SunnudagsMogginn - 17.10.2010, Síða 10

10 17. október 2010
F
ræg er bandaríska setningin „There is no such thing as a
free lunch“, sem útleggst á okkar ylhýra: „Það er ekki til
neitt sem heitir ókeypis hádegisverður.“ Þessi gamla
klisja úr bandarísku stjórnmálunum hefur oft komið
upp í huga mér að undanförnu, í sambandi við þá umræðu sem
hefur skyggt á alla aðra umræðu svo ofurlengi – umræðuna um
skuldir heimila, einstaklinga og fyrirtækja.
Eins og liggur í augum uppi felur setningin það í sér að það er
ekki hægt að fá nein verðmæti fyrir ekkert; það er vitanlega alltaf
einhver eða einhverjir sem á endanum borga, peningar eru jú
ekkert annað en ávísun á verðmæti.
Þessi gamla klisja og sannleiksgildi hennar, sem ég er sannfærð
um að er mikið, er held ég nokkuð sem allt of fáir skuldarar á Ís-
landi geri sér sér grein fyrir.
Vitanlega vita þeir það innst
inni, en þeir vilja bara að það sé
einhver annar, ekki þeir sjálfir,
sem borgi brúsann fyrir þá.
Nú liggur t.d. fyrir að ef farin
væri sú leið að lækka höfuðstól
verðtryggðra lána um 18%, eins
og hagsmunasamtök heimilanna
hafa gert kröfu um, þýddi það
kostnað upp á 222 milljarða
króna. Hvar á að taka þá millj-
arða? Hver á að borga fyrir slík-
an gjörning? Er einhverjum öðr-
um til að dreifa en okkur
skattgreiðendum þessa lands? Á
að taka erlent lán fyrir niður-
greiðslunni, sem kemur svo í
hlut unga fólksins, barnanna
okkar og barnabarna, að borga?
Getur verið að það sé eitthvað
til í því sem Steingrímur J. Sigfússon fjármálaráðherra sagði í
Kastljósi sjónvarpsins á miðvikudag í síðustu viku? Þar vakti hann
athygli á því að það hefðu svo ótrúlega fáir sem væru í greiðslu-
erfiðleikum leitað til banka og lánastofnana til þess að kanna
hvort þau úrræði sem þegar hefur verið komið á laggirnar, í sam-
vinnu banka, stjórnvalda og Alþingis, um greiðsluaðlögun, fryst-
ingu lána, frestun og lengingu í lánum, að hann undraðist það.
Hann velti því fyrir sér, hvort stór hópur fólks væri bara að bíða
eftir að einhver töfralausn á vandanum birtist handan við hornið.
Hann spurði hvort það gæti verið að svo háttaði til og benti um
leið á að engar slíkar töfralausnir væru til.
Ég er oft og einatt mjög ósammála fjármálaráðherra í málflutn-
ingi hans, en í þessum efnum get ég ekki annað en íhugað hvort
hann hafi ekki heilmikið til síns máls.
Vissulega er ég í hópi skuldara. En ég hvorki get né vil gera
kröfu til þess að aðrir axli þær skuldbindingar sem ég hef und-
irgengist, með fullri vitund og fullri meðvitund.
Með þessu er ég alls ekki að gera lítið úr fjárhagsvanda þess
fólks sem sér ekki fram úr því að geta haldið húsnæði sínu, er at-
vinnulaust og sér ekki fram á að geta brauðfætt sig og sína.
Það er vitanlega ömurleg tilhugsun og enginn skyldi gera lítið
úr slíkum erfiðleikum. En er það ekki svo, eins og Gunnar Smári
Egilsson skrifaði merka grein um í Viðskiptablað Morgunblaðsins
á fimmtudaginn í síðustu viku, að séreignastefna stjórnvalda hvað
varðar húsnæðiseign á hér stóran hlut að máli? Það að 85% íbúð-
arhúsnæðis á Íslandi séu í séreign og einungis 15% leiguhúsnæði
virðist vera gróflega hátt. Sennilega voru fjölmargir láglauna-
menn og -konur hvött til þess að kaupa sér eigið húsnæði eftir að
lánshlutfallið varð 90% og gerðu það, án þess nokkurn tíma að
hafa efni á því.
Gunnar Smári benti í grein sinni á að aðeins 52% íbúðar-
húsnæðis í Þýskalandi væru í séreign og 48% væru leiguhúsnæði.
Getur það ekki orðið hluti af varanlegri lausn á skuldavanda tug-
þúsunda Íslendinga að ráðast markvisst gegn séreignarstefnunni
og neyða bankana, eins og Gunnar Smári leggur til, til þess að
byggja hér upp húsaleigufyrirtæki? Þannig ætti að vera hægt að
hjálpa tugþúsundum Íslendinga til þess að komast úr séreigninni í
öruggt leiguhúsnæði. Til að slíkt geti orðið verður að tryggja laga-
grundvöll slíkra þjóðfélagsbreytinga í bak og fyrir, þannig að hér
verði í raun stöðugur og öruggur leigumarkaður. Er þetta ekki
eitthvað sem Guðbjartur Hannesson, heilbrigðis- og félagsmála-
ráðherra, þarf að skoða sérstaklega?
