SunnudagsMogginn - 10.10.2010, Blaðsíða 54

54 10. október 2010
Þ
egar bók um Biblíuna er auglýst á kápu með því að
taka það fram að höfundur sé „eini núlifandi Íslend-
ingurinn sem hefur hlotið dóm fyrir guðlast“ ætti
ekki að koma neinum á óvart að markmið höfundar
sé ekki að lofa biblíu eða kirkju.
Bókin Þú sem ert á himnum, eftir Úlfar Þormóðsson, er hins
vegar svo ósanngjörn og sundurlaus að hún setur mig, trú-
lausan manninn, í þá óvananlegu stöðu að vilja taka upp
hanskann fyrir ritninguna.
Þegar skáldverk er gagnrýnt – og við Úlfar erum að því er
mér skilst sammála um að biblían falli undir þá skilgreiningu –
er hægt að gera það á tvennan hátt. Annaðhvort innan innri
rökheims verksins eða utan frá. Biblíuna er hægt að gagnrýna
með því að benda á innri rökvillur og kafla sem beinlínis tala
hver gegn öðrum. Eins er hægt að benda á að það sem við vit-
um nú eftir árþúsunda vinnu sagnfræðinga, erfðafræðinga,
fornleifafræðinga og annarra fræðimanna afsannar margt sem í
biblíunni stendur.
Það er hins vegar ósanngjarnt að blanda þessu saman, eins
og Úlfar gerir á köflum. Sem dæmi tekur hann það sem gefið
að maðurinn hafi verið skapaður í guðs mynd og segir svo að
bein kró-magnon-manna sýni fram á að fyrsti maðurinn hafi
verið forljótur. Guð er ljótur! Hvílík kímni!
Bókin er sett upp sem nokkurs konar samtal höfundar við
guð, en textinn hoppar inn og út úr biblíunni milli þess sem
höfundur segir frá því sem hann las í Mogganum, heyrði í út-
varpinu eða sá í sjónvarpinu. Væntanlega hefur þetta átt að
gera bókina persónulegri og léttari, en afleiðingin er hins vegar
sundurlaus texti sem setur höfundinn sjálfan í aðalhlutverkið,
sem er miður.
Stjórnmálaskoðanir höfundar lita alla bókina, sem er
kannski kostur í augum þeirra sem eru honum sammála. Hann
gagnrýnir harkalega þá ákvörðun að hafa sett í boðorðin tíu
bann við þjófnaði. Það bann hafi lagt grunninn að þeirri skelf-
ingu sem höfundur telur einkaeignarréttinn vera og þar með
öllu illu sem af honum stafar.
Eftir því sem á lestur bókarinnar leið féll höfundurinn betur
og betur að stereótýpunni af hinum reiða vinstrimanni. Nálg-
un hans á viðfangsefnið er fyrirsjáanleg og þreytt. Þess vegna
vissi maður fyrirfram að þegar kæmi að fjórðu Mósebók myndi
hatrið á Ísrael nútímans brjótast fram. Eru þar dregnar upp
ljótar myndir af gyðingum, nýjar sem aldagamlar. Ísr-
aelsmenn, lýður guðs, er þar sagður brenna palestínsk börn
með eiturgasi og er Ísraelsþjóð kölluð blessaður morðingi „sem
brýtur bein óvina sinna og drekkur blóð þeirra dauðra“.
Það er sama hvar drepið er niður fæti í bókinni, allt er guði,
kristnum og gyðingum að kenna. Bankahrunið er kristninni að
kenna og Íraksstríðið sömuleiðis.
Öðru hverju kveður sem betur fer við annan tón, einkum
þegar höfundur ber saman texta biblíuútgáfunnar 1981 og
þeirrar nýjustu. Erum við hjartanlega sammála um að nýja
þýðingin er öll flatari og fátæklegri en sú eldri. Bók um mun-
inn á þýðingunum tveimur hefði verið mun áhugaverðari og
skemmtilegri bók en sú sem gefin var út. Eins er skemmtilegt
þegar höfundur fléttar íslenskar alþýðusögur saman við texta
biblíunnar. Hvað varðar álit mitt á bókinni í heild er líklega
best að vitna í höfundinn sjálfan: „Mér leiðist lesturinn. Ég hef
þvingað mig til þess að halda áfram og þess vegna farið hægt
yfir.“
Sundurlaus
og ófyndin
biblíurýni
Bækur
Þú sem ert á himnum
bnnnn
Eftir Úlfar Þormóðsson.
Veröld 2010.
Bjarni Ólafsson
Úlfar Þormóðsson rithöfundur
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Lesbók
A
llt hefur sinn tíma, og ekki er
tímabært að segja mikið um
komandi jólabókaflóð. Senn
streyma bækurnar á markað
og eins og alltaf mun sitthvað koma á
óvart og eitthvað valda vonbrigðum.
Það er þó fjarska freistandi að halda því
fram að merkustu tíðindin, allavega með
þeim allra merkilegustu, sé heildarþýðing
Erlings. E. Halldórssonar á Gleðileiknum
guðdómlega eftir Dante.
