SunnudagsMogginn - 10.10.2010, Blaðsíða 33

10. október 2010 33
Örtröðin á Hvannadalshnjúk á vorin nær
yfirleitt hámarki á Hvítasunnu þegar mörg
hundruð manns leggja leið sína á tindinn.
Morgunblaðið/RAX
eftir henni því hún var barin inn í hausinn á manni í
barnaskóla. Það var því gaman að sjá hana aftur.“
Hann segist ekki viss um að þetta sé tilefni til að breyta
landafræðibókunum á ný. „Ég var nú fyrir tilviljun þarna
uppi þegar mælingamennirnir voru að taka niður mæl-
ingartækin í júlí 2005. Þeir voru með mun nákvæmari
GPS-mælitæki en ég og létu þau standa á þrífæti uppi á
toppnum í einhverja daga. Hand-GPS-tæki eins og ég er
með er miklu ónákvæmara þótt ég hafi látið það liggja í
einhvern tíma. Þeir eru því alltaf í betri stöðu með sína
2110 metra en ég með mína 2119.“
Það er samt á Gunnari Atla að heyra að hann hafi gam-
an af þeirri tilhugsun að nú geti eldheitir ástríðumenn
um fjallahæð aldeilis farið að rífast um hæðina á tind-
inum. Og ekki skortir þá hina síðari tíma, þegar æ fleiri
Íslendingar hafa tekið það upp sem áhugamál að ganga á
fjöll, fjölmargir einmitt með Hvannadalshnúk sem loka-
takmark. „Jú, það er mikill áhugi á hnúknum hjá Íslend-
ingum, sérstaklega á vorin,“ segir Gunnar Atli sem sjálf-
ur starfar við fjallaleiðsögn hjá Íslenskum
fjallaleiðsögumönnum og hefur farið með nokkra hópa
göngugarpa þangað upp. „M.a. hefur áhuginn verið
byggður upp með dagskrá eins og Toppaðu með 66°N þar
sem hópar hafa verið í þjálfun hjá fjallaleiðsögumönnum
yfir veturinn og gengið á fjöll þar sem lokapunkturinn er
að fara á hnúkinn. Og það er gaman að segja frá því að ég
held að allir hafi farið þangað upp sem tóku þátt í nám-
skeiðinu síðasta vetur. Svo eru fleiri en við í þessu svo
traffíkin getur verið töluverð þarna uppi á vorin.“
Hvort ástæða sé fyrir allan þann fjölda að endurmeta
afrek sitt, skal hins vegar ósagt látið.
Hann er víst 2119 metrar!
Ein fyrsta talan sem íslensk skólabörn leggja á minnið er
hæðin á Hvannadalshnúk. Í áratugi var hæð hans sögð
vera 2119 metrar, allt þar til hann lækkaði skyndilega
eftir mælingar Landmælinga Íslands árið 2005.
Ekki er þó allt sem sýnist í þessum efnum.
Bergþóra Njála Guðmundsdóttir ben@mbl.is
Heilmikið uppistand var þegar forsætis- og umhverf-
isráðherra tilkynntu um að Hnúkurinn hefði lækkað.
Morgunblaðið/Sverrir
Gunnar Atli Hafsteinsson fór á Hnúkinn sjö sinnum í vor og
mældi hæð hans með GPS–tæki í þrjú skipti.
’
Það er auðvitað munur að
mæla hann svona á vorin og
síðsumars, eins og gert var
þarna um árið.
Þ
eir sem hafa vanið sig á þá tilhugsun að
Hvannadalshnúkur sé 2110 metrar á hæð gætu
þurft að skipta aftur um gír því séu GPS-
mælingar sem fjallaleiðsögumaður gerði í þrí-
gang á hnúknum í vor réttar hefur hann náð aftur fyrri
reisn.
