Skólablaðið - 01.10.1946, Blaðsíða 32

anum hefur verið sett. Honum var nú skipt
í tvær deildir, þriggja ára gagnfræðadeild
og þriggja ára lærdómsdeild og var nú ekki
lengur ,,lærður“, heldur ,,almennur“. Kennsla
í grísku var með öllu afnumin, en í latínu
minnkuð stórum; var hún aðeins kennd í
lærdómsdeild. Nokkura uppbót fyrir grísku
átti ný grein, fornaldarfræði, að veita. En
með henni átti að gefa nemendum hugmynd
um grískar bókmenntir, listir og vísindi. En
af því að engin einkunn var gefin í greininni,
kom hún ekki að tilætluðum notum. Var hún
afnumin 1929. Önnur ný grein, hannyrð og
smíðar, var tekin upp í gagnfræðadeild og
kennd til 1921.
Ýmsir höfðu búizt við því, að gagnfræða-
deildin mundi draga úr stúdentaviðkomunni,
margir mundu hætta að gagnfræðaprófi
loknu. Sú varð þó ekki raun á: Af 248 t. d.,
sem luku gagnfræðaprófi á árunum 1907—
’16, héldu 232 áfram, 16 hættu! Og aðsóknin
að gagnfræðadeild var svo mikil, að 1928
var hún takmörkuð stórkostlega, eins og
kunnugt er.
Áður var sagt, að tvisvar hefði staðið
áratugs rimma um skólann á Alþingi. Síðari
rimman hófst 1918 og stóð til 1930. Á Alþingi
1918 bar Bjarni frá Vogi fram tillögu um
að rannsaka, hvort ekki væri réttara að
breyta skólanum í fyrra horf, í 6 ára óskipt-
an skóla, og skipta honum í máladeild og
stærðfræðideild. Við síðari óskinni varð
stjórnin árið eftir, þegar stofnuð var stærð-
fræðideild, hliðstæð máladeild. En um fyrri
liðinn verða þingmenn ekki sammála. Loks
varð það að samkomulagi á þingunum 1929
og 1930, að skólinn skyldi vera fjögurra ára
menntaskóli og skiptast í máladeild og stærð-
fræðideild, en frumvarpið, sem um þetta
f jallaði, var ekki afgreitt sem lög. Á Alþingi
1932 var þessi samþykkt svo endurtekin með
þeirri viðbót, að starfrækt skyldi við skólann
tveggja ára gagnfræðadeild með óskiptum
bekkjum. Því næst fól stjórnin rektor og
tveimur kennurum skólans að semja reglu-
gerð í samræmi við frumvarpið. Þessi reglu-
gerð var svo gefin út 1937. Af nýmælum í
þessari reglugerð eru helzt, að latína skyldi
einnig kennd í 4. bekk stærðfræðideildar,
en stærðfræði aftur í 4. og 5. bekk mála-
deildar. Þýzkukennsla skyldi hefjast í 3.
bekk. —
Á síðastliðnu vori samþykkti Alþingi frum-
varp til laga um menntaskóla. Samkvæmt
því er gagnfræðadeildin alveg skilin frá
skólanum. Inntökupróf verður ekki í skólan-
um, en inngöngu fá þeir, sem staðizt hafa
landspróf þriggja ára miðskóla með nánar
tiltekinni lágmarkseinkunn. —
Nemendatalan hefur verið ákaflega mis-
jöfn í þessi 100 ár. Lægst komst hún vetur-
inn 1862—’63, niður í 30 nemendur. Hæst
komst hún síðastliðinn vetur, rúmlega 360.
Um tíma voru fengnar á leigu stofur í Iðnó
handa nokkrum bekkjum gagnfræðadeildar;
upp frá þeim spratt núverandi Gagnfræða-
skóli Reykvíkinga. — Árið 1886 fengu stúlk-
ur jafnan rétt við pilta til þess að sækja skól-
ann. En á árunum 1886 til 1904 voru aðeins
3 stúlkur í skólanum, og af þeim tók aðeins
1 próf. Árið 1904—’5 var 1 stúlka í skólan-
um (Laufey Valdimarsdóttir), 1909—'10 12,
en árið 1945—’46 voru þær 113!
Tala útskrifaðra stúdenta á tímabilinu
fyrir 1904 hleypur á 10 til 20; árið 1868 út-
skrifaðist enginn, eitt árið 1. Eftir 1904 fjölg-
ar þeim, árið 1920 eru þeir 24, 1930 51, en
árið 1946 83.
Kennarar skólans voru framan af 5, en
komust upp í 14 um aldamót; 1944—’45 voru
þeir 23.
Út í sögu einstakra námsgreina er ekki
hægt að fara hér. Örlög þeirra hafa verið
ærið misjöfn, sumar hafa stórum aukizt,
úr öðrum mjög dregið, sumar hafa með öllu
horfið (gríska, hebreska), aðrar verið kennd-
ar um tíma (smíðar, fornaldarfræði, skrift).
Fyrir 1904 var notaður Örstedstiginn.
Reglugerðin 1904 ákvað einkunnirnar 0—8.
Mátti fá 0 í 1 grein, en tvö 0 felldu. Kom
sér vel fyrir suma að mega fá 0, t. d. í stærð-
fræði! 1923—1937 var Örsted-stiginn aftur
tekinn upp, en eftir 1937 hefur gilt einkunna-
stigi sá, sem við notum nú. —
Á liðnum 100 árum hefur á ýmsu oltið um
hag skólans. En það er eftirtektarvert, að
30
SKÓLABLAÐIÐ