framin hafa verið fyrir til-
stilli úrskurðaraðila réttarkerfisins,
sem nokkrum sinnum hefur verið
stefnt fyrir svokallaðan Mannrétt-
indadómstól, hafa verið færðar sönn-
ur á þá valdníðslu sem á sér stað í
þjóðfélaginu.
Ástæða þess að ekki hefur fleiri
málum verið vísað til
umrædds dómstóls er
sú að það er ekki á færi
annarra en vel efnaðra
manna að reka mál fyr-
ir dómstólum og koma
því síðan til umrædds
mannréttinda-
dómstóls.
Er ekki kominn tími
fyrir alþingismenn að
skipa enn eina nefnd-
ina til að rannsaka mis-
gjörðir, valdníðslu og
meint lögbrot hins ís-
lenska dómskerfis.
Hægt er að leggja fram gögn er
sanna að í þremur tilvikum mála-
reksturs á nokkrum árum hafa dóm-
arar notað fölsuð gögn við sínar úr-
lausnir gegn sama aðila án þess að
hann næði rétti sínum. Hvað eru
mörg slík tilfelli sem hafa viðgengist í
dómskerfinu?
Það tók sveitarstjóra í Rang-
árvallasýslu 10 ár að berjast við rétt-
leysið innan dómskerfisins. Var þar
um misbeitingu valds að ræða?
Þrátt fyrir skýr ákvæði laga, því
ekki hefur verið sýnt fram á að Al-
þingi setji ólög, hafa dómarar hunsað
ákvæði laganna og túlka þau á einn
hátt í dag, á annan hátt á morgun og
þriðja háttinn næst þegar það hent-
ar.
Lögin sem þegnar þjóðfélagsins
telja að séu sett til að auðvelda sam-
skipti við aðra þegna þjóðfélagsins
eru aðeins til að róa þegnana svo að
ekki komi til uppþota. Dómurum er
leyft í skjóli ósnertanleika að túlka
lögin að eigin geðþótta. Þrátt fyrir
skýrt orðalag sumra greina varðandi
tilgang laganna er allt slíkt hunsað
þegar það hentar ekki dómaranum til
að ná fram einkahagsmunum sínum.
Í slíkum tilvikum eru lögin með-
höndluð eins og hjá barni sem er að
hnoða leir. Túlkun laganna á að þjóna
hagsmunum hinna ósnertanlegu.
Þegar dómari bókar ósannindi í
gerðabók dómsins er það ekki kallað
fölsun af þeim sem koma nálægt
dómsmálum, þ.e. dómurum og lög-
mönnum, heldur túlkað sem afar
óheppilegt orðaval. Ósannindin eru
ekki ósannindi heldur afar óheppi-
legt orðaval.
Ef taka á mark á aðvörun dómara
til vitnis um að skýra satt og rétt frá
og draga ekkert undan að viðlagðri
refsingu ef ósannindi eru fram borin
þá nær það ekki til starfa dómara að
vinna samkvæmt því sem er satt og
rétt ef það hentar ekki hans hags-
munum. Ósannindi dómara eru ekki
refsiverð eins og annarra þegna þjóð-
félagsins.
Því er spurt:
Er ekki kominn tími til að Alþingi
skipi nefnd til að rannsaka meint
misferli og lögbrot í réttarkerfinu ef
það myndi leiða til þess að þegnarnir
fengju lítilsháttar traust á dómskerf-
inu?
Mannréttindi eða
dugleysi réttarfarsins
Eftir Kristján
Guðmundsson »Er ekki kominn tími
til að skipa nefnd til
að rannsaka réttleysi
þegnanna og réttar-
farsmistök dómstóla?
Kristján Guðmundsson
Höfundur er skipstjóri.
GÚSTAF Adolf Svav-
arsson, aðstoðarfram-
kvæmdastjóri Samorku,
skrifar grein í Morgun-
blaðið sl. föstudag undir
fyrirsögninni „Hvað á
ráðherrann við?“ Aug-
ljóslega er kveikjan að
greininni viðtal sem birt-
ist við mig sl. miðviku-
dag eftir ferð sem ég
hafði farið til að skoða
fiskeldisstöðvar á norð-
austurhorni landsins.
Eins og fyrirsögn greinar Gústafs
Adolfs bendir til þá virðist hann ekki
hafa skilið hvað ég átti við í umræðu
minni um raforkumálin í viðtalinu.