Mönnum er enn í fersku minni þegar Halldór Ásgríms-
son forsætisráðherra og Sigríður Anna Þórðardóttir
umhverfisráðherra blésu til blaðamannafundar fyrir
framan Stjórnarráðið í ágústbyrjun árið 2005. Tilefnið var
að tilkynna þjóðinni niðurstöður nýjustu hæðarmælinga
á þjóðarstoltinu, Hvannadalshnúk. Margir supu hveljur
þegar hæð jökulsins var kunngerð enda hafði hún í för
með sér að þekking margra kynslóða af skólabörnum á
hæð hans var að engu orðin – talan 2119 sem þau svo
samviskusamlega höfðu lagt á minnið var úrelt. Tind-
urinn hafði nefnilega lækkað um rúma níu metra, og
mældist nákvæmlega 2109,6 metra hár.
Ekki aðeins hafði hnúkurinn lækkað heldur munaði
litlu að hann væri orðinn lægri en hæsti tindur Svíþjóðar,
Sydtoppen á Kebnekaise, sem mældist á bilinu 2111 og
2118 metra hár allt fram til ársins 2003 þegar nýjar mæl-
ingar leiddu í ljós að sænska fjallið er 2.104 metrar.
Hvannadalshnúkur slapp fyrir horn.
Betri mælitæki
Þeir sem hafa orðið svekktir yfir þessari þróun hæsta
tinds Íslands geta hugsanlega fundið vonarglætu í ferðum
fjallagarpsins Gunnars Atla Hafsteinssonar á jökulinn í
vor. „Ég fór sjö ferðir á Hvannadalshnúk í vor og í þrjú
skipti mældi ég hæðina með GPS-tækinu mínu. Ég hef
áður unnið við mælingar og hef gaman af því að skoða
þetta.“
Niðurstöðurnar voru sláandi því í öll þrjú skiptin sýndi
tækið hina kunnuglegu tölu 2119 metra. „Það er auðvitað
munur að mæla hann svona á vorin og síðsumars, eins og
gert var þarna um árið,“ segir Gunnar Atli sem telur
skýringuna að finna að einhverju leyti í vetrarsnjóalögum
sem enn voru á jöklinum þegar hann var þar í vor. „Það
bráðnar eitthvað af snjónum yfir sumarið svo menn mega
alveg kýta um það hvenær árs er rétt að mæla hnúkinn.
Sjálfum finnst mér þetta aðallega fyndið því í mínum
huga kemur út á eitt hvort hann er 2110 eða 2119 metra
hár. Talan er samt sem áður skemmtileg og maður tekur
Þórarinn Sigurðsson, forstöðumaður mæl-
ingasviðs Landmælinga Íslands, var í við-
tali í Morgunblaðinu 7. ágúst 2005 vegna
hinna sláandi niðurstaðna um hæð
Hvannadalshnúks sem þá höfðu nýkomið
fram. Taldi hann lækkun hnúksins að
mestu leyti tilkomna vegna þess að snjó-
hettan á tindinum væri þynnri en árið
1904, þegar hann mældist 2119 metra
hár.
Sú mæling var gerð af danska liðsfor-
ingjanum Johan Peter Koch og aðstoð-
armönnum hans en árið 1955 mældu Dan-
ir tindinn aftur með annars konar tækni og
fundu út að hann væri 2.123 metrar. Mæl-
ingar sem voru gerðar vorið 1993, á veg-
um Raunvísindastofnunar Háskóla Íslands
og Jöklarannsóknarfélags Íslands, sýndu
hins vegar að jökullinn væri 2.111 metra
hár. Vegna óvissu í mælingunni var hún
endurtekin árið 2004 en útkoman var sú
sama. Vegna þessa þótti rétt að end-
urmæla jökulinn með enn nákvæmari
mælitækjum, og var það gert í júlí árið
2005. Var tindurinn mældur á 15 sek-
úndna fresti í tvo sólarhringa með fulltingi
fjögurra GPS-tækja, þriggja á jafnsléttu og
eins á tindinum, og voru niðurstöður þeirra
mælinga sem kunnugt er að tindurinn væri
2110 metra hár.
Flöktandi hæð í áranna rás
Þórarinn Sigurðsson og Guðmundur Valsson koma GPS-búnaðinum fyrir í júlí árið 2005.
Morgunblaðið/Árni Sæberg