SunnudagsMogginn - 17.10.2010, Blaðsíða 12

12 17. október 2010
Laugardagur
Vigdís Grímsdóttir horfir á smáfugl
fljúga inn um gluggann – núna sest
hann í lófann – ótrúlega yndislegt!
Fimmtudagur
Jón Karl Helgason
hefur áhyggjur af því
að of fáar konur
bjóði sig fram til
stjórnlagaþings.
Föstudagur
Þorvaldur Sverrisson Legg til að
stjórnarskrá Íslands verði birt sem
Facebook-status. 100.000 like
gera hana að grunnlögum þjóð-
arinnar.
Kristján Hreinsson
orti eftirfarandi vísu
12 ára gamall:
Það gefur fólki gleði hér
að gera eitthvað saman
og það að fá að fjölga sér …
flestum þykir gaman.
Hildur Helga S.: Heyrist á fréttum
af framboðum til stjórnlagaþings
að þar sé tilfinnanlegt offramboð á
íbúum höfuðborgarsvæðisins mið-
að við aðra landshluta. Líst reyndar
vel á marga í þeim hópi, en vildi sjá
meiri dreifingu.
Fésbók
vikunnar flett
Þ
að er vissulega heillandi hug-
mynd fyrir kjósendur að taka
valdið til að stilla upp fram-
bjóðendum frá flokkunum og
í eigin hendur með persónukjöri. En
engin er rós án þyrna. Það eru a.m.k.
þrjár góðar ástæður fyrir að styðja
ekki persónukjör og nefni ég þær hér
F-in þrjú: Feðraveldi, fjármagn og
frægð.
Feðraveldið er fyrirbæri sem við
áttum okkur ekki alltaf á að stjórni
eins miklu og raun ber vitni. Ein af-
leiðing feðraveldis er að karlar telja
karla hæfari til ábyrgðarstarfa – alger-
lega óháð menntun og reynslu – og
stilli því körlum ofar en konum og
kjósi fleiri karla í persónukjörskosn-
ingum. Ekki hefur verið brugðist við
þessum vanda í persónukjörstillögum
hérlendis, nema í stjórnlagaþingslög-
unum, þar sem ákveðið var að fjölga
fulltrúum ef mjög hallar á annað kynið
eftir talningu.
Annar þáttur er ójafnt aðgengi að
fjármagni. Ein helsta gagnrýnin á
kosningafyrirkomulag fyrir hrun eru
tengsl fjársterkra aðila og frambjóð-
enda, og að fjárstyrkur frambjóðenda
ráði því hvort þeir fái framgang í
kosningum. Ég sé ekki að það að taka
prófkjörsfyrirkomulagið inn í kjör-
klefana geri neitt til að koma í veg
fyrir slík vandkvæði.
Þriðji þátturinn er frægðaráhrifin.
Þar sem persónukjör hefur verið reynt
er sýnt að á jakkalöfum hinna frægu
sópast alls kyns fulltrúar inn. Fólk
þarf að fylla kjörseðilinn og kýs þess
vegna nöfnin sem það kannast við.
Þetta eru alls ekki endilega hæfustu
einstaklingarnir, heldur þeir frægu.
Af þessu má dæma að persónukjör
geti ekki sinnt því mikilvæga verkefni
að stuðla að jöfnuði kynja, stétta eða
samfélagshópa. Meðan ekki er brugðist
við þeim ágöllum verð ég því á móti
persónukjöri.
MÓTI
Silja Bára
Ómarsdóttir
femínisti,
alþjóðastjórn-
málafræðingur
og aðjúnkt við
Háskóla Íslands
M
argt fólk kýs að starfa
ekki innan stjórn-
málaflokka. Í lýðræð-
isríki á að tryggja
öllum, líka þeim sem ekki vilja starfa
í stjórnmálaflokkum, rétt til að hafa
áhrif á hverjir veljast til opinberra
trúnaðarstarfa. Þann rétt er hægt að
tryggja með persónukjöri.
Stjórnmálaflokkar eru nauðsynlegir
til að veita skoðunum fólks farveg.
Eðlilegt er að þeir sem starfa í
stjórnmálaflokkum vilji hafa áhrif á
hverjir eru í framboði fyrir flokkana.
Flokkarnir munu ákveða hverjir eru
á framboðslistum þeirra í kosningum
en í kjörklefanum geta kjósendur
beitt afli sínu ef þeir telja einhverja
frambjóðendur eiga meira erindi en
aðra. Stjórnmálaskoðanir skipta
máli, en ólíkar áherslur stjórn-
málamanna skipta líka máli.
Margar aðferðir eru til við
persónukjör. Allt frá ,,hreinu“
persónukjöri eins og í kosningunni
til stjórnlagaþings og yfir í að
kjósandi geti tekið einn fram-
bjóðanda fram yfir aðra á röðuðum
flokkslista. Ég aðhyllist sem mest
áhrif kjósandans, vildi helst að í
kjörklefanum væri hægt að kjósa
fólk af mismunandi listum. Því er
gjarnan haldið fram að konur eigi
frekar á brattann að sækja í per-
sónukjöri en ef stjórnmálaflokkarnir
ráða framboðslistum. Engar rann-
sóknir eru til sem sanna þetta.
Rannsóknir benda frekar til að ár-
angur kvenna í kosningum sé í sama
hlutfalli og karla, þ.e. eftir því hvort
og hvernig þær gefa kost á sér. Það
er engin ástæða til að óttast minni
hlut kvenna í stjórnmálum í per-
sónukjöri en kosningafyrirkomulag-
inu sem nú gildir. Ef konur sækjast
eftir kjöri í sama mæli og karlar
munu þær ná kjöri í sama mæli og
þeir.
MEÐ
Valgerður
Bjarnadóttir
alþingismaður
Á að taka upp persónukjör
í alþingiskosningum?
’
Ég aðhyllist sem
mest áhrif
kjósandans, vildi
helst að í kjörklefanum
væri hægt að kjósa fólk
af mismunandi listum. ’
Það eru a.m.k. þrjár
góðar ástæður fyrir
að styðja ekki per-
sónukjör og nefni ég þær
hér F-in þrjú: Feðraveldi,
fjármagn og frægð.