SunnudagsMogginn - 26.06.2011, Blaðsíða 44

44 26. júní 2011
Beryl Bainbridge – The Girl in the Polka-dot
Dress bbbmn
Enska skáldkonan Beryl Bainbridge lést fyrir rétt tæpu ári og keppt-
ist þá við að ljúka við skáldsögu þá sem hér er
gerð að umtalsefni. Hún náði því ekki en fól rit-
stjóra sínum og samstarfsmanni til margra ára að
ljúka verkinu sem kom svo út í lok maí. Í sem
skemmstu máli segir bókin frá ferðafélögum,
ensku stúlkunni Rose, sem er reyndar um þrí-
tugt, en einkar barnaleg í hugsun, og Banda-
ríkjamanninum Harold. Þau þekkjast lítið en ör-
lögin hafa hagað því svo að þau eru á leið frá
Baltimore til Kaliforníu í leit að dularfullum
manni, Fred Wheeler. Rose vill finna hann til að
höndla hamingjuna, en Harold til að drepa hann. Ferðalagið er
draumkennt og lok þess ekki síður þar sem þau eru viðstödd þegar
Robert Kennendy er myrtur – Rose í hvítum kjól með svörtum
doppum, eins og alræmt er meðal samsæriskenningasmiða.
Siri Hustvedt – The Summer Without Men
bbbbn
The Summer Without Men segir frá konu á sex-
tugsaldri, Miu, sem fer af hjörunum þegar eig-
inmaður hennar til margra ára segir við hana að
hann vilji taka pásu frá hjónabandinu til að eiga
regluleg mök við íturvaxinn franskan kollega
sinn, konu, sem er tuttugu árum yngri. Þetta
tekur svo á Miu að hún er lögð inn á geðsjúkra-
hús og þegar hún nær áttum fer hún til fjörgam-
allar móður sinnar í smábæ langt frá stórborginni
og sumarið fer í að drekka kaffi með gömlum
konum og kenna unglingsstúlkum ljóðagerð. Hún tekur líka til við
að skoða líf sitt, róta í gömlum tilfinningaflækjum, skyggnast í spegil
og reyna að átta sig á þeirri konu sem blasir við. Eins og búast mátti
við slitnar upp úr sambandi eiginmannsins við frönsku daðurdrós-
ina þegar mesti bríminn fer af þeim og þá blasir við spurningin: Á
Mia að taka við karli aftur? Af lýsingunni má ráða að þetta sé nokkuð
dæmigerð skvísubók, en þó ekki – pælingarnar eru dýpri, mikið um
tilvitnanir í ljóðskáld og heimspekinga. Sjónarhornið er mjög fem-
inískt, sem er vel, en textinn dálítið loðmollulegur á köflum.
Árni Matthíasson arnim@mbl.is
Erlendar bækur
5. - 18. júní
1. Um borð í loftbelg - Hello
Kitty /
Edda
2. Allt á
floti -
Kajsa
Ingem-
arsson
/ Mál og menning
3. Rosabaugur yfir Íslandi -
Björn Bjarnason / Ugla
4. 10 árum yngri á 10 vikum -
Þorbjörg Hafsteinsdóttir /
Salka
5. Ég man þig - Yrsa Sigurð-
ardóttir / Veröld
6. Fimbulkaldur - Lee Child /
JPV útgáfa
7. Brandarabók Andrésar fyrir
alla fjölskylduna - Gréta
Björg Jakobsdóttir / Edda
8. Handbók um íslensku - Jó-
hannes B. Sigtryggsson /
JPV útgáfa
9. Mundu mig, ég man þig -
Dorothy Koomson / JPV út-
gáfa
10. Matur sem yngir og eflir -
Þorbjörg Hafsteinsdóttir /
Salka
Frá áramótum
1. Ég man þig - Yrsa Sigurð-
ardóttir /
Veröld
2. Djöfl-
astjarnan -
Jo Nesbø /
Undirheimar
3. Betri næring
- betra líf -
Kolbrún Björnsdóttir / Ver-
öld
4. Léttir réttir Hagkaups - Frið-
rika Hjördís Geirsdóttir /
Hagkaup
5. Morð og möndlulykt - Ca-
milla Läckberg / Undir-
heimar
6. Ljósa - Kristín Steinsdóttir
/ Vaka-Helgafell
7. 10 árum yngri á 10 vikum -
Þorbjörg Hafsteinsdóttir /
Salka
8. Svar við bréfi Helgu - Berg-
sveinn Birgisson / Bjartur
9. Konan í búrinu - Jussi Ad-
ler-Olsen / Vaka-Helgafell
10. Mundu mig, ég man þig -
Dorothy Koomson / JPV út-
gáfa
Listinn er byggður á upplýsingum frá
Bókabúð Máls og menningar, Bóka-
búðinni Eskju, Bókabúðinni Hamra-
borg, Bókabúðinni Iðu, Bókabúðinni
við höfnina Stykkishólmi, Bóksölu
stúdenta, Bónus, Hagkaupum,
Kaupási, N1, Office 1, Pennanum-
Eymundssyni og Samkaupum. Rann-
sóknasetur verslunarinnar annast
söfnun upplýsinga fyrir hönd Félags
íslenskra bókaútgefenda.
