SunnudagsMogginn - 11.09.2011, Page 17

áhöldum sem notuð eru við björg-
unarstörfin.
Á þessu svæði er undarlega þögult –
aðeins heyrast dynkir frá björg-
unarstarfinu eða leitinni sem fer fram
nokkrum húsaröðum neðar. Alvaran er
allsráðandi, því þótt enn hafi ekki verið
gefin upp öll von um að fólk finnist á lífi
þá gera menn sér grein fyrir því að lík-
urnar á því eru hverfandi. Eða eins og
Kristján Tómas Ragnarsson, yfirlæknir á
Mt. Sinai-sjúkrahúsinu, segir þegar ég
næ sambandi við hann: „Annaðhvort
sluppu menn heilir eða sluppu alls
ekki.“
Dóttir Kristjáns Tómasar missti eig-
inmann sinn í hryðjuverkaárásinni.
  
Á gangstéttinni við litla slökkvistöð í
Litlu Ítalíu er mikið af blómum, þau
liggja þar eða hallast upp að vegg stöðv-
arinnar. Þar eru líka logandi kerti,
handskrifuð skilaboð og hugleiðingar
sem fólk hefur lagt með blómunum og
myndir af brosandi slökkviliðsmönnum.
Þeir hafa allir farist. Tvær konur halda
utan um hvor aðra í súldinni og gráta.
Önnur þeirra, Irene McMann, segir
mér grátklökk að fimm manna sé saknað
frá þessari litlu slökkvistöð og einn
þeirra sé sonur hennar, Bobby. Hin kon-
an, Amy Poll, er mágkona hans.
„Bobby var búinn að vinna hér í níu
ár,“ segir Irene. „Hann var 35 ára gam-
all. Hann átti tuttugu mánaða gamlan
son og konan hans á von á sér í janúar.“
Hún strýkur tár af kinn.
„Þegar þetta gerðist var ég að passa
strákinn hans, var að gefa honum morg-
unmat og hafði sett eitthvert rokk á í
útvarpinu. Honum finnst það svo gam-
an,“ segir hún og smábros kviknar þegar
hún segir frá sonarsyninum. „Svo leit ég
á sjónvarpið og sá eldinn. Fyrst í stað var
ég ekkert hrædd, þótt ég vissi að Bobby
væri að vinna. Svo helltist óttinn yfir …“
„Guð gefi okkur styrk,“ bætir Poll við.
Í þeim orðum sögðum kemur prestur
aðvífandi, faðmar konurnar að sér og
þær ganga með honum inn á slökkvi-
stöðina.
  
Um alla Manhattan eru andlit á blöðum.
Þau eru fest upp hér og þar: á ljósa-
staurum, í símaklefum, á húshliðum, í
gluggum verslana. Og þau eru hundr-
uðum saman á minningastöðum sem
hafa sprottið upp í görðum, á götuhorn-
um og í jarðlestarstöðvum. Maður horf-
ist í augu við sama fólkið aftur og aftur
og allt eru þetta myndir frá ham-
ingjustundum. Í lestarstöð undir Times
Square er ég að rýna í myndir sem hafa
verið límdar á súlu, með upplýsingum
um fólkið og símanúmerum ættingja
sem spyrja: hefur þú séð …? þegar ung
kona brestur í grát við hlið mér. Hún
hefur séð andlit vinar.
Venjulega er Union Square-garður
friðsæll staður með grænum flötum, fólk
situr á bekkjum og spjallar og íkornar
skjótast um. Strax að kvöldi ellefta sept-
ember tók garðurinn að breytast í minn-
ingareit þar sem fólk mætti hundruðum
og þúsundum saman, kveikti á kertum
og sameinaðist í sorginni. Settar voru
upp myndir af þeim sem var saknað,
fólk skrifaði hugleiðingar og orðsend-
ingar og festi á girðingar, börn sem full-
orðnir teiknuðu myndir og tónlistarfólk
lék á hljóðfæri. Skilaboðin voru mörg og
ólík; sumir vildu hefna, aðrir óskuðu sér
friðar eða leituðu huggunar í trúnni:
Guð var sofandi!
Ekki fleiri morð í nafni Guðs.
Sameinuð stöndum við, sundruð föll-
um við. Guð blessi Ameríku.
Stríð? Nei!
Hin skínandi tákn okkar kunna að
falla – en andinn mun sigra!
Nýjustu englar Guðs.
Sorg okkar er ekki krafa um stríð.
Sum átakanlegustu skilaboðin voru
skrif skólabarna og myndir sem þau
höfðu teiknað. Oft teikningar af
Tvíburaturnunum. Á sumum voru þeir
að brenna eða flugvél að fljúga inn í þá.
Börnin stíluðu bréfin gjarnan á slökkvi-
liðsmenn borgarinnar og sögðu á ein-
lægan hátt hvað þeim þætti leiðinlegt að
svo margir þeirra skyldu hafa dáið við
að bjarga öðrum. Önnur bréf voru per-
sónulegri, eins og þetta:
Farþegi á Staten Island-ferjunni horfir til Manhattan-eyju í New York þar sem reykjarmökkurinn frá rústum World Trade Center grúfir enn yfir,
nokkrum dögum eftir árás hryðjuverkamannanna. Vinstra megin grillir í Empire State-bygginguna en hún er nú aftur orðin hæsta byggingin.
Rústin: skelfileg og yfirþyrmandi sjón. Haugurinn eins og hann blasti við vegfarendum þegar
aftur var opnað fyrir umferð fólks niður Broadway í fjármálahverfið.
’
Þegar seinni þotan
kom vissum við að
þetta var ekki slys.
Allir öskruðu. Margir flýttu
sér að loka búðunum. Svo
hrundi fyrri turninn. Eftir
að sá seinni fór lokuðum
við. Og svo var bara að
hlaupa eins hratt og maður
gat. Ruslið var með ólík-
indum, og reykurinn. Þetta
var eins og í kvikmynd,
bara verra.“
Morgunblaðið/Einar Falur
Kæri litli bróðir –
Þú getur ekki komið út á þessu ári.
Allir flugvellir eru lokaðir. Ég er hrædd
um að önnur flugvél muni springa.
Jackie
  