Ekki er nema sjálfsagt að verða við
þeirri ósk Gústafs Adolfs að ég út-
skýri mál mitt betur.
Það sem ráðherrann á við er þetta:
1. Er eðlilegt að raforkuverð til
eins fiskeldisfyrirtækis (Silfurstjörn-
unnar) á landsbyggðinni hækki á sex
ára tímabili um 270%?
2. Er einhver enn þeirrar skoðunar
að evrópska raforkutilskipunin um
markaðsvæðingu íslenska raf-
orkukerfisins, sem var innleidd hér
fyrir nokkrum árum, henti íslenskum
aðstæðum – 300 þúsund manna sam-
félagi á eyju úti í miðju Atlantshafi?
3. Ekki er að heyra á garð-
yrkjuframleiðendum að þeir séu
ánægðir með raforkukostnað sinn,
sérstaklega í dreifbýlinu. Víst er um
það að íslenskt atvinnulíf til sjávar og
sveita telur sig ekki njóta jafnræðis
við stóriðjuna hvað raforkuverð
varðar.
4. Það má vera að ég
hafi hlaupið á mig þeg-
ar ég fullyrti að raf-
magn til stóriðju hefði
verið niðurgreitt. Eins
og alþjóð veit er þetta
verð eitt best varð-
veitta leyndarmál
landsins og enginn
virðist vita hvert ein-
ingaverðið er. Sé hins
vegar tekið mið af
skýrslu fjármálaráðu-
neytisins frá 28. júlí sl.
„Mat á arðsemi orku-
sölu til stóriðju: Fyrsta áfanga-
skýrsla“ verður tæpast hægt að
álykta á annan veg en að raf-
orkuframleiðslan hafi verið nið-
urgreidd til stóriðjunnar.
„Helstu niðurstöður skýrslunnar
voru annars þessar:
 Arðsemi af fjármagni bundnu í
orkuvinnslu er rúmlega helmingi
minni að jafnaði en í annarri at-
vinnustarfsemi að stóriðju og fjár-
málastarfsemi undanskilinni.
 Arðsemi íslenskra orkufyrirtækja
talsvert er lakari en orkufyr-
irtækja í Bandaríkjunum og Evr-
ópu.
 Í Evrópu og Bandaríkjunum
standast orkufyrirtæki arðsem-
iskröfu betur en aðrar atvinnu-
greinar, en á Íslandi gera þau það
þriðjungi verr.
 Kostnaður vegna kaupa á kolefn-
iskvótum getur haft umtalsverð
áhrif á arðsemi orkufrekra fyr-
irtækja sem losa gróðurhúsa-
lofttegundir.
 Miðað við líklegan náttúrukostnað
af dæmigerðum virkjanafram-
kvæmdum er þjóðhagsleg arðsemi
þeirra sennilega umtalsvert minni
en hefðbundnir arðsemisreikn-
ingar gefa til kynna.
 Fyrirferð stóriðju jókst mjög í
hagkerfinu fram á árið 2008. Ný ál-
ver tóku til starfa og verð á áli og
orku hækkaði mikið um tíma. Þá
hafa framkvæmdir við stóriðju
kynt undir þenslu á vinnumarkaði
undanfarin ár. Miklar sveiflur eru í
þessum geira. Í júní 2009 er verð á
áli og rafmagni frá stóriðju rétt
rúmur helmingur þess sem var á
sama tíma í fyrra í dollurum talið.
Tekjur íslenskra orkufyrirtækja
minnka að sama skapi og nið-
ursveifla í efnahagslífinu verður
meiri en ella.“
Skiptar skoðanir geta verið um
hvort þessi meinta mismunun í orku-
verði sé réttlætanleg á einhvern veg.
Hins vegar er það staðreynd að sókn-
arfæri okkar liggja nú ekki hvað síst í
framleiðslu útflutningsafurða sem
skila hvað mestum þjóðhagslegum
ábata. Þess vegna er þeirri spurningu
varpað fram: Er það eðlilegt að raf-
orkuverð til fiskeldisfyrirtækis hafi
hækkað um 270% á 6 ára tímabili?
270% hækkun raforkuverðs
Eftir Jón Bjarnason »Er eðlilegt að raf-
orkuverð til eins
fiskeldisfyrirtækis (Silf-
urstjörnunnar) á lands-
byggðinn hækki á sex
ára tímabili um 270%?
Jón Bjarnason
Höfundur er sjávarútvegs- og
landbúnaðarráðherra.