Bóksölulisti
Lesbókbækur
O
sama bin Laden var varla horfinn í vota
gröf þegar fyrsta greiningin á þýðingu
andláts hans kom út á bók – reyndar
rafbók. The Enemy eftir Christopher
Hitchens, sem fékk sér bandarískan ríkisborg-
ararétt eftir hryðjuverkin í Bandaríkjunum 11. sept-
ember 2001, talar eins og búast mátti við tæpi-
tungulaust.
Hitchens vakti fyrst athygli með beittum skrif-
um af vinstri væng stjórnmálanna. Þegar hann kú-
venti vændu gamlir bandamenn hann um svik. Af
spruttu heiftarlegar deilur og hann varð að finna sér
nýjan vettvang fyrir skrif sín. Ekki er þó hægt að
gefa sér fyrirfram hvaða afstöðu Hitchens tekur.
Fyrir nokkrum dögum birtist umsögn eftir Hitc-
hens um nýja bók, On the Dismantling of American
Culture, eftir leikskáldið David Mamet þar sem
hann gerir grein fyrir sinnaskiptum sínum og
hvernig hann sneri baki við félagshyggjunni. Fyr-
irfram hefði mátt ætla að Hitchens mundi gera góð-
an róm að skrifum ferðafélaga um lendur hug-
myndafræðinnar, en það er öðru nær. Hann tekur
Mamet á beinið.
Fastir dálkar Hitchens birtast þessa dagana á
síðum tímaritsins Vanity Fair og þar gerir hann
meðal annars grein fyrir erfiðri baráttu sinni við
krabbamein af sömu beinskeytni og hann fjallar um
önnur mál. Annars er óhætt að mæla með skrifum
Hitchens því að hann er bráðsnjall penni, en ekki
má gleyma að hann hefur lýst sjálfum sér sem
„óþolandi og pirrandi“. Og ekkert er honum heil-
agt, ekki einu sinni Móðir Teresa, sem hann hjólaði
í undir fyrirsögninni Trúboðsstellingin.
Hitchens gerir atlögu að öllum tilraunum til að
setja bin Laden á stall hvort sem það var með því að
halda fram að hugmyndafræði hans snerist með
einhverjum hætti um að frelsa hina kúguðu öreiga
þessa heims eða hann sjálfur væri einhvers konar
frelsishetja, til dæmis í anda Che Guevara, svo not-
aður sé samanburður úr formála inngangs að útgáfu
á ræðum hryðjuverkaleiðtogans. Hugmyndafræði
bin Ladens sé ekkert annað en íslamskur fasismi og
hann miskunnarlaus morðingi, sem hafi stutt kúg-
unaröfl, myrt saklausa borgara og aldrei lyft litla-
fingri fyrir lítilmagnann.
Hitchens er sérstaklega þakklátur fyrir að bin
Laden hafi verið „afhjúpaður sem æxli á rotnandi
líkama gjaldþrota og miskunnarlauss ríkisbákns og
hann hafi verið allsendis ófær um að leggja nokkurt
skiljanlegt mat á flóðbylgjuna – maður vonar að það
sé flóðbylgja frekar en aðeins bára – krafna um ver-
aldlega gerð borgaralegs samfélags þar sem valdhaf-
arnir þurfa að gera gerðum sínum skil.“ Hitchens
bætir því við að ekki sé hægt að hugsa sér „betri
staðfestingu á lífskraftinum“ en þar sem honum er
teflt gegn „sjúkri dásömun á dauðanum og á þess-
um dauða í lífi, sem fylgir lamandi trúræði þar sem
kvenleiki og tónlist og bókmenntir eru kæfð og
ungum mönnum breytt í vélræna slátrara“.
Hitchens finnst að mistök hafi verið að blása til
„hnattræns stríðs gegn hryðjuverkum“, baráttan
hefði ekki átt að blossa upp og fjara út heldur vera
stöðugur, kröftugur logi þar sem allt væri gert til að
grafa undan tilkalli hans til að vera málpípa hinna
þjáðu í heiminum eða leiða byltingu þriðja heimsins
gegn Bandaríkjunum. Þá kveðst hann aldrei hafa
skilið hvers vegna menn sögðu af veikum mætti
þegar stríðið gegn þessum óvini gekk illa bæði á
hinum pólitíska vettvangi og hinum hernaðarlega
að um væri að ræða „endalaust stríð“. „Stríðið gegn
hjátrú og hugsunarhætti alræðis er endalaust,“
skrifar hann. „Það er háð í síbreytilegri mynd aftur
og aftur í hverju landi og af hverri kynslóð. Í bin
Ladenisma mætum við á ný hinni hræðilegu blöndu
alræðispersónuleikans og glundroða níhilistans og
anarkistans. Hægt er að vinna tímabundna sigra, en
ekki til frambúðar … En það er í þessari baráttu sem
við fáum vöðvana og sinarnar, sem gera okkur fært
að verja siðmenninguna, og siðferðilegt hugrekki til
að segja að hún sé þess virði að berjast fyrir hana.“
Christopher Hitchens telur móralskur styrkur til að berjast í þágu siðmenningarinnar sé einhvers virði.
Uppgjör Hitchens
við erkióvininn
Í rafbókinni The Enemy gerir Christopher Hitchens upp
óvininn Osama bin Laden, „íslamófasíska“ hugmynda-
fræði hans og stríðið gegn hryðjuverkum.
Karl Blöndal kbl@mbl.is
Allur listinn