Stjörnur og rendur – Stars and stripes.
Þessa daga eftir hryðjuverkaárásina
flagga Bandaríkjamenn þjóðfánanum
hvar sem hægt er að flagga honum. Á
hefðbundnum fánastöngum blaktir
hann í hálfa en svo eru fánar á bílum,
þeir eru utan á húsum, úr pappa eða
taui, hanga frá svölum eða niður af
gluggasyllum. Þeir eru í útstilling-
argluggum verslana, bílskúrar hafa ver-
ið málaðir í fánalitunum, bakarar gera
kökur í fánastíl. Svo klæðast borgarar
fánanum; eru með fánahálsklúta, fána-
húfur og fánaslæður; björgunarmenn í
rústunum hafa límt fánann á hjálmana,
fánar standa upp úr bakpokum náms-
manna. Svo ekki sé minnst á allar fá-
naútfærslurnar á bolum og peysum.
„Það er yfirþyrmandi að sjá þessa
notkun á bandaríska fánanum; ég hef
aldrei fyrr upplifað slíka þjóðern-
iskennd hér,“ segir ljósmyndarinn
kunni Mary Ellen Mark.
„Hér eru allir lamaðir,“ segir Margrét
Hjaltested víóluleikari sem býr í
Queens. „Allir eru að takast á við sorg-
ina og hver á sinn hátt.“
Viku eftir að Tvíburaturnarnir féllu
fer ég inn á hverfisbar rétt við rústa-
svæðið að fylgjast með George W. Bush
Bandaríkjaforseta ávarpa sameinað þing
og þjóðina í beinni útsendingu. Fólk
fylgist grannt með ræðunni, margir taka
undir og klappa þegar forsetinn lýsir
áherslum sínum í baráttunni gegn
hryðjuverkum. Annaðhvort eru þjóðir
með Bandaríkjamönnum eða með
hryðjuverkamönnum, segir hann.
„Þetta er stríð, það er gott á þessa
andskota,“ segir barþjónn. En ung kona
er áhyggjufull á svipinn og segir að
þetta sé bara upphafið á meiri hörm-
ungum.
Fólk er hrætt og óttast óvissuna. Það
er enn að reyna að átta sig á því sem
gerst hefur. Ummerkin eru svo sláandi;
ekki þarf annað en fara á neðri hluta
Manhattan og sjá viðbúnaðinn – her-
menn á öllum götuhornum og skilríki
fólks skoðuð. Þetta er eitthvað sem fólk
bjóst ekki við að myndi gerast í þessu
landi, í þessari borg frelsisins.
Textinn er úr væntanlegri bók
höfundar, Án vegabréfs – ferðasögur.
Crymogea gefur út.
11. september 2011 17