SunnudagsMogginn - 02.05.2010, Blaðsíða 49

2. maí 2010 49
Sam Leach, sem er með þekktustu
listmálurum Ástralíu, fékk fyrir
stuttu Wynne-verðlaunin fyrir
besta ástralska landslagsmálverkið.
Fljótlega tóku menn að gagnrýna
verðlaunaveitinguna, enda ljóst
Leach hafði einfaldlega málað upp
hluta af mynd eftir flæmska mál-
arann Adam Pijnacker og gekkst
við því. Gagnrýnin gekk þó ekki
bara út á það heldur líka að besta
ástralska landslagmálverkið er ekki
mynd af áströlsku landslagi.Bátsmenn við vatnsbakkann eftir Adam Pijnacker. Proposal for a Landscaped Cosmos eftir Sam Leach.
Ímyndað
ástralskt
landslag
margir að koma að málunum, maður þarf
að treysta á aðra og umstangið er svo mik-
ið, en í ljósmynduninni er maður einn;
bara ég og myndavélin.“
Meðfram listinni vinnur Friðgeir sem
kokkur og undanfarin ár hefur hann unn-
ið uppi í Sierra-fjöllunum í fjóra mánuði á
hverju sumri, sem gefur honum færi á að
sinna ljósmynduninni þess á milli. Hann
er þó ekkert á þeim buxunum að sleppa
matreiðslunni, hún sé skapandi starf þó
hann sé orðinn leiður á að vera for-
stöðumaður í eldhúsi eða að reka veit-
ingahús. „Ég tók meðvitaða ákvörðun að
ég myndi ekki verða í annarri ljósmyndun
en listinni, að fara ekki að taka auglýs-
inga- eða fréttamyndir, enda hef ég séð
svo marga kunningja mína fara út í það og
gera svo ekkert annað eftir það.“
Friðgeir datt inn í ljósmyndunina árið
2006 og varð líka filmumaður, tekur ekki
myndir nema á filmuvélar og stækkar allt
sjálfur með tilheyrandi handavinnu, enda
sé engin sál í pixlunum. „Ég tek allt á
filmu, framkalla sjálfur og stækka – það
má eiginlega segja að þetta séu eins og
trúarbrögð hjá mér.“ Það að vinna á film-
ur kallar þó ekki bara á önnur vinnubrögð
í eftirvinnslu, heldur segir hann að hann
hugsi öðruvísi en ef hann væri með staf-
ræna vél í höndunum, búi til myndina
með augunum í stað þess að búa hana til í
gegnum linsuna.
Friðgeir segir að lýsa megi myndum
sínum með orðunum ró og einmanaleiki
og bendir á myndir sem hann er með á
Flickr. „Þær eru mjög þögular og tilfinn-
ingaríkar, það er kyrrð í þeim. Ég er allaf
að leita að kyrrðinni og fegurðinni í því
sem er í kringum mann, sem við höfum
ekki tíma til að stoppa og taka eftir í dag-
legu amstri.“
Myndröðina sem Friðgeir sýnir í
Gerðubergi tók hann í Breiðholtinu í
þriggja mánaða heimsókn hingað til lands
2008, en þá fór hann um landið og tók
myndir í myndröðina Nordic Moods, sem
var sýnd í Los Angeles fyrir stuttu, og í
Breiðholtsseríuna.
„Ég ólst upp í Breiðholtinu eftir gos,
bjó í einu af Viðlagasjóðshúsunum og það
var mitt hverfi. Afi og amma búa þar
ennþá og þegar ég hef komið til Íslands í
gegnum árin hef ég búið hjá þeim í Orra-
hólunum. 2006, stuttu eftir að ég fór að
taka myndir, kom ég hingað og tók þá
helling af myndum á stafræna myndvél,
milljón trilljón myndir eins og maður gerir
þegar maður er með svoleiðis vél í hönd-
unum. Þegar ég kom svo heim til Los Ang-
eles fór ég að skoða myndirnar og varð
hrifinn af þeim myndum sem ég hafði
tekið í Breiðholtinu og ákvað því að ein-
beita mér að Breiðholtinu þegar ég kæmi
næst.“
Aðspurður hvort hann hafi verið að
reyna að taka myndir af æsku sinni svarar
Friðgeir því til að að mörgu leyti hafi
verkefnið verið „walk down memory
lane“, en sér hafi meðal annars fundist
merkilegt hvað hverfið hefur breyst lítið.
„Ég þoldi ekki Breiðholtið þegar ég var
krakki, en nú kann ég miklu betur við
það.
Ég tók eftir því í myndunum, í Breið-
holtsmyndunum og Nordic Effect reyndar
líka, að það er í þeim söknuður eftir gamla
Íslandi, enda missti ég alveg af geðveikinni
síðustu árin – þegar allir misstu vitið á Ís-
landi þá bjó ég á hæli fyrir heimilislausa
ógæfumenn svo ég var ekki mikið að
dansa í kringum gullkálfinn. Þegar ég var
að alast upp á Íslandi var allt miklu ein-
faldara og mér finnst eins og fólk hafi verið
ánægðara þá, það var ævintýri að fara í
sólarlandaferð og ríkasti maður á landi var
kannski fimm sinnum ríkari en pabbi
minn og átti aðeins flottari bíl. Svo finnst
mér merkilegt að það eru allir grenjandi í
dag á Íslandi, fólk keyrir um grátandi á
nýjum bílum, en í Los Angeles er ég að
hjálpa til við að úthluta mat til fólks sem
býr á götunni. Það er miklu meiri kreppa
þar úti en hér, miklu meira atvinnuleysi,
en þar er fólk ekki að kvarta eins mikið og
hér.“
Aðspurður um hvaða verkefni séu
framundan segist Friðgeir vera að velta
fyrir sér röð af svarthvítum myndum af
huldufólki og eins hyggst hann fara um
landið og taka portrettmyndir af Íslend-
ingum á blaðfilmu einhvern tímann á
næsta ári. „Það má eiginlega segja að
myndin af afa sem var valin sem einkenn-
ismynd Listahátíðar sé fyrsta myndin í
þeirri seríu.“
Ég er allaf að leita að
kyrrðinni og fegurðinni í
því sem er í kringum mann,
sem við höfum ekki tíma til
að stoppa og taka eftir í
daglegu amstri.
Friðgeir Helgason hefur marga fjöruna sopið, en fann loks fjölina sína þegar hann tók sér myndavél í hönd
Morgunblaðið/Kristinn