Bókin er nýkomin út og það fylgir því
sönn gleði að fá hana í hendur. Þetta er
falleg bók, eins og maður vill hafa klass-
ískar bækur, prýdd myndum eftir Gust-
ave Doré. Um
daginn sá ég í
bókabúð mann
vera að skoða
þessa bók. Það
var lotning í
svip hans og
þegar hann
lagði hana frá
sér sagði hann:
„Þetta er bók
sem mig langar
til að eiga.“ Og
af því það er kreppa bætti hann við: „Ég
kaupi hana þegar ég á pening.“ Ég vona
sannarlega að hann fái launin sín og eigi
afgang til að eignast þessa merku bók.
Erlingur E. Halldórsson á skilið þakk-
læti fyrir sitt mikla starf. En auk þess að
þýða Dante hefur hann þýtt Gargantúa
og Pantagrúl eftir Rabelais, Satýrikon
eftir Petróníus, Tídægru Boccaccios og
Kantaraborgarsögur Chaucers. Mikill af-
reksmaður, Erlingur. Menn verða ekki
auðugir af fé vegna þýðingarstarfa sinna,
en þeir færa okkur hinum mikinn and-
legan auð.
Það er mikilvægt að bókaforlög sem
hafa fjárhagslegt bolmagn – og þau eru
ekki mörg – sýni metnað og gefi út bæk-
ur, sem teljast með fjársjóðum bók-
menntasögunnr, í veglegum útgáfum.
Innihaldið skiptir vitaskuld alltaf meg-
inmáli, en bók í fallegum umbúðum gleð-
ur augað, auk þess sem manni finnst að
hún hafi hlotið þá fögru umgjörð sem hún
á skilið. Þess vegna ber að þakka Forlag-
inu fyrir þessa ljómandi góðu sendingu,
og vona að ríkulegt framhald verði á.
Svo heyrist að von sé á endurútgáfu á
Sturlungu. Í mínu bókasafni eru þrjá út-
gáfur af Sturlungu en það hrekur mig ekki
frá því að vilja eignast þá fjórðu. Það er
alltaf pláss í bókahillunni fyrir góða bók í
nokkrum útgáfum. Og tilhugsunin um
fjórðu útgáfuna af Sturlungu við hlið
hinna þriggja er býsna notaleg.
Svo hugsar maður líka með sér að þótt
eitthvað eigi hugsanlega eftir að bregðast
vonum manns í bókaútgáfu þessara jóla,
þá geti maður ekki annað en fórnað
höndum í einlægum fögnuði vegna þess
að eiga fjársjóð í bæði Sturlungu og Dante.
Í fylgd
með
Dante
Orðanna
hljóðan
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrun@mbl.is
’
Ég vona
sann-
arlega að
hann fái launin
sín og eigi af-
gang til að
eignast þessa
merku bók.
Doðranturinn The Passage er búinn að
vera á náttborðinu hjá mér í næstum mán-
uð – ekki að mér finnist þetta á nokkurn
hátt leiðinleg bók heldur er hún einmitt
svo áhugaverð og stór í öllum skilningi
þess orðs. Þetta er virkilega vel skrifaður
framtíðartryllir eftir Bandaríkjamanninn
Justin Cronin, afar þaulsætin á met-
sölulistum og ægilega ísmeygilega spenn-
andi. Nú, sem aldrei fyrr, er nauðsynlegt
að týna sér í góðri bók öðru hverju.
Úr allt annarri átt kemur sænsk sending
sem kom óvænt upp í hendurnar á mér.
Eintak af hinni sígildu og heiðgulu mynda-
bók Þekkir þú Línu langsokk? var skilað til
eiganda síns á dögunum. Bókin hefur verið
lesin í hengla og mér fannst yndislegt að
rifja upp kynnin af Línu, Önnu og Tomma
(mikið hvað þau systkin eru eitthvað pott-
þétt alltaf). Lofaði sjálfri mér því að lesa
hana framvegis einu sinni á ári.
Er síðan langt komin með spæjarasög-
una The Sweetness at the Bottom of the
Pie en aðalpersónan þar á ýmislegt sam-
eiginlegt með Línu, t.a.m. gríðarleg úr-
ræðagæði, uppátækjasemi og orðheppni.
Stelpur að mínu skapi, báðar tvær. Böku-
bókin kemur brátt út á íslensku en það
verður einhver hausverkur að finna rétta
titilinn á hana.
Fólkið í kjallaranum, sem er að lifna við
í Borgarleikhúsinu, er mér líka hugstætt
núna. Endurútgáfa á skáldsögu Auðar
Jónsdóttur liggur efst í bunkanum mínum
núna, reyndar undir Bændablaðinu sem
ég lúsles til að geta haldið uppi vitrænum
samræðum við pabba minn. Undir kodd-
anum geymi ég síðan mestu gersemina,
handrit Þórunnar Erlu-Valdimarsdóttur
að nýrri skáldsögu, Mörg eru ljónsins
eyru, sem er að koma út um miðjan mán-
uðinn. Ætla að klára hana um helgina.
Lesarinn Kristrún Heiða Hauksdóttir kynningarstýra
Ægilega ísmeygilega spenn-
andi framtíðartryllir
Justin Cronin, höfundur hinnar hnaus-
þykku metsölubókar The Passage.