Ókeypis
hádegisverður
Agnes segir
Agnes Bragadóttir
agnes@mbl.is
Gunnar Smári
Egilsson
Guðbjartur
Hannesson
’
Þannig ætti að
vera hægt að
hjálpa tugþús-
undum Íslendinga til
þess að komast úr
séreigninni í öruggt
leiguhúsnæði.
7.30 Ég vaknaði við klukkuna
en ákvað samt að taka tvö til
þrjú „snooze“ þar sem ég fór
seint að sofa kvöldið áður. Er
bara nokkuð ánægður þennan
morguninn og renni aðeins yfir
verkefni dagsins í huganum yfir
morgunmatnum.
8.22 Brunaði af stað í Lónið,
með smá viðkomu á tveimur
stöðum þar sem ég þurfti að ná í
kokkajakka sem áttu að vera til-
búnir og plexígler sem var verið
að laga fyrir mig. Mér til mikilla
vonbrigða voru jakkarnir vit-
laust merktir og þeir gleymdu
að laga plexíglerið fyrir mig. Það
fauk aðeins í mig, trúði nú ekki
að þessi dagur myndi verða
svona.
9.10 Sem betur fer tók það
hálftíma að koma sér í vinnuna,
þannig að maður mætti skæl-
brosandi og tilbúinn í átök
dagsins. Alveg brjálað að gera í
dag þar sem íslenska kokka-
landsliðið er með 270 manna
styrktarkvöldverð í kvöld og
fullt af veislum yfir daginn.
Svona dag þarf að skipuleggja
vel svo allt gangi upp. Bara
gaman.
11.30 Landsliðið byrjað að
tínast í hús og vel farið að
þrengja að mannskapnum í
eldhúsinu. Allt er þó á áætlun
en ekki laust við smá stress
vegna 200 manna veislu sem
byrjar um tvöleytið.
13.45 Allt er komið á yf-
irsnúning. 15 mínútur í gestina
og við eigum eftir að stilla upp
öllum forréttunum. En eins og
alltaf í eldhúsum þá reddast
þetta og allt var klárt þegar
gestirnir mættu.
15.14 Fékk mér tvöfaldan
latte og fór inn í apabúr (skrif-
stofan) til að gera lista yfir þau
verkefni sem eftir voru, allt er
þó á áætlun enda heill her af
matreiðslumönnum í eldhús-
inu.
16.00 Byrjuðum að stilla
upp þeim réttum sem áttu að
vera kaldir á diska og setja þá á
diskarekka og inn á kæli. Það
tók dágóðan tíma að telja
diskana enda um 1400 stykki að
ræða. Það er eins gott að eiga
nóg af diskum fyrir svona al-
vöru partí.
17.54 Allt klárt. Fengum
okkur kaffi og byrjuðum að stilla
upp eldhúsinu og keyrsluborð-
inu. Eyþór og Gunni þjálfarar í
landsliðinu fóru í að skrifa niður
keyrsluplön svo allt færi nú rétt
og fagmannlega fram.
20.00 Stressið farið að
minnka enda allt búið að ganga
samkvæmt áætlun og réttirnir
farnir að tínast út hver af öðrum
og veislugestirnir mjög ánægðir
með allt saman.
23:30 Nú er fjör í húsinu,
síðasti rétturinn farinn og bara
eftir að þrífa og ganga frá áður en
við í liðinu kíkjum aðeins fram
og heilsum upp á gestina. Sumir
gestirnir hafa aðeins fengið sér
neðan í því og vilja endilega segja
okkur hvernig maturinn hjá
kokkalandsliðinu eigi að vera.
02.10 Pantaði mér lummu á
leiðinni heim þar sem ég áttaði
mig á því að ég var ekki búinn að
borða bita yfir daginn. Kíkti á
sjónvarpið yfir matnum, fékk
mér svo einn kaldan áður en ég
fór að sofa. Steinsofnaði svo áður
en ég lagðist á koddann enda
langur dagur að baki.
Dagur í lífi Viktors Arnar Andréssonar, yfirmatreiðslumanns Bláa lónsins
Morgunblaðið/Golli
Landsliðið í Lóninu
Ekki er heiglum hent að vefja
ljónum um fingur sér. Starfs-
menn dýragarðsins í Berlín létu
sig þó ekki muna um það á
föstudag, þegar þeir bræður Mi-
ron og Nathan voru kynntir fyr-
ir almenningi. Þeir eru af afrísku
ljónakyni og fæddust í téðum
dýragarði 26. ágúst síðastliðinn.
Ekki verður annað séð en þeir
bræður dafni vel en hætt er við
að þeir styggist með aldrinum.
Veröldin
Ljúfir
ljónhnoðrar
